Σήμερα θυμόμαστε το Μπλόκο της Κοκκινιάς και την Σμυρνιά ρεμπέτισσα Αγγέλα Παπάζογλου

Σήμερα θυμόμαστε το Μπλόκο της Κοκκινιάς και την Σμυρνιά ρεμπέτισσα Αγγέλα Παπάζογλου

Σε λουτρό αίματος κατέληξε η μεγαλύτερη επίθεση  στην διάρκεια της γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα, γνωστή στην ιστορία της Αντίστασης ως «Μπλόκο της Κοκκινιάς»,κατά της αντιστασιακής δράση των κατοίκων της Κοκκινιάς (σημερινή Νίκαια Αττικής) μέσα από τις τάξεις του ΕΑΜ. Η αντίσταση  προκάλεσε την οργή των γερμανών κατακτητών και των ντόπιων συνεργατών τους, που με επανειλημμένες επιθέσεις στην περιοχή προσπάθησαν να την εξουδετερώσουν. Η μεγαλύτερη επίθεση πραγματοποιήθηκε στις 17 Αυγούστου 1944 και κατέληξε σε λουτρό αίματος. (Το χαρακτικό επάνω είναι έργο του αείμνηστου Α. Τάσσου). Η επιχείρηση είχε προπαρασκευαστεί με λεπτομέρειες και το μυστικό είχε διαφυλαχτεί καλά. Πήραν μέρος γύρω στους 2.500 άνδρες – Γερμανοί, μέλη των Ταγμάτων Ασφαλείας και το μηχανοκίνητο τμήμα της Αστυνομίας Πόλεων υπό τον περιβόητο αστυνομικό διευθυντή Νίκο Μπουραντά. Πρωταγωνιστικό ρόλο στην επιχείρηση είχε ο αρχηγός των Ταγμάτων Ασφαλείας, συνταγματάρχης Ιωάννης Πλυτζανόπουλος.

Γύρω στις 9 το πρωί, η πλατεία είναι γεμάτη από κόσμο. Οι Γερμανοί δίνουν εντολή στους συγκεντρωμένους να γονατίσουν. Αμέσως, αρχίζουν να κυκλοφορούν ανάμεσά τους, έλληνες προδότες, που φορούν κουκούλες για να μην αναγνωρίζονται και υποδεικνύουν στους Γερμανούς τους αγωνιστές και τα ηγετικά στελέχη του ΕΑΜ. Όσους συλλαμβάνουν, τους σέρνουν σ’ ένα γειτονικό οικόπεδο και στα υπόγεια διπλανών σπιτιών και τους βασανίζουν φριχτά.

 

Το απόγευμα της ίδιας ημέρας, 76 στελέχη του ΕΑΜ εκτελούνται, όπως και 46 πατριώτες στη συνοικία «Αρμένικα». Τριάντα ακόμη Κοκκινιώτες σκοτώνονται σε μεμονωμένα επεισόδια, ενώ 4 άλλοι καίγονται από την πυρπόληση τουλάχιστον 100 σπιτιών από τους επιδρομείς. Συνολικά, τα θύματα του «Μπλόκου της Κοκκινιάς» ανέρχονται σε 315. Την ίδια ώρα, γύρω στους 6.000 άνδρες οδηγούνται με ισχυρή συνοδεία στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου. Ύστερα από λίγες μέρες θα μεταφερθούν σε γερμανικά στρατόπεδα περίπου 1.200, αρκετοί από τους οποίους θα εκτελεστούν ή θα πεθάνουν από τις κακουχίες.
    • Τα γεγονότα του «Μπλόκου της Κοκκινιάς» αναπαριστά η ταινία «Το Μπλόκο», που γύρισε το 1964 ο Άδωνις Κύρου (1923-1985), με πρωταγωνιστές τους Κώστα Καζάκο, Μάνο Κατράκη, Αλεξάνδρα Λαδικού, Γιάννη Φέρτη και Ξένια Καλογεροπούλου. Το σενάριο της ταινίας είναι του Γεράσιμου Σταύρου, η διεύθυνση φωτογραφίας του Γιώργου Πανουσόπουλου και του Γρηγόρη Δανάλη και η μουσική του Μίκη Θεοδωράκη. Η ταινία έκανε πρεμιέρα στους αθηναϊκούς κινηματογράφους στις 7 Δεκεμβρίου 1965 κι έκοψε 165.426 εισιτήρια.
    • Το 1982, o σκηνοθέτης Διονύσης Γρηγοράτος γύρισε για λογαριασμό της ΕΡΤ το δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ «Το Μπλόκο της Κοκκινιάς».

 

 *Τα Τάγματα Ασφαλείας δημιουργήθηκαν από τον κατοχικό πρωθυπουργό Ιωάννη Ράλλη το καλοκαίρι του 1943 με τη σύμφωνη γνώμη σημαντικής μερίδας του αστικού πολιτικού κόσμου, προκειμένου να αναχαιτισθεί η διαρκώς αυξανόμενη δύναμη του ΕΑΜ, στο οποίο κυριαρχούσε το ΚΚΕ. Ο Ράλλης εκτιμούσε ότι η τελική έκβαση του Πολέμου θα έβρισκε νικητές του Συμμάχους, οπότε θα έπρεπε άμεσα να αντιμετωπισθεί ο κομουνιστικός κίνδυνος. Οι άνδρες των Ταγμάτων Ασφαλείας ήταν γνωστοί με τον απαξιωτικό χαρακτηρισμό «γερμανοτσολιάδες». Ο Ιωάννης Πλυτζανόπουλος μετά την απελευθέρωση προήχθη σε υποστράτηγο, ενώ o ανηψιός του Νικόλαος Πλυτζανόπουλος διετέλεσε δήμαρχος Νικαίας την περίοδο της χούντας.

* Το Μηχανοκίνητο Τμήμα της Αστυνομίας Πόλεων, με επικεφαλής τον αστυνομικό διευθυντή Νίκο Μπουραντά (1900-1981), συνεργάστηκε με τους κατακτητές και πολύ σύντομα εξελίχθηκε σε φόβητρο των πολιτών. Η Αριστερά αποκαλούσε του άνδρες του «μπουραντάδες». Ήταν γνωστοί για τα αντικομουνιστικά τους φρονήματα, όπως και ο επικεφαλής τους. Ο Νίκος Μπουραντάς δικάσθηκε ως δοσίλογος, αλλά απηλλάγη στις 26 Νοεμβρίου 1945.

 

Η Κοκκινιά και η Σμυρνιά ρεμπέτισσα Αγγέλα Παπάζογλου

Η Αγγέλα Παπάζογλου έγραψε ιστορία στο ρεπμπέτικο τραγούδι. Γεννήθηκε στη Σμύρνη της Μικράς Ασίας στις 8 Νοεμβρίου 1899 και ήταν κόρη του σπουδαίου βιολιστή Δημήτρη Μαρωνίτη ή Χιωτάκη. Έπαιζε σαντούρι και βιολί και ανέβηκε στο πάλκο σε ηλικία 11 ετών, πλάι στον πατέρα της. Το 1922, μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, εγκαταστάθηκε στην Κοκκινιά και συνέχισε να τραγουδάει, συμβάλλοντας στη μεταφορά του αρχαίου ιωνικού πολιτισμού στην Παλαιά Ελλάδα. Το 1924, γνωρίστηκε με τον ρεμπέτη Ευάγγελο Παπάζογλου ή Αγγούρη στα μουσικά στέκια της Αθήνας και τρία χρόνια αργότερα παντρεύτηκαν

Ο Παπάζογλου, αν και ήταν από τους πιο χαρισματικούς Σμυρνιούς συνθέτες του ρεμπέτικου, δεν είχε σε μεγάλη υπόληψη το επάγγελμά του και της ζήτησε να σταματήσει το τραγούδι.Ο ίδιος σταμάτησε να ηχογραφεί τραγούδια το 1936, αρνούμενος να συμμορφωθεί με τις επιταγές της λογοκρισίας του Μεταξά και εγκατέλειψε κάθε ενασχόληση με τη μουσική το 1940, πεθαίνοντας τρία χρόνια αργότερα.

Η Αγγέλα Παπάζογλου, αντιμετωπίζοντας προβλήματα υγείας έχασε εντελώς την όρασή της το 1929 και εγκατέλειψε τα εγκόσμια στις 17 Αυγούστου 1983, στο σπίτι της στην Κοκκινιά.

Ως παρακαταθήκη άφησε επτά ηχογραφημένα τραγούδια (έξι αμανέδες και η «Δερβίσαινα» του Παπάζογλου) και τις αναμνήσεις της, τις οποίες μορφοποίησε σε βιβλίο ο γιος της Γιώργης Παπάζογλου υπό τον τίτλο «Ονείρατα της άκαυτης και της καμένης Σμύρνης». Από το βιβλίο αυτό προέκυψε η θεατρική παράσταση,με την Άννα Βαγενά,  στον ομώνυμο ρόλο, η οποία πρωτοανέβηκε το 1999 και παίζεται μέχρι σήμερα, αποτελώντας μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της σπουδαίας ελληνίδας ηθοποιού.

Πηγή :   © SanSimera.gr

*******************************************************************

Εδώ
δεν έσβησαν ποτέ οι πυρκαγιές
δεν στέγνωσαν τα δάκρυα, οι πλημμύρες
Νοτιάς δε φύσηξε…

Εδώ στην Κοκκινιά…
δε σκύβει το κεφάλι ο πόνος
δε μεταναστεύει η πίκρα
δεν ξενιτεύεται ο καϋμός

ο πόλεμος… δεν τελειώνει
Αν αφήσεις το χαράκωμα θα χαθείς
Εδώ… δεν διαλέγεις
δεν πεθαίνεις
ζεις…

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου

Μία συγκλονιστική μαρτυρία με μνήμες μικρασιατικές, με μουσικές και αρώματα εκείνης της εποχής.
Μία αναβίωση του δράματος, αλλά και του μεγαλείου του μικρασιατικού ελληνισμού. Ένας ανεκτίμητος θησαυρός γνώσης για τη Σμύρνη στα χρόνια πριν από το 22, για τον ξεριζωμό των Ελλήνων, αλλά και για τους αγώνες τους να εδραιωθούν στα χώματα της μητέρας πατρίδας, για το μεγαλείο της ψυχής εκείνων που ρίζωσαν στην Κοκκινιά κυρίως αλλά και αλλού.

Είναι μερικά μόνο από όσα προσφέρει η ανάγνωση του βιβλίου του Γιώργη Παπάζογλου “Τα χαΐρια μας εδώ: Ονείρατα της άκαυτης και της καμένης Σμύρνης, Αγγέλα Παπάζογλου”, σε έκδοση του Ταμείου Θράκης, με την φροντίδα και επιμέλεια της Εταιρείας μας.

Ο συγγραφέας, γιος του μεγάλου ρεμπέτη Βαγγέλη Παπάζογλου και της Σμυρνιάς τραγουδίστριας Αγγέλας, καταφέρνει να καταδύσει στην ψυχή του Έλληνα, με ήθος και ευγένεια, διασώζει τους καημούς και τις λαχτάρες ενός λαού σ έναν αιώνα, τον εικοστό, και φέρνει στο φως τα τιμαλφή και τα σπουδαία του λαού αυτού. Οι ξεριζωμένοι της Σμύρνης και της Μικράς Ασίας μαζεύτηκαν στην Κοκκινιά κουβαλώντας μαζί τους έναν υψηλό πολιτισμό, αποδιδόμενοι στον ιερό αγώνα της επιβίωσης και της δημιουργίας.

Το βιβλίο είναι μια ζωντανή προφορική μαρτυρία της Αγγέλας Παπάζογλου που ισοδυναμεί με ιστορική καταγραφή. Οι διηγήσεις της μάνας του συγγραφέα επιβεβαιώνουν την επικρατούσα άποψη ότι η Σμύρνη και η Μικρά Ασία λειτούργησαν σαν μήτρα της μουσικής για τον Ελληνισμό.

Περιδιαβάζοντας στις σελίδες του είναι σαν να περπατάς στα χνάρια της ίδιας της ιστορίας ενός μεγάλου κομματιού του Ελληνισμού, γεγονός στο οποίο οφείλεται προφανώς και η μεγάλη κυκλοφοριακή επιτυχία του βιβλίου.

Εκτός από μοναδική φωνή, η Αγγέλα διέθετε εκπληκτική μνήμη καθώς και μια πηγαία αφηγηματική ικανότητα. Από τις αφηγήσεις της προέκυψε το συγκλονιστικό βιβλίο «Ονείρατα της άκαυτης και της καμμένης Σμύρνης: Αγγέλα Παπάζογλου: Τα χαΐρια μας εδώ» γραμμένο από τον ακροατή αυτών των αφηγήσεων, Γιώργη Παπάζογλου. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου ξεπηδούν ολοζώντανα εικόνες της καθημερινής ζωής εκείνης της εποχής αλλά και σημαντικά γεγονότα της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας από την πλευρά του απλού, καθημερινού ανθρώπου (Σμύρνη πριν και μετά την καταστροφή, προσφυγιά, κατοχή, εμφύλιος).

Όπως έχει γράψει ο Γιώργης Παπάζογλου, «Η φωνή της… σα μαγνητικό ρευστό ορμούσε στα εμπόδια της ψυχής σου, κι άνοιγε σήραγγες μέσα στη νύχτα για να περάσει η αλήθεια και το φως…», «Δεν έμενε τίποτα μέσα σου σκοτεινό. Γινόσουν διάφανος… σα στάλα πρωινής δροσιάς που τη φεγγοβολά ο ήλιος. Έβλεπες να ξετυλίγεται μπροστά σου ένας αληθινός κόσμος, που δεν είχε καμμιά σχέση με τον ψεύτικο που ήξερες… κι ας μιλούσε για γνωστά πράγματα, που δεν τους έδωσες ποτέ σημασία. Γινόσουν δυνατός… συμπαγής… δίκαιος. Μάθαινες ν’ αγαπάς τον εαυτό σου. Μάθαινες ν’ αγαπάς ό,τι αξίζει… Μόνο ό,τι αξίζει… Και να μην ξεχνάς… Είναι αμαρτία να ξεχνάς…»

 


Η ηχογράφηση πραγματοποιήθηκε γύρω στα 1980. Την Αγγελική Παπάζογλου συνοδεύει ο γιος της Γιώργος. Πηγή: http://rebetiko.sealabs.net/str.php?f…

Share this post