Το διπλό παιχνίδι της Τουρκίας σε Ελλάδα και Κύπρο

Κ. Μητσοτάτης-Τ. Ερντογάν, Σερχάτ Γκιουβάντς, Συνεργασία, Τριαντάφυλλος Καρατράντος, Χαμηλή πολιτική

Foteini Doulgkeri*

Επιβεβαιώθηκε η διάθεση Αθήνας και Άγκυρας να διατηρηθούν χαμηλά οι τόνοι στη σχέση μεταξύ τους κατά τη διάρκεια της συνάντησης Ερντογάν Μητσοτάκη στην Νέα Υόρκη. Οι δυο χώρες φαίνονται αποφασισμένες να συνεργαστούν ακόμα, σε τομείς χαμηλής πολιτικής όπου μπορούν να βρουν εύκολα κοινό έδαφος χωρίς να προκύψουν αντιπαραθέσεις. Μπορεί αυτή η νέα σχέση που διαμορφώνεται να έχει διάρκεια και με ποιο τρόπο; Συζητήσαμε με τον Τριαντάφυλλο Καρατράντο, ερευνητή του ΕΛΙΑΜΕΠ με ειδικότητα στην ευρωπαϊκή ασφάλεια.

«Μπορούμε να διακρίνουμε τρία πράγματα: το πρώτο είναι η συνειδητότητα της τρωτότητας κάποιων απειλών και φαινομένων όπως είναι οι φυσικές καταστροφές. Ο νέος τομέας που μπαίνει, αυτός της πολιτικής προστασίας είναι ένα από τα κυρίαρχα ζητήματα και είναι ένας τομέας όπου και οι δύο χώρες έχουν να κερδίσουν και είναι και μία ευκαιρία αυτή η συνεργασία να αποτελέσει και ένα παράθυρο περιφερειακού οδηγού», λέει στο euronews ο κ. Καρατράντος και προσθέτει ότι το δεύτερο σημείο είναι ότι βλέπουμε μετά από πολύ καιρό ότι υπάρχει μια διαδικασία επικοινωνίας και δομημένης συζήτησης σε πολλά επίπεδα. «Δηλαδή ξεκινάει από το καθαυτού πολιτικό όπου τον τόνο δίνουν οι δύο ηγέτες και αν σκεφτούμε πόσο έδαφος έχουμε διανύσει μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα από το περίφημο ”Μητσοτάκης γιοκ΄΄ που έδειχνε μια στάση αδιαλλαξίας από πλευράς προέδρου Ερντογάν στο σημερινό, καταλαβαίνετε ότι το μομέντουμ σε πολιτικό επίπεδο τουλάχιστον για να συζητήσουμε και να δούμε που μπορούμε να συμφωνήσουμε, που αποκλίνουμε, σίγουρα υπάρχει», λέει ο κ. Καρατράντος, αναφέροντας ως τρίτο σημείο που μπορούμε να διακρίνουμε είναι τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης τα οποία βοηθούν στην όλη διαδικασία που είναι στο στρατιωτικό πεδίο.

Ο στόχος βραχυπρόθεσμα της ελληνικής πλευράς είναι η δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης, τονίζει ο κ. Καρατράντος, παρατηρώντας πάντως ότι στο ζήτημα του Κυπριακού δεν υπάρχει η ίδια κατάσταση αποκλιμάκωσης και η διάθεση συνεννόησης, αν μη τι άλλο διαλόγου που υπάρχει γενικότερα σε σχέση με την Ελλάδα. «Αυτό είναι ένα ιδιαίτερα σύνθετο ζήτημα γιατί η σχέση Ελλάδας-Τουρκίας είναι τριγωνική και πάντα υπάρχει σε αυτή την εξίσωση και η Κύπρος. Εδώ έχουμε δύο διαφορετικές διαδικασίες, όχι ασύνδετες όπως κατηγορούν κάποιοι την Ελλάδα ότι βγάζει την Κύπρο εκτός κάδρου για να μπορέσει να τρέξει τη διαδικασία, είναι όμως το Κυπριακό ένα πολύ σύνθετο πρόβλημα συγκριτικά με τα υπόλοιπα ζητήματα τα οποία συζητούν οι δύο πλευρές, έχει μία δική του μηχανική στην οποία εμπλέκονται και άλλοι εταίροι», σημειώνει.

Τριαντάφυλλος Καρατράντος euronews/© Παρέχεται από: Euronews ελληνικά

Στην άλλη μεριά του Αιγαίου, για χαλαρό κλίμα στη συζήτηση των δύο ηγετών κάνουν λόγο τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης. Η Hurriyet αναφέρει ότι «θα συνεχιστεί η άνοιξη στις ελληνοτουρκικές σχέσεις», ενώ η Milliyet μιλά για «συμφωνία Ελλάδας – Τουρκίας για συνεργασία στο μεταναστευτικό». Για το πώς βλέπουν στην Τουρκία τη διαδικασία προσέγγισης που έχει ανοίξει με την Ελλάδα, μιλήσαμε με τον Σερχάτ Γκιουβάντς, καθηγητή Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Καντίρ Χας της Κωνσταντινούπολης.

«Δεν υπάρχει αγαλλίαση ως προς το αποτέλεσμα της συνάντησης μεταξύ των ηγετών,των δύο χωρών. Αλλά παρόλα αυτά, υπάρχει κάποια δημοσιογραφική κάλυψηαπό τα βασικά Μέσα Ενημέρωσης που βρίσκονται κοντά στον πρόεδρο Ερντογάν τα οποία μιλούν για άλλη μια επιτυχία που σημειώθηκε από τον Ερντογάν στην εξωτερική πολιτική. Εκτός όμως από αυτό, η συνάντηση αντιμετωπίζεται ως κάτι συνηθισμένο», επισημαίνει ο καθηγητής και τονίζει ότι δεν υπήρξε κάτι απροσδόκητο στη συνάντηση, δηλαδή δεν υπήρξε κάποια σημαντική ανακάλυψη και δεν υπήρξε ρήξη στις σχέσεις, αλλά η συνάντηση θεωρείται ως κάτι αναμενόμενο ως κάτι αναμενόμενο και λίγο πολύ στο ίδιο μήκος κύματος με τους πρόσφατους ελιγμούς του Ερντογάν στην εξωτερική πολιτική.

«Προσωπικά, μάλλον βλέπω αυτή την πρόσφατη προσέγγιση, ή βελτίωση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών ως μέρος της στρατηγικής του Ερντογάν να προσανατολίζεται στην εξωτερική πολιτική. Μπορεί να μην επιστρέψουμε στις μέρες που είχαμε μηδενικά προβλήματα με τους γείτονες μας αλλά προφανώς, είμαστε σε ένα τελείως διαφορετικό πλαίσιο από τότε που η Τουρκία είχε κυριολεκτικά προβλήματα με καθέναν από τους γείτονες γύρω της. Άρα βρισκόμαστε κάπου στο ενδιάμεσο. Το αν αυτή η θετική δυναμική μπορεί να διατηρηθεί ή όχι μένει να φανεί.Το σίγουρο όμως ότι ο Ερντογάν χρειάζεται χρόνο μέχρι τις αυτοδιοικητικές εκλογές, τις δημοτικές εκλογές χωρίς την παρέμβαση κρίσεων, διεθνών κρίσεων, καταστάσεις ή κλιμακώσεις γύρω από την Τουρκία» και προσθέτει ότι το πιθανό πρόβλημα είναι το ότι η Τουρκία έχει υιοθετήσει αυτή τη διπλή προσέγγιση, δηλαδή α****πό τη μία η μετριοπάθεια στην τουρκική εξωτερική πολιτική προς την Ελλάδα και από την άλλη μια σκληροπυρηνική προσέγγιση στην Κύπρο.

«Τα ελληνοτουρκικά προβλήματα δεν μπορούν να διαχωριστούν από το Κυπριακό. Στο τέλος, εάν η Τουρκία εμμείνει στη σκληρή γραμμή της στο Κυπριακό και ο Ερντογάν ήδη επανέλαβε την προτίμησή του για λύση δύο κρατών στην Κύπρο, το χάσμα μεταξύ των δύο προσεγγίσεων μπορεί να μην είναι διαχειρίσιμο μετά από κάποιο σημείο», καταλήγει ο Σερχάτ Γκιουβάντς.

Επόμενος σταθμός του οδικού χάρτη των ελληνοτουρκικών, ο πολιτικός διάλογος που θα πραγματοποιηθεί στις 16 Οκτωβρίου στην Αθήνα υπό τους υφυπουργούς Εξωτερικών Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου και Μπουράκ Ακσαπάρ, ενώ την επόμενη ημέρα ο Τούρκος υφυπουργός θα προεδρεύσει μαζί με τον υφυπουργό Εξωτερικών αρμόδιο για την οικονομική διπλωματία, Κώστα Φραγκογιάννη, στις επαφές για τη θετική ατζέντα.

*Πηγή: Euronews / Οι απόψεις στο κείμενο είναι οι προσωπικές των δύο αναλυτών