Ο «παγκόσμιος Νότος» είναι πιθανό να αποτελέσει δύναμη αλλαγής

Ο όρος «παγκόσμιος Νότος» έχει τις ρίζες του στον εικοστό αιώνα. Ο όρος χρησιμοποιήθηκε σε μια πολύ γνωστή έκθεση του 1980, με τίτλο North-South: A Programme for Survival, που εκδόθηκε από μια ανεξάρτητη επιτροπή με επικεφαλής τον πρώην καγκελάριο της Γερμανίας, Willy Brandt, και σε μια έκθεση του 1990, με τίτλο The Challenge to the South: The Report of the South Commission, που εκδόθηκε από μια επιτροπή του ΟΗΕ με επικεφαλής τον Julius Nyerere, τότε πρόεδρο της Τανζανίας. Το πρόθεμα «παγκόσμιος» προστέθηκε την δεκαετία του 1990 μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, πιθανώς ως υποπροϊόν της αυξανόμενης δημοτικότητας ενός άλλου όρου, της «παγκοσμιοποίησης», που ήρθε στην μόδα περίπου τότε.

Ο “παγκόσμιος Νότος” γράφει στο foreignaffairs.gr ο Sarang Shidore*  περιλαμβάνει ένα μεγάλο τμήμα κυρίως (αλλά όχι μόνο) φτωχότερων ή μεσαίου εισοδήματος κρατών που εκτείνεται από τη Νοτιοανατολική Ασία και τα νησιά του Ειρηνικού μέχρι τη Λατινική Αμερική. Στις πρώτες δεκαετίες της αποαποικιοποίησης, δεν ήταν ανακριβές να μιλάμε για τον παγκόσμιο Νότο ως μια συνεκτική οντότητα. Σχεδόν όλα τα κράτη του είχαν διαμορφωθεί έντονα από την αποικιακή εμπειρία και τον αγώνα τους για ελευθερία από την ευρωπαϊκή κυριαρχία.

Σύμφωνα με τον Shidore ο «παγκόσμιος Νότος» “θα παραμείνει ως γεωπολιτικό γεγονός όσο παραμένει αποκλεισμένος από τον εσωτερικό πυρήνα των διεθνών δομών εξουσίας. Εφόσον αυτά τα κράτη δεν έχουν μεγαλύτερο ουσιαστικό λόγο στην διακυβέρνηση του διεθνούς συστήματος (που περιλαμβάνει, αλλά υπερβαίνει κατά πολύ, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ), ο «παγκόσμιος Νότος» είναι πιθανό να αποτελέσει δύναμη αλλαγής, ασκώντας πίεση στις μεγάλες δυνάμεις, αμφισβητώντας τη νομιμότητα ορισμένων πολιτικών τους, και περιορίζοντας το πεδίο δράσης τους σε βασικούς τομείς. Η διατήρηση του status quo της σημερινής παγκόσμιας τάξης και η αντίσταση στον εκδημοκρατισμό της διακυβέρνησής της, όπως φαίνεται να προσπαθούν να κάνουν ο συστημικός ηγέτης, οι Ηνωμένες Πολιτείες, και οι στενότεροι σύμμαχοί τους (με την Κίνα και την Ρωσία να αντιστέκονται επίσης σε ουσιαστικές αλλαγές στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ), θα εντείνει την ανυπομονησία για σοβαρές μεταρρυθμίσεις. Στον βαθμό που ορίζεται από την απόστασή του από τον πυρήνα της διεθνούς τάξης, ο νέος «παγκόσμιος Νότος» θα χάσει την γεωπολιτική του συνοχή μόνο, όταν οι στόχοι του έχουν ουσιαστικά επιτευχθεί”.

Η επιστροφή του παγκόσμιου Νότου | Foreign Affairs – Hellenic Edition

*Τα ενυπόγραφα κείμενα απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους