Το τρίμηνο μνημόσυνο στην Λευκωσία του οικουμενικού Ρωμιού Νίκου Μαγγίνα

Τελέσθηκε στον Ι.Ν. Παναγίας Φανερωμένης στην Λευκωσία , όπου βρίσκεται και το Μαυσωλείο των Εθνομαρτύρων του 1821

Του Αριστείδη Χ. Βικέτου

Στον ιστορικό ναό της Παναγίας Φανερωμένης , στην παλιά πόλη της Λευκωσίας, τελέσθηκε σήμερα στο τέλος της Θείας Λειτουργίας  τρίμηνο μνημόσυνο του Κωνσταντινουπολίτη, Νίκου Μαγγίνα (1953-2021), ο οποίος έφυγε απροσδόκητα από την ζωή στις 10 Απριλίου.   Επί σαράντα  χρόνια κάλυπτε ως φωτορεπόρτερ και δημοσιογράφος τις δραστηριότητες του Οικουμενικού Πατριαρχείου και του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου. Εργάστηκε θυσιαστικά για την προβολή των δικαίων του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Ρωμιοσύνης της Πόλης. Άνθρωπος ευγενής και ταπεινός έχαιρε εκτίμησης από τους συναδέλφους του στην Ελλάδα, στην Τουρκία και στο εξωτερικό, οι οποίοι παρά πολλές φορές , πριν γράψουν κάτι τον συμβουλεύονταν , γιατί ήταν, εκτός των άλλων , και άριστος γνώστης της πολιτικοκοινωνικής πραγματικότητας στην Τουρκία.  

Ο Αρχιγραμματέας της της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας Κύπρου , Αρχιμ. Γεώργιος Χριστοδούλου(δ) και ο π. Ξάνθος(α).

Στην Θεία Λειτουργία ιερούργησε ο εκ των εφημερίων του ναού π. Ξάνθος , ενώ στο μνημόσυνο  προέστη ο Αρχιγραμματέας της της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας Κύπρου , Αρχιμ. Γεώργιος Χριστοδούλου.

Ο αείμνηστος Νίκος Μαγγίνας ήταν γνωστός, όχι μόνο στους εκκλησιαστικούς κύκλους της Κύπρου, αλλά και ευρύτερα, λόγω του προσκυνήματος των Κυπρίων στο Φανάρι. Ο Νίκος είχε επισκεφθεί τρεις φορές την Κύπρο και σε μια από τις επισκέψεις του φωτογράφησε τον ναό της Παναγίας Φανερωμένης. Οι φωτογραφίες θα πρέπει να βρίσκονται στο αρχείο του.

Χθες, Παρασκευή 9 Ιουλίου ,  στον ίδιο ναό τελέσθηκε Συνοδικό Συλλείτουργο , προεξάρχοντος του Αρχιεπισκόπου Κύπρου Χρυσοστόμου Β’ και το μνημόσυνο των Εθνομαρτύρων (Αρχιεπισκόπου Κυπριανού , 9 Ιουλίου 1821) και άλλων Ιεραρχών και λαϊκών.  Πίσω από το Ιερό υπάρχει  μαυσωλείο των Εθνομαρτύρων, κατασκευασμένο από μάρμαρο Πεντέλης.  

Ο Νίκος Μαγγίνας μας έφυγε, όπως προαναφέραμε στις 10 Απριλίου. Την ίδια μέρα το 1821 ( τότε Κυριακή του Πάσχα) οι Οθωμανοί απαγχόνισαν στην κεντρική πύλη του Οικουμενικού Πατριαρχείου τον Οικουμενικό Πατριάρχη Γρηγόριο τον Ε’. Από τότε η πύλη παραμένει κλειστή . Κάθε χρόνο τη μέρα αυτή ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος ανάβει το κερί της μνήμης και της πίστης και καταθέτει λίγα λουλούδια μπροστά στην Πύλη του μαρτυρίου του Πατριάρχου Γρηγορίου.

10 Απριλίου 2014- ΦΩΤΟ: Ν. Μαγγίνας

Φέτος ο Νίκος Μαγγίνας ήταν απών για να καταγράψει με τον φακό του την ιερή στιγμή. Στις 10 Απριλίου του 2014, ο αείμνηστος Νίκος Μαγγίνας , με αφορμή την μέρα μνήμης του Οικουμενικού Πατριάρχου Γρηγορίου του Ε΄ έγραψε     ένα σημείωμα , στο οποίο  κατέγραφε και άλλες περιπτώσεις  Πατριαρχών, «που απαγχονίσθηκαν ή θανατώθηκαν και δεν είναι και τόσο γνωστές στο ευρύ κοινό, χωρίς να γίνεται λόγος για το σημαντικό αριθμό ιεραρχών, ιερέων και μοναχών που απαγχονίσθηκαν ή θανατώθηκαν».

http://fanarion.blogspot.com/2011/04/blog-post_6726.html?m=1

Ο ναός της Φανερωμένης και το Μαυσωλείο

Ο ναός της Παναγίας Φανερωμένης, στην Λευκωσία, χτίστηκε το 1872 μέσα στα παλιά τείχη της πόλης.  Ο αρχιεπίσκοπος Κύπρου (1916-1933) Κύριλλος Γ΄, ένθερμος και αγνός πατριώτης και εκφραστής των προαιώνιων πόθων του ελληνορθόδοξου κυπριακού λαού, για να τιμήσει την 100ή επέτειο της ίδρυσης του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους ανέλαβε την πρωτοβουλία για κατασκευή καλλιμάρμαρου μαυσωλείου στο προαύλιο του ναού της Παναγίας Φανερωμένης, για να φιλοξενήσει τα λείψανα των μαρτύρων του 1821. Στο Μαυσωλείο συμβολίζονται οι στενές σχέσεις Ελλάδος – Κύπρου και οι πόθοι του κυπριακού λαού για “ένωση με τη μητέρα πατρίδα”.

Σύμφωνα με το μέλος της Εκκλησιαστικής Επιτροπής του ναού, δρα. Χριστόδουλο Χατζηχριστοδούλου η  Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας Κύπρου και η Εκκλησιαστική Επιτροπή του ναού αποφάσισαν από κοινού στην κατασκευή του μνημείου. Τη δαπάνη του έργου ανέλαβαν κατά το 1/3 η Ιερά Αρχιεπισκοπή, το 1/3 οι θρόνοι Πάφου, Κιτίου, Κυρηνείας και η Μονή Παναγίας του Κύκκου, το δε υπόλοιπο 1/3 ο ναός της Φανερωμένης. Το Μαυσωλείο αποπερατώθηκε το 1930 έναντι συνολικής δαπάνης ΛΚ 1.156.

Το Μαυσωλείο βρίσκεται στα ανατολικά του ναού, πίσω από το ιερό βήμα και είναι κατασκευασμένο από μάρμαρο Πεντέλης και έχει το σχήμα βυζαντινού κιβωρίου.  Ο δρ. Χατζηχριστοδούλου σε σχετικό πόνημα,  που αναμένεται η δημοσίευση του , με τίτλο  “ΕΡΓΑ ΤΕΧΝΗΣ, ΜΝΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΟΜΕΣ ΤΩΝ ΚΥΠΡΙΩΝ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΑΡΤΥΡΩΝ ΤΟΥ ΙΟΥΛΙΟΥ ΤΟΥ 1821 ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΤΟΥ 20^ΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΔΕΚΑΕΤΙΩΝ ΤΟΥ 21^ΟΥ ΑΙΩΝΑ” , αναφέρει : “ Ο γλυπτός διάκοσμός του έγινε σύμφωνα με υποδείξεις που πρότεινε ο Καθηγητής Γεώργιος Σωτηρίου, όπως λ.χ. τα κιονόκρανα που φιλοτεχνήθηκαν σύμφωνα με σχέδιο κιονοκράνου από τον Μυστρά. Στο Εικονοφυλάκιο του ναού φυλάσσεται σχέδιο του Μαυσωλείου, ημερομηνίας 9 Ιουλίου 1929, το οποίο φέρει τη μονογραφή του αρχιεπισκόπου Κυρίλλου . Το μνημείο «απέδωκεν η καλλιτεχνική γλυφίς του διακεκριμένου Έλληνος Καλλιτέχνου κ. Γ. Δημητριάδου… εξόχου γλύπτου εν Αθήναις». Το έργο τοποθετήθηκε σε κρηπίδα, αφού σχηματίστηκε κλίση του εδάφους. Το κιβώριο έχει ύψος έξι μέτρων. Το λίθινο βάθρο περιβάλλεται από βράχους, οι οποίοι μεταφέρθηκαν από την ακτή της Κερύνειας, όπου κατά την παράδοση κατέπλευσε κατά τον αγώνα του 1821 ο πυρπολητής Κωνσταντίνος Κανάρης για να λάβει εθελοντές και προμήθειες.

Κάτω από κιβώριο και πάνω σε βάση με την επιγραφή,  9 ΙΟΥΛΙΟΥ 1821, είναι τοποθετημένη τεφροδόχος σκεπασμένη με ύφασμα από γκρίζου χρώματος μάρμαρο.

Στην ανατολική πλευρά του, παριστάνεται ανάγλυφος και εστεμμένος ο δικέφαλος αετός, ο οποίος απλώνει προστατευτικά τις φτερούγες του πάνω από τον ναό της Αγίας Σοφίας Κωνσταντινουπόλεως και πάνω από την Ακρόπολη των Αθηνών, συμβολίζοντας τη Μεγάλη Ιδέα για την οποία θυσιάστηκαν οι Κύπριοι Μάρτυρες του 1821. Στο μέτωπο του τόξου είναι χαραγμένο το όνομα του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού, Ο + ΚΥΠΡΟΥ ΚΥΠΡΙΑΝΟΣ. Στη μεσαία κρηπίδα υπάρχει η ακόλουθη επιγραφή, η οποία γράφτηκε από τον Κύπριο καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Σίμο Μενάρδο:  Ω ΘΥΤΑΙ ΑΙΝΑ ΤΥΘΕΝΤΕΣ ΙΔ’ ΑΛΛΟΙ ΜΑΡΤΥΡΕΣ ΙΡΟΙ / ΟΥΡΑΝΟΘΕΝ ΠΑΤΡΗι ΝΥΝ ΔΟΤ’ ΕΛΕΥΘΕΡΙΗΝ

Στη δυτική πλευρά παριστάνονται στο κέντρο δαφνοστεφανωμένο το ελληνικό εθνόσημο πάνω από όπλα, σπαθιά και άγκυρα, που συμβολίζουν τον Ιερό Αγώνα και τις χρονολογίες 1830 και 1930. Η πρώτη χρονολογία αναφέρεται στην ίδρυση του ελληνικού κράτους και η δεύτερη στην ίδρυση του μαυσωλείου και στην εκατονταετηρίδα από το γεγονός αυτό. Στο μέτωπο του τόξου είναι χαραγμένο το όνομα του Πάφου Χρυσάνθου+Ο Πάφου Χρύσανθος .

Στις άλλες δύο πλευρές παριστάνονται άγγελοι να κρατούν τις μίτρες των σφαγιασθέντων ιεραρχών ή να τους στέφουν, στοιχείο που συμβολίζει την αθάνατη μνήμη τους. Στο μέτωπο του τόξου της νότιας πλευράς είναι χαραγμένο το όνομα του μητροπολίτη Κιτίου Μελετίου, Ο+ ΚΙΤΙΟΥ ΜΕΛΕΤΙΟΣ και στο αντίστοιχο τόξο της βόρειας πλευράς το όνομα του μητροπολίτη Κυρηνείας Λαυρεντίου, Ο + ΚΕΡΥΝΙΑΣ ΛΑΥΡΕΝΤΙΟΣΤα διασωθέντα λείψανα τοποθετήθηκαν εντός υάλινης θήκης στην κρύπτη του μαυσωλείου . Τα αποκαλυπτήρια του μαυσωλείου πραγματοποιήθηκαν την 9^η Ιουλίου 1930 σε μια λαμπρή τελετή”.

Χθες κατά το Συνοδικό Συλλείτουργο πίσω από την Αγία Τράπεζα ήταν θεατή ξυλόγλυπτη και αγιογραφημένη λάρνακα, στην οποία έχουν τοποθετηθεί τα λείψανα, μετά από εκταφή  τους από το Μαυσωλείο, η οποία , σύμφωνα με πληροφορίες μας, έγινε πρόσφατα με οδηγίες του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου Β’

ΦΩΤΟ: Α. Βικέτος