Περί της Αρχιεπισκοπής Αμερικής

Τα του Καίσαρος τω Καίσαρι και τα του Βρούτου τω Βρούτω

Του Αποστόλη Ζουπανιώτη*

Θα διαφωνήσω με τον τίτλο «Άνω-κάτω Ομογένεια και Φανάρι μετά τις δηλώσεις Βαλιώτη» του ιστότοπου hellasjournal.com, του καλού συνάδελφου Μιχάλη Ιγνατίου. Όσο κι αν προκάλεσαν κάποιους η κριτική του στο Φανάρι και οι αναφορές του περί αυτοκεφαλίας, αυτό που έκανε «άνω κάτω» τα εκκλησιαστικά μας πράγματα είναι οι αντιδράσεις στην ομιλία Βαλιώτη και η προσπάθεια μέσω αυτών να δοθεί το «τελειωτικό χτύπημα» στον Αρχιεπίσκοπο Δημήτριο. Ει δυνατόν στην επικείμενη συνεδρίαση της Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, την επόμενη εβδομάδα στο Φανάρι.

Με τις περισσότερες από τις επίμαχες αναφορές του Στάθη Βαλιώτη διαφωνώ.

Αυτοκέφαλη Αρχιεπισκοπή Αμερικής θα είναι το τελικό χτύπημα στην άμυνα της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας και του Ελληνισμού της Αμερικής στην αφομοίωση.
Μεταφορά του Οικουμενικού Πατριαρχείου εκτός Κωνσταντινουπόλεως οικειοθελώς θα σημάνει την απαρχή ενός κυκεώνα αναταράξεων στην Παγκόσμια Ορθοδοξία που θα ολοκληρωθεί με την απώλεια της πρωτοκαθεδρίας στους Ορθοδόξους, την οποία θα καταλάβει η πανίσχυρη Μόσχα.
Το ερώτημα για το ποια στάση θα τηρήσει το Φανάρι αν συμβεί ελληνοτουρκική σύρραξη είναι μάλλον μειωτικό, καθώς πολλά κεφάλια πατριαρχών και ιεραρχών του Οικουμενικού Θρόνου έχουν πέσει από τούρκικο μαχαίρι.

Οι αναφορές αυτές θα είχαν χαμηλή απήχηση στους Ελληνορθοδόξους της Αμερικής, οι οποίοι δεν συμμερίζονται παρόμοιες απόψεις. Όμως, μετά τις λεκτικά βίαιες αντιδράσεις, αρχής γενομένης των Αρχόντων, το θέμα έλαβε διαστάσεις με προφανή στόχο τον Αρχιεπίσκοπο Δημήτριο (κυρίως) και κατά δεύτερον τον Μητροπολίτη Βοστώνης Μεθόδιο.

Διαβάζουμε στην ανακοίνωση των Αρχόντων, που έχουν πνευματικό τους σύμβουλο τον π. Αλέξανδρο Καρλούτσο:

«’Ολη η Ιεραρχία, ο κλήρος και ο λαός της Ιεράς Αρχιεπισκοπής οφείλουν αφοσίωση στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και εμείς, οι Άρχοντες, εκφράζουμε την βαθιά της ανησυχία διότι της μίλησε εναντίον της Μητέρας Εκκλησίας, ενώ κανείς δεν φαίνεται να μίλησε υπέρ της».

Ο Μητροπολίτης Νέας Ιερσέης Ευάγγελος γράφει σχετικά στην μακροσκελή του ανακοίνωση:

«Επιπλέον, καταγγέλλω την σιωπή εκείνων που ήταν παρόντες κατά την Τελετή Αποφοιτήσεως και επέτρεψαν στον κ. Βαλιώτη να απευθύνει την αποτρόπαια αυτή οµιλία, χωρίς να αντιδράσουν ή να τον διακόψουν».

Ο κ. Βαλιώτης μιλούσε στην τελετή αποφοιτήσεως ενός ανωτάτου εκπαιδευτικού ιδρύματος, το οποίο ως τέτοιο οφείλει πρωτίστως να σέβεται την ελευθερία της έκφρασης. Αντιδράσεις, διακοπές και αποδοκιμασίες του κοινού ή των σπουδαστών/αποφοίτων θα μπορούσαν κι αυτές να χαρακτηριστούν μέρος της ελεύθερης έκφρασης, αν όμως αυτές προέρχονταν από τον Αρχιεπίσκοπο Δημήτριο, τους υπόλοιπους τέσσερεις παριστάμενους μητροπολίτες και τη διοίκηση της σχολής θα ήταν πρώτον αγένεια και δεύτερον φίμωμα της ελευθερίας του λόγου. Και δεν θα τιμούσε έναν σεβάσμιο ιεράρχη και ακαδημαϊκό όπως τον Αρχιεπίσκοπο Δημήτριο να προβεί σε παρόμοια ενέργεια.

Σε γραπτή ανακοίνωσή της, η Μητρόπολις Σικάγου γράφει πως «ήταν λάθος να τιμηθεί με τιμητικό τίτλο Ορθοδόξου Θεολογίας ένα πρόσωπο, το οποίο είναι γνωστό για τις αντιεκκλησιαστικές και αντιορθόδοξες θέσεις του, κυρίως εναντίον της κανονικής μας αρχής που είναι το Οικουμενικό Πατριαρχείο και ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος. Αυτά που είπε το τιμώμενο πρόσωπο ήταν μια επανάληψη των θέσεών του τις οποίες ευκαίρως ακαίρως διακηρύττει».

Στον κ. Βαλιώτη – που έχει δίπλωμα Θεολογίας από την Ελλάδα – το τιμητικό βραβείο που του απονεμήθηκε από το Ελληνικό Κολέγιο ήταν των «Ανθρωπιστικών Σπουδών» κι όχι της Ορθόδοξης Θεολογίας. Συνήθως, άνθρωποι που έχουν δωρίσει όχι δέκα, αλλά περισσότερα από 20 εκατομμύρια στην Αρχιεπισκοπή και σε σχολεία και κοινότητες της Αρχιεπισκοπής Αμερικής, κάποια εκατομμύρια για τα ΤΕΙ Σπάρτης και πολλά άλλα για ιδρύματα στην Ελλάδα και στην Αμερική, ο αυτός ο τίτλος του αξίζει, όποιες κι απόψεις να έχει. Κι όσοι θεωρούν ότι μειώνει το Κολέγιο και την Εκκλησία μας αυτή η τιμή, ας του επιστρέψουν τα χρήματα που έχει διαθέσει για την Αρχιεπισκοπή και τις κοινότητες, αφού πρώτα τα αναπληρώσουν με δικά τους.

ΑΛΛΗ ΗΤΑΝ Η ΕΙΔΗΣΗ

Για μας, η αναφορές του Στάθη Βαλιώτη για το Φανάρι στην ομιλία του δεν ήταν η είδηση. Παρόμοιες απόψεις έχουν εκφραστεί από πολλούς στην Εκκλησία μας, χωρίς ιδιαίτερη απήχηση, Μην ξεχνούμε ότι στην διάρκεια της εκκλησιαστικής κρίσης με στόχο την ανατροπή του Αρχιεπισκόπου Σπυρίδωνα, η οργάνωση GOAL που δημιουργήθηκε είχε στους κόλπους της ανθρώπους που κήρυτταν αυτοκεφαλία, βοηθήθηκε οικονομικά από τον αείμνηστο Μάικλ Τζαχάρη και άλλους εκλεκτούς του Οικουμενικού Πατριάρχη, χωρίς πολλοί που είναι σήμερα «αγανακτισμένοι» να αντιδράσουν τότε. Η είδηση που βγήκε από την τελετή αποφοίτησης ήταν η δήλωση του Στάθη Βαλιώτη στον «Εθνικό Κήρυκα».

«Το πρόβλημα της Εκκλησίας της Αμερικής είναι πως τα τελευταία τριάντα χρόνια έχει δύο Αρχιεπισκόπους, ο ένας είναι εκλεγμένος άγαμος στη Νέα Υόρκη και ο άλλος είναι έγγαμος και μένει κάπου στο Λονγκ Αϊλαντ. Ο,τι προσπάθεια κάνει ο εκλεγμένος την τορπιλίζει ο διορισμένος».

Πρόκειται για παράφραση αναφοράς του μακαριστού Μητροπολίτη Αγίου Φραγκίσκου Αντωνίου προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, τον Μάιο του 1998, την οποία ακούσαμε με τα αυτιά μας. Και αφορούσε τον «άνθρωπο του Οικουμενικού Πατριάρχη στη Αμερική» π. Αλέξανδρο Καρλούτσο. Την γράψαμε τότε στην «Πρωινή» και την έχουμε επαναλάβει ευθαρσώς τα τελευταία χρόνια, ιδίως μετά τις πολλαπλές υποκινούμενες «παραινέσεις» προς τον Αρχιεπίσκοπο Δημήτριο να παραιτηθεί, γιατί με τον ένα ή το άλλο τρόπο θα υποχρεωθεί – για να θυμηθούμε κύριο άρθρο του εκδότη του «Εθνικού Κήρυκα».

Οι «αγανακτισμένοι» Αρχοντες έχουν ανακοινώσει ότι αποφάσισαν να τιμήσουν φέτος τον Οκτώβριο με το «Αθηναγόρειο Βραβείο» τον π. Αλέξανδρο Καρλούτσο, για τον οποίο γράφουν – μεταξύ άλλων – ότι έχει υπηρετήσει ως βοηθός τρεις Αρχιεπισκόπους. Αυτό που παρέλειψαν είναι ότι ο βοηθός αυτός έχει «φάει» δύο Αρχιεπισκόπους (Ιάκωβος και Σπυρίδωνα) και ετοιμάζεται να «φάει» και τον Δημήτριο. Είναι ο τέλειος Βρούτος, παρότι ουδείς των δύο του είπε «και συ τέκνον Αλέξανδρε». Αν υπάρχει «Βρούτειο Βαραβείο» του αξίζει!

Θα επαναλάβουμε λοιπόν ότι δεν μπορεί η Εκκλησία μας στην Αμερική να έχει δύο Αρχιεπισκόπους. Και πριν λάβει χώρα η διαδοχή του Δημητρίου (που κάποια στιγμή θα συμβεί, καθώς ηλικιακά έχει περάσει τα 90), η Αρχιεπισκοπή Αμερικής πρέπει:

Πρώτον, να έχει ξακαθαρίσει τι έχει συμβεί με τα οικονομικά (ΣΣ παρεμπιπτόντως, ουδείς μπήκε στον κόπο να απαντήσει τα ερωτήματά μας για την έκθεση)

Δεύτερον, να έχει έναν και μοναδικό Αρχιεπίσκοπο.

Στα τελευταία χρόνια που κάποιοι επιχειρούν για ιδιοτελείς σκοπούς να προκαλέσουν εκκλησιαστική κρίση, εμείς που την βιώσαμε δύο φορές επί Ιακώβου και Σπυρίδωνα, έχουμε δηλώσει ευθαρσώς ότι δεν έχουμε καμία πρόθεση να εμπλακούμε στο διχασμό της Ελληνοαμερικανικής Κοινότητας, από τον οποίο κάποιοι θέλουν να βγάλουν χρήματα. Με λύπη είδαμε – με αφορμή την ομιλία Βαλιώτη – να χρησιμοποιούνται ως απάντηση οι ίδιες ακριβώς εκφράσεις παλαιότερων κρίσεων. Για παράδειγμα, ο Μητροπολίτης Ευάγγελος χρησιμοποίησε στην ανακοίνωσή του τον χαρακτηρισμό «μητραλοίας» (μητροκτόνος), που είχε αποδώσει ημερήσια ομογενειακή εφημερίδα στον Μακαριστό Ιάκωβο.

«Ας µην συµµεριζόµαστε προσωπικές απόψεις, ακόµη και µητραλιών (Σ.Σ. ορθογραφικό λάθος) (μητροκτόνα) συναισθήµατα ανθρώπων χωρίς έρεισµα και λογική»…

Σε άλλο πάλι σημείο, αναφέρεται στους «Αρειο, Νεστόριο και όλους τους αιρεσιάρχες, που πολέµησαν εναντίον των διδασκαλιών και των παραδόσεων της Ορθοδόξου Πίστεως εκ των έσω..».

Ούτε με τη φύση του Θεού ή αν η Παναγία είναι Θεοτόκος ή Χριστοτόκος ασχολήθηκε ο Βαλιώτης, ούτε οι επικριτές του είναι Αθανάσιοι ή Κύριλλοι.

Και για να επανέλθουμε στο «διά ταύτα», η Αρχιεπισκοπή Αμερικής μετά τον Ιάκωβο έχει χάσει μεγάλο μέρος της αυτονομίας της και οι όποιες δυνατότητες λήψης αποφάσεων χωρίς βέτο από το Φανάρι, έχουν περιοριστεί δραματικά, με τις διαδοχικές καταστατικές αλλαγές. Το χειρότερο όλων, τα δύο μεγάλα ανεξάρτητα ταμεία που δημιουργήθηκαν και οι σιωπηρώς προωθούμενες αλλαγές στους Άρχοντες (οι πληροφορίες λένε ότι ο καθένας θα δίνει 10.000 δολάρια με τα χρήματα να στέλνονται στο Πατριαρχείο) θα αφαιμάξουν οικονομικά την Αρχιεπισκοπή και κυρίως τις κοινότητες. Ειδικά για τις τελευταίες, όταν υπάρχουν οικονομικά προβλήματα, το πρώτο θύμα είναι το ελληνικό σχολείο.

Για μας αυτά είναι τα βασικά θέματα κι όχι αν Αρχιεπίσκοπος Αμερικής γίνει ο Μητροπολίτης Γαλλίας, ο Ελπιδοφόρος, ο Μεθόδιος, ή ο Ευάγγελος, ή άλλος. Αυτός που θέλει ο Πατριάρχης θα γίνει και με το καλό όταν έλθει αυτή η ώρα, θα τον υποδεχθούμε με αγάπη και σεβασμό. Απλά δεν υπάρχει κανένας λόγος αυτή τη στιγμή να επιζητούμε ακόμη έναν «ειρηνοποιό»., αφού μόνο αρκεί να διατηρήσουμε την ειρήνη που υπάρχει, παρά τα προβλήματα.

* Εκδότης/Διευθυντής της  εφημερίδας  Greek News. Το άρθρο εκφράζει τις προσωπικές απόψεις του συγγραφέα του.