Τουρκική αεροπορία χωρίς “δόντια”

Η Τουρκία, κάποτε ο σταθερός φρουρός του ΝΑΤΟ στη νοτιοανατολική πτέρυγα κατά της Σοβιετικής Ένωσης, εξακολουθεί να διαθέτει τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό της συμμαχίας. Αυτούς τους καιρούς όμως, ο δεύτερος μεγαλύτερος στρατός του ΝΑΤΟ έχει πρόβλημα με την εναέρια δύναμή του.

Οι Τούρκοι είναι περήφανοι που η Πολεμική Αεροπορία τους (TuAF) είναι η ένατη μεγαλύτερη στον κόσμο. Αλλά δεν είναι απαραίτητα και η ένατη ισχυρότερη. Σύμφωνα με το World Directory of Modern Military Aircraft, η TuAF ΔΕΝ συγκαταλέγεται στις 15 κορυφαίες του κόσμου που περιλαμβάνονται στη λίστα. Η Τουρκία διαθέτει 110 επιθετικά ελικόπτερα και 205 μαχητικά αεροσκάφη, σύμφωνα με το Global Firepower.

Όμως ο στόλος της με τα 1.065 στρατιωτικά αεροσκάφη κάθε τύπου δεν περιλαμβάνει ειδικά αεροσκάφη επίθεσης. Παραδοσιακά, το TuAF εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από την τεχνολογία των ΗΠΑ και κυρίως τα μαχητικά αεροσκάφη F-16. Στη δεκαετία του 1980, η Τουρκία δημιούργησε μια μονάδα παραγωγής, την Τουρκική Αεροπορική Βιομηχανία (TAI), για τη συναρμολόγηση των F-16 με άδεια από την Lockheed Martin. Η TAI σήμερα έχει μια εντελώς διαφορετική φιλοδοξία: Να κατασκευάσει το πρώτο εγχώριο τουρκικό μαχητικό αεροσκάφος, το οποίο θα μπορούσε επίσης να είναι το πρώτο μουσουλμανικό μαχητικό αεροσκάφος στον κόσμο, και κάλεσε φιλικά έθνη το Αζερμπαϊτζάν και το Πακιστάν να συμμετάσχουν στην προσπάθεια.

Εν τω μεταξύ, η Τουρκία προσπαθεί σκληρά να υποστηρίξει την διεκδικητική περιφερειακή της πολιτική με στρατιωτική δύναμη. Υπάρχει όμως ένα πρόβλημα. Με έναν αεροπορικό στόλο που αποτελείται κυρίως από γερασμένα F-16 και ένα κατά κεφαλήν εισόδημα μόλις 9.000 δολαρίων, η Τουρκία δεν μπορεί να παίξει το ρόλο της μεγάλης δύναμης. «Γνωρίζουμε πολύ καλά από τις πικρές εμπειρίες μας ότι δεν μπορεί να υπάρξει ισχυρή Τουρκία χωρίς ισχυρό στρατό», δήλωσε ο ισχυρός άνδρας των ισλαμιστών της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σε τελετή στην Σχολή Πολέμου Στρατού.

Η φιλοδοξία της Turkish Aircraft Industries σήμερα είναι να κατασκευάσει το πρώτο εγχώριο τουρκικό μαχητικό αεροσκάφος, το οποίο θα μπορούσε επίσης να είναι το πρώτο μουσουλμανικό μαχητικό αεροσκάφος στον κόσμο. Υπάρχει όμως ένα πρόβλημα. Με έναν αεροπορικό στόλο που αποτελείται κυρίως από γερασμένα F-16 και ένα κατά κεφαλήν εισόδημα μόλις 9.000 δολαρίων, η Τουρκία δεν μπορεί να παίξει το ρόλο της μεγάλης δύναμης. Στη φωτογραφία: Μακέτα του μαχητικού αεροσκάφους Kaan της TAI. (Πηγή εικόνας: JohnNewton8/Wikimedia Commons)

********************************************************************************

«Η αύξηση της αποτρεπτικότητας των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων αποτελεί αναγκαιότητα για τη χώρα μας παρά επιλογή». Απηχώντας τη νεο-οθωμανική φιλοδοξία, ο συνταγματάρχης Ümit Yalım ισχυρίστηκε πρόσφατα ότι η κυριαρχία των νησιών της Ελλάδας στο Βόρειο Αιγαίο ανήκει στην Τουρκία. Ο εφιάλτης της TuAF ξεκίνησε όταν ο Ερντογάν κινήθηκε για να ενισχύσει τις στρατηγικές σχέσεις της Τουρκίας με τη Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν. Ο Ερντογάν ενέκρινε την απερίσκεπτη απόκτηση του ρωσικού πυραυλικού συστήματος εδάφους-αέρος S-400, που είχε ως αποτέλεσμα την αποβολή της Τουρκίας από το υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, πολυεθνικό πρόγραμμα του μαχητικού F-35.

Η Τουρκία σχεδίαζε να αγοράσει περισσότερα από 100 F-35 και να ανανεώσει πλήρως τον στόλο της με τα πιο προηγμένα μαχητικά αεροσκάφη στον κόσμο. Η αποβολή από το πρόγραμμα των F-35 ήταν η απάντηση της Ουάσιγκτον στην απόκτηση των S-400 του Ερντογάν. Παρεμπιπτόντως, οι ρωσικοί πύραυλοι S-400 παραδόθηκαν στην Τουρκία, αλλά παραμένουν «συσκευασμένοι» σε κάποιο στρατιωτικό υπόστεγο, καθώς ο Ερντογάν φοβάται περαιτέρω κυρώσεις από τις ΗΠΑ. Ποιες όμως είναι οι επιλογές της Τουρκίας προτού ο στόλος στρατιωτικών αεροσκαφών της σταματήσει να λειτουργεί; Η Ρωσία;

Όχι ξανά. Ο Ερντογάν δεν μπορεί να διακινδυνεύσει να αντιμετωπίσει τη Δύση με μια άλλη ρωσική περιπέτεια, ειδικά όταν εκλιπαρεί για δυτικά χρήματα για να σταματήσει ή να επιβραδύνει την οικονομική πτώση της Τουρκίας. Η Κίνα; Το Πεκίνο θα μοιραστεί κρίσιμη τεχνολογία με την Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ; Πιθανό, αλλά ο Ερντογάν θέλει F-16 Viper, ενώ το Κογκρέσο των ΗΠΑ έχει διαφορετική άποψη: Γιατί να δώσουμε στην Τουρκία σύγχρονα μαχητικά αεροσκάφη αν θέλουμε ειρήνη στο Αιγαίο Πέλαγος; Αυτό αφήνει στην Τουρκία μία επιλογή: “εγχώριο μαχητικό αεροσκάφος”. Ο Ερντογάν υπερηφανεύεται ότι το πρώτο τουρκικό μαχητικό αεροσκάφος, το Kaan, θα πετάξει πριν από το τέλος του έτους.

Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Είναι αλήθεια ότι το πρώτο Kaan προχωρά σε ένα υπόστεγο της TAI. Αλλά απέχει πολύ από το να πετάξει με πλήρεις δυνατότητες αποστολής. Η TAI διαθέτει απόθεμα μόνο οκτώ αμερικανικών κινητήρων, για την τροφοδοσία τεσσάρων Kaans. Τι γίνεται με τα υπόλοιπα; Εκατοντάδες μελλοντικά αεροσκάφη που θα κατασκευαστούν; Η απάντηση είναι ότι η Τουρκία θα πρέπει επίσης να αναπτύξει έναν εγχώριο κινητήρα τζετ. Πώς και πότε είναι οι ερωτήσεις που κανείς δεν προτίθεται να απαντήσει. Ένα πρωτότυπο Kaan μπορεί να πετάξει για πολιτική προπαγάνδα ενόψει των κρίσιμων δημοτικών εκλογών τον προσεχή Μάρτιο. Σαν ένα χάρτινο αεροπλάνο χωρίς τα απαραίτητα συστήματα για πτήσεις πλήρους αποστολής. Μετά είναι τα οικονομικά προβλήματα.

Η Τουρκία αντιμετωπίζει υψηλό πληθωρισμό (στο 59% ετήσιο επισήμως) και το εξωτερικό χρέος της χώρας έφτασε σχεδόν τα 476 δισεκατομμύρια δολάρια τον Μάρτιο. Η διεθνής εταιρεία ασφάλισης πιστώσεων Allianz Trade ανέφερε ότι το σύνολο των τουρκικών ομολόγων εξωτερικού χρέους της Τουρκίας που πρέπει να πληρωθεί μέσα στους επόμενους 12 μήνες έχει αυξηθεί σε περίπου 250 δισεκατομμύρια δολάρια. Για να μοιραστεί το μεγάλο οικονομικό βάρος της ανάπτυξης και της παραγωγής και να δώσει στο σχεδιαζόμενο αεροσκάφος μια «μουσουλμανική ταυτότητα», η Τουρκία κάλεσε το Αζερμπαϊτζάν και το Πακιστάν να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα του Kaan.

Το πλούσιο σε υδρογονάνθρακες Αζερμπαϊτζάν έχει χρήματα να επενδύσει, αλλά το Πακιστάν, το οποίο έχει ήδη συμφωνία με την Κίνα για το JF-17 που κατασκευάζεται με άδεια από την Pakistan Aeronautical Complex και την Chengdu Aircraft Corp., δεν έχει τα κεφάλαια. Ο Rahul Monahar Yelwe, ανώτερος ερευνητής στο Κέντρο Στρατηγικών Μελετών, είπε πρόσφατα στους EurAsian Times ότι το Αζερμπαϊτζάν και το Πακιστάν δεν μπορούσαν να συνεισφέρουν ουσιαστικά στο πρόγραμμα του Kaan, κυρίως λόγω της απαιτητικής φύσης ενός μαχητικού αεροσκάφους 5ης γενιάς. Ο Yelwe τόνισε ότι ακόμη και η ανάπτυξη ενός αεροσκάφους τέταρτης γενιάς απαιτεί σημαντική οικονομική επένδυση.

Ο Yelwe απέρριψε κατηγορηματικά την πιθανότητα το Πακιστάν να παρέχει τεχνολογική υποστήριξη (τεχνογωνσια από το JF-17) στο τουρκικό πρόγραμμα. Ο Ερντογάν έκανε μια λάθος στρατηγική επιλογή και άφησε τους κορυφαίους στρατιωτικούς ειδήμονες της Τουρκίας να σκέφτονται πώς να ελαχιστοποιήσουν τη στρατιωτική και επιχειρησιακή ζημιά. Ο Τούρκος πρόεδρος θα πρέπει να είναι σε θέση να καταλάβει ότι δεν μπορεί να επωφεληθεί πλήρως από δύο συγκρουόμενους κόσμους όποτε τον βολεύει.