Το Εισοδικό της Αγίας Σοφίας
Έτσι το «Εισοδικό της Αγίας Σοφίας» είναι ένας ύμνος στον ναό της του Θεού Σοφίας, ο οποίος αφιερώθηκε από τον κτίτορά του, αυτοκράτορα Ιουστινιανό, στη Σοφία του πάντων Βασιλέα και συμβολίζει τον ίδιο τον Χριστό.
Ο συγγραφέας του το αφιερώνει στον «ευσχήμονα» Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, ο οποίος στις μέρες μας αποτελεί τη συνέχεια του Βυζαντινού κόσμου και αντιπροσωπεύει το ένδοξο παρελθόν του.
1500 χρόνια τώρα η Μεγάλη του Χριστού αυτή Εκκλησία, συνδέθηκε με τα μεγαλύτερα γεγονότα της πορείας της του Χριστιανισμού· μια ιστορία άλλοτε δόξας και μεγαλοσύνης κι άλλοτε κατάπτωσης και αισχύνης. Μια ιστορία παράλληλη με την διαμόρφωση της έννοιας του Γένους, ως γλωσσικής, θρησκευτικής και πολιτισμικής οντότητας.
Στον ιστορικό αυτό χρόνο καταδυόμενο το «Εισοδικό της Αγίας Σοφίας», ιχνηλατώντας τις εντυπωμένες στο σώμα του μνημείου λεπτομέρειες, αποκαλύπτει βήμα προς βήμα στους συνοδούς του συγγραφέα το μυστήριο του συμβόλου της Ρωμηοσύνης, της Αγιασοφιάς.
Ξεκινώντας από τη θέση ανοικοδόμησης και τη γενεαλογία του μνημείου, και προχωρώντας στην αρχιτεκτονική έμπνευση, τη δομή, τον διάκοσμο και την εικονογραφία, πλέκει τον ιστό του χρόνου με τα νήματα της πίστης, της προσευχής, της ευχαριστίας και της δοξολογίας αφ’ ενός, και τις κηλίδες της συχνά πλανημένης από την υπεροψία, αλαζονεία, και σκληρότητα της εξουσίας καθώς και τη ζηλοφθονία, τη μισαλλοδοξία, την επιβουλή των εσωτερικών και εξωτερικών εχθρών αφ’ ετέρου.
Ως «συνοδοί» κι εμείς του συγγραφέα τον ακολουθούμε στην περιαγωγή του στον χώρο και τον χρόνο του μνημείου, ανακαλύπτοντας τα αθέατα και κεκρυμμένα του μεγαλείου του. Μετέχουμε στην ευδαιμονία των αναζητήσεων και των διαπιστώσεών του, καθιστάμενοι σοφότεροι για τα πράγματα· τα οράματα των προσπεσόντων και τα πάθη των βεβηλωτών και φθορέων του τεμένους της του Θεού Σοφίας.
Έτσι ενδοσκοπώντας την αφήγηση του συγγραφέα δεν μας ξενίζει το συναπάντημἀ μας με την προσωπική του μέθεξη, την ψυχική ανάταση και την υπερβατική ερμηνεία του θαύματος. Γιατί στη συνείδηση του συγγραφέα το μνημείο δεν έχει μονοδιάστατη έκταση, αλλά πολλαπλό περιεχόμενο στο οποίο συναρτάται ο λόγος της δημιουργίας του με την συμβολή του ανά τους αιώνες στην στήριξη της ορθόδοξης πίστης και της θεοφύλακτης αυτοκρατορίας.
Στον ναό της του Θεού Σοφίας, τη Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία και την Αγιασοφιά της λαϊκής λαλιάς βρίσκεται η πλήρης αποτύπωση της πίστης, των οραμάτων, των προσδοκιών, των ελπίδων, της δόξας και των συμφορών του Γένους. Του Γένους που στο συνείδησή του έχει χαραχτεί ανεξίτηλα η ταύτιση της ιστορίας του με εκείνη του μνημείου, το οποίο συμβολίζει το μεγαλείο και την υπερηφάνεια του. Έτσι ακολουθώντας τον συγγραφέα του «Εισοδικού» να μας οδηγεί στα φανερά και να μας αποκαλύπτει τα κρυφά της Μεγάλης Εκκλησιάς αναγνωρίζουμε την ιστορική διαδρομή του γένους μας. Ενός γένους όχι από φυλή, αλλά από φιλοσοφία και πίστη, από γλώσσα και πολιτισμό, από όνειρα και φιλοδοξίες, από ένδοξες και άδοξες στιγμές, από νίκες και ήττες. Του Γένους που ό,τι και να του συμβεί, δεν χάνει την πίστη του και δεν παραιτείται· ξέρει να αντιπαλεύει και να υπερνικά τους χαλεπούς καιρούς σημειώνοντας την παρουσία του με έργα αιώνιας πνοής και παγκόσμιας αναγνώρισης.
Το βιβλίο του Άρχοντα Σωφρονίου, εκτός από αποκάλυψη του μεγαλείου του ανυπέρβλητου αυτού αριστουργήματος, αποτελεί και μια ανατομία της ψυχοσύνθεσης και της φιλοσοφίας του Βυζαντινού Ελληνισμού. Του ελληνικού πολιτισμού, ο οποίος αφού έκλεισε τον κύκλο της αρχαιότητας διερχόμενος μέσα από τις επιλογές και τις προτιμήσεις ρωμαϊκού κόσμου, αναδύθηκε ως χριστιανικός, αναβαπτισμένος στα νάματα της πίστης του στον Αναστάντα Χριστό.
