“Η ΕΛΛΑΔΑ  ΣΤΗΝ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ (1918-1922)”

Ένα σπουδαίο ιστορικό  ντοκουμέντο:  Τα απομνημονεύματα του Μιχαήλ Ροδά (1884-1948) , ο οποίος διετέλεσε Δ/ντης Γραφείου Τύπου της Αρμοστείας Σμύρνης.

“Η ιστορία ενός Έθνους, ενός λαού, ενός κόσμου είναι ο καθρέφτης των έργων και των πράξεων του. Και γι αυτό ο ιστορικός πρέπει να έχη καθαρή τη σκέψι, άκαμπτη τη θέλησι. Ο απολογισμός των καλών ή των κακών και δυσαρέστων έργων είναι καθήκον και υποχρέωσί του. Συμπάθειες ή αντιπάθειες παραμερίζουν και μένουν τα έργα για την Ιστορία.

Ανάξιος της αποστολής του θα είναι ο ιστορικός εκείνος ο οποίος θα προσέξη εις τα πρόσωπα και θα θυσιάση την αλήθεια. Ο ποιητής βροντόφωνα μας διδάσκει, ότι “ένας λαός υψώνεται άμα δείξη πως δεν φοβάται την αλήθεια”. Χωρίς φόβο και χωρίς πάθος, έρχομαι να ιστορήσω το ελληνικό δράμα της Μ. Ασίας. Θεϊκά και άδολα θα κρατήσω την ζυγαριά της ιστορικής δικαιοσύνης και ότι θα διακηρύξω, είναι η ολόγυμνη και παραδειγματική αλήθεια, που ένα μονάχα νόμο έχει, την Δικαιοσύνη.

Αλύγιστος είναι ο νόμος της και γι αυτό περνάει μεγαλόπρεπα επάνω από τα μικρά και ταπεινά, χωρίς αδυναμίες και συμβιβασμούς. Αν είμαι ευχάριστος ή πικρός και δυσάρεστος σε πρόσωπα και πράγματα, μού είναι αδιάφορο. Τα δίκαια θα ιστορήσω…”

Τα πιο πάνω σημειώνε , μεταξύ άλλων , στις Σεπτέμβρης 1924 , δύο χρόνια , μετά την Μικρασιατική Καταστροφή και τον πυρπολισμό της Σμύρνης, ο Μιχαήλ Ροδάς (1884-1948) στον πρόλογο του πολύ σημαντικού βιβλίου- μαρτυρίας του , με τίτλο : “Η ΕΛΛΑΔΑ  ΣΤΗΝ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ (1918-1922)”. Ο Ροδάς αφιερώνει το βιβλίο του “Στην μνήμη του Μεγαλομάρτυρα Μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσόστομου”

Το βιβλίο-ντοκουμέντο    ( 400 σελίδων ) κυκλοφόρησε για πρώτη φορά από τα τυπογραφεία  Κλεισιούνη Α. Άγγελου , στην Αθήνα , το 1950. Λόγω της ιστορικής σπουδαιότητας του βιβλίου  και λόγω της σπανιότητάς του (η πρώτη έκδοση δεν υπάρχει πλέον ούτε σε παλαιοπωλεία) το Δ.Σ. του «Συλλόγου Μικρασιατών της Σκάλας Λουτρών Λέσβου» απεφάσισε και πήρε την πρωτοβουλία για την επανεκτύπωσή του, με δικά του έξοδα, τον Απρίλιο του 2011 σε 500 αντίτυπα. Το βιβλίο επανεκδόθηκε το 2019 από τις εκδόσεις “Λαβύρινθος”

Πριν προχωρήσουμε αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι ο Μιχαήλ Ροδάς  έγραψε ακόμη ένα πολύ συμαντικό βιβλίο , που κυκλοφόρησε το 1916 . Τίτλος : «Πως η Γερμανία Κατέστρεψε τον Ελληνισμό της Τουρκίας» και αποδείχθηκε προφητικό για όσα ακολούθησαν.

Μιχ. Ροδάς «Πως η Γερμανία Κατέστρεψε τον Ελληνισμό της Τουρκίας». – Αγγελιαφόρος (ageliaforos.com)  Η σημασία του βιβλίου φαίνεται και από το γεγονός ότι , πριν από μερικά χρόνια το εξέδωσε   ο εκδοτικός οίκος BELGE της Κωνσταντινούπολης,   στην τουρκική γλώσσα (μετάφραση Ευδοκία Βεριοπούλου).  

Ο Μιχαήλ Ροδάς, (1884 – 1948), Αιγιώτης την καταγωγή, τυπογράφος στα πρώτα του χρόνια, δημοσιογράφος και αρθρογράφος, τραυματίας του Α΄Βαλκανικού Πολέμου, μετά από πολλές περιπλανήσεις στον Ελλαδικό χώρο, καταλήγει στην Σμύρνη, ως Δ/ντης Γραφείου Τύπου της Αρμοστείας Σμύρνης. Έτσι, είχε  το προνόμιο να παρακολουθεί από κοντά όλη την εξέλιξη των διπλωματικών και στρατιωτικών αρχών εκείνων των χρόνων. Συνέταξε τα απομνημονεύματά του, με τίτλο “Η Ελλάδα στην Μικρά Ασία”, το έτος 1924 και αρχικά αυτά δημοσιεύθηκαν σε συνέχειες, σε δύο έγκριτες Αθηναϊκές εφημερίδες της εποχής, την “Εθνική Φωνή” και το “Ελεύθερο Βήμα”. Το 1947, ο συγγραφέας τα ετοίμασε με κάθε προσοχή, για να εκδοθούν πλέον, ως σύνολο, αλλά ο θάνατος αιφνίδια ανέτρεψε τα σχέδιά του. Συγγενείς και φίλοι του τα εξέδοσαν κατά το έτος 1950 και το σύγγραμμα ξεχωρίζει ως ένα από τα εγκυρότερα της κατηγορίας του και αποτελείται από τις εξής ενότητες.

α) Κείμενα του συγγραφέα, λεπτομερή, σαφή, ενίοτε γλαφυρά, όπου ο ίδιος κατατοπίζει τον αναγνώστη σε πολλές πτυχές των γενομένων, λέγοντας ‘τα σύκα, σύκα και την σκάφη, σκάφη’, ιδίως σε ό,τι αφορά τον Αρμοστή Αριστείδη Στεργιάδη.

β) Έγγραφα επίσημα και δυσεύρετα, που πλαισιώνουν τα δρώμενα και συμπληρώνουν την ανάγνωσή με τρόπο διεισδυτικό και διαφωτιστικό.

γ) Σπάνιο εικαστικό υλικό από καλλιτεχνικό έως περιγραφικό, το οποίο παραμένει άγνωστο στους ερευνητές της υπόθεσης αυτής.

Το υλικό του βιβλίου είναι πρωτόγνωρο και σπάνιο και δεν συναντάται, παρά ίσως μόνο στα αρχεία του Ελληνικού κράτους.

 Ο συμπατριώτης του Ροδά,  δημοσιογράφος και λογοτέχνης Γιώργος Φτέρης, που προλογίζει το βιβλίο, τον περιγράφει  σαν “έναν άνθρωπο πάνω από όλα αγαπητό, κατ’αντίθεση προς τον Στεργιάδη (Αρμοστή της Σμύρνης), που ήταν αντιπαθής” και σημειώνει:  “Ο Ροδάς ήταν μία φύση πολύ τίμια, πολύ γενναία και, όταν χρειαζόταν, ηθικά ΠΟΛΥ ΑΔΙΑΛΑΚΤΟΣ , με μίαν απόχρωση ΣΚΛΗΡΟΤΗΤΑΣ”. 

Ο Ροδάς, αμερόληπτος, αντικειμενικός, άκρως απόλυτος, ξέρει να εκτιμά, να αποτιμά και να επιτιμά, όχι αντιπάλους, “αλλά πρόσωπα φιλικά προς αυτόν, ακόμη και τον Ελληνικό Στρατό, όταν παρεκτρεπόταν από την γραμμή του ηθικού χρέους. Να επιτιμάει και κάποιους Μικρασιάτες χρυσοκανθάρους, που ενώ ο Ελληνικός Στρατός έχυνε το αίμα του, αυτοί γέμιζαν κρουνηδόν τα χρηματοκιβώτιά τους. Εξετάζει με ακρίβεια και με σπάνια για την εποχή του ντοκουμέντα, όχι μόνο το “ΤΙ πταίει”, αλλά και το “ΤΙΣ πταίει”. Δεν χαρίζεται σε κανένα ‘σύμμαχο’: πρώτος αυτός αποκάλυψε ότι ο συντελεστής ήττας ήταν “η προβοκατορική πολιτική των Ιταλών”. Το σημαντικότερο και το πιο αξιοανάγνωστο μέρος του βιβλίου του αφορά στην σκιαγράφηση του Στεργιάδη, ενός ‘διπλού’ ανθρώπου που, ούτε από την Κρήτη ήταν (και ας παρουσιαζότανε ως Κρητικός), ούτε το πραγματικό του όνομα ήταν Στεργιάδης, ούτε καν ήταν βενιζελικός. Ήταν κισσός, που χρησιμοποιούσε τον Βενιζέλο, για να αναρριχηθεί, ήταν βάναυσος και συνάμα χαμερπής”.

Τα περιεχόμενα του βιβλίου είναι:

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΤΑ ΠΡΟ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ
Η ΚΑΤΟΧΗ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ
ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ
Η ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΑΜΥΝΑ
Η ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΙΣ ΤΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ ΚΑΙ Η ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ
ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΝ
ΕΠΙΜΕΤΡΟΝ

*Διαβάστε το βιβλίο του Μιχαήλ Ροδά