Γενικός Εισαγγελέας : “Ποινικές έρευνες και διαφάνεια δεν πάνε μαζί”.

Αυτονόμηση Νομικής Υπηρεσίας, Γ. Σαββίδης( Γενικός Εισσαγελέας), Επιτροπή Νομικών Βουλής, Ποινικές έρευνες-διαφάνεια

Ο Γενικός Εισαγγελέας , Γιώργος Σαββίδης , εξήγησε τον λόγο για τον οποίο δεν μπορούσε να δοθεί στην δημοσιότητα το συμπέρασμα της ποινικής έρευνας Αιμιλιανίδη για την υπόθεση των Κεντρικών Φυλακών και του Ανώτερου Αστυνόμου , Μιχάλη Κατσουνωτού.

Ο κ. Σαββίδης, ο οποίος συζήτησε με την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών το νομοσχέδιο για αυτονόμηση της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας,απάντησε σε σχετική ερώτηση δημοσιογράφου: «Εάν διαβάσετε την εκτεταμένη ανακοίνωσή μας για το τι είπε ο κ. Αιμιλιανίδης, για το τι αξιολογήσαμε εμείς και πού καταλήξαμε, θα δείτε ότι δώσαμε πλήρη επεξήγηση των λόγων για τους οποίους δεν προχωρήσαμε σε ποινική δίωξη. Σέβομαι πλήρως το ότι λέτε πως δεν είστε δικηγόρος, αλλά σας θυμίζω ότι σε τοποθετήσεις τους για το συγκεκριμένο θέμα, γνωστοί ποινικολόγοι ανέφεραν ότι στην προκειμένη περίπτωση δόθηκαν πλήρεις εξηγήσεις από τον Γενικό Εισαγγελέα. Εκείνο το οποίο υπάρχει απαίτηση, δυστυχώς, -και είναι ένα άλλο σημείο που τόνισα σήμερα στη Βουλή- είναι το γεγονός ότι κάποιοι ζητούν επίμονα το προϊόν της ποινικής ανάκρισης να είναι αντικείμενο δημόσιας συζήτησης, και για σκοπούς διαφάνειας, λένε, ότι πρέπει να γίνεται γνωστό στον κόσμο. Τόνισα και κατά τη συζήτηση στην Επιτροπή, και το επαναλαμβάνω, ότι, ποινικές έρευνες και διαφάνεια δεν πάνε μαζί. Και δεν πάνε μαζί όχι γιατί θέλω εγώ να κρατώ μυστικά από τον κόσμο ή ο όποιος Γενικός Εισαγγελέας. Σε καμία χώρα του κόσμου δεν μπορείς να αποκαλύπτεις δημόσια ποια είναι τα στοιχεία τα οποία έχεις για τις ποινικές έρευνες τις οποίες κάνεις. Φανταστείτε έναν μάρτυρα τον οποίον προσέγγισε η Αστυνομία και έδωσε μια κατάθεση εναντίον κάποιου πολιτικού προσώπου, και στο τέλος αποφασίστηκε ότι δεν υπήρχε ικανοποιητική μαρτυρία για να προχωρήσει η υπόθεση. Αν αυτό το πράγμα έβγαινε στη δημοσιότητα, ποια θα ήταν η θέση του μάρτυρα; Θα φτάσουμε σε ένα σημείο που θα φοβάται πλέον ο κόσμος να δώσει μαρτυρία στις αστυνομικές αρχές γιατί θα υπάρχει το πρόβλημα ότι θα δοθεί στη δημοσιότητα. Δεν μπορεί να δίδεται”.

Ανακοίνωση της Νομικής Υπηρεσίας αναφέρει ότι , μετά την συνεδρίαση, ο κ. Σαββίδης απάντησε σε ερωτήσεις δμοσιογράφων

Η Επιτροπή GRECO τι αναφέρει για το συγκεκριμένο θέμα(αυτονόμηση της Νομικής Υπηρεσίας) ; Πρέπει να προχωρήσει;

«Μου δόθηκε η ευκαιρία κατά τη διάρκεια της συζήτησης στην Επιτροπή ακριβώς να ‘διαλύσω’ μια λανθασμένη εντύπωση που επικρατεί και αυτή είναι ότι η Επιτροπή GRECO ζήτησε να διαχωριστεί η Νομική Υπηρεσία σε σύμβουλο του Κράτους και σε δημόσιο κατήγορο. Η GRECO δεν είπε κάτι τέτοιο, αφού, στον Τέταρτο Γύρο Αξιολόγησης, αξιολογούσε το μέρος εκείνο της Νομικής Υπηρεσίας που αφορά στους δημόσιος κατηγόρους. Επομένως γι’ αυτούς είναι που μίλησε και ο λόγος που μίλησε μόνο γι’ αυτούς, είναι γιατί μόνο αυτούς αξιολογούσε. Αυτό το οποίο η GRECO είπε, είναι ότι θα πρέπει να ανεξαρτητοποιηθούν και να αυτονομηθούν. Για να μην υπάρχει οποιαδήποτε αμφιβολία επί του θέματος αυτού και για να διαλυθούν αυτές οι ανυπόστατες θέσεις, στους κύκλους αξιολόγησης συμμόρφωσης της GRECO γίνεται αναφορά ακριβώς στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο για την αυτονόμηση της Νομικής Υπηρεσίας και αυτό είναι το μόνο που απομένει. Δηλαδή, η αυτονόμηση της Νομικής Υπηρεσίας είναι το μόνο που εκκρεμεί για να ικανοποιηθεί αυτή η σύσταση. Το άλλο, ήταν η αύξηση των μισθών των λειτουργών της Νομικής Υπηρεσίας για την εξασφάλιση της περαιτέρω ανεξαρτησίας τους, πράγμα το οποίο έχει ήδη γίνει και έχει ήδη σημειωθεί από την GRECO».

Μιλήσατε για τρεις-τέσσερις μύθους που κυκλοφορούν στην κοινωνία, λ.χ. για την αναστολή ποινικών διώξεων. Γιατί νιώσατε την ανάγκη να το εκφράσετε ιδιαίτερα έντονα σήμερα; Εκφραστήκατε, για παράδειγμα, ότι δεν σας δίνουν συγχαρητήρια δημοσιογράφοι, πολιτικοί κ.ά.

«Δεν ζήτησα από κανέναν συγχαρητήρια, ούτε και περιμένω να μου πει κάποιος ‘μπράβο’. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης που είχαμε σήμερα στην Επιτροπή, θεώρησα σωστό ότι έπρεπε να ξεκαθαρίσω κάποια πράγματα, ώστε να βοηθήσω και τους παρευρισκόμενους και τους δημοσιογράφους να αντιληφθούν πράγματα τα οποία δυστυχώς -λόγω της πολιτικής που ακολουθούμε να μην βγαίνουμε συνεχώς δημοσίως και να απαντούμε στα διάφορα τα οποία καταλογίζονται εναντίον μας από διάφορους- νιώθω ότι έχουν παρεξηγηθεί. Νιώθω, λοιπόν, ότι έχει δημιουργηθεί μια περιρρέουσα, η οποία ενδεχομένως να αφήνει να νοηθεί ότι κάποια πράγματα -τα οποία λέγονται από κάποιους άλλους εναντίον της Νομικής Υπηρεσίας- είναι σωστά. Ένιωσα, λοιπόν, την ανάγκη ότι έπρεπε να ξεκαθαρίσω κάποια πράγματα στους βουλευτές, γιατί θεωρώ ότι η Επιτροπή Νομικών, η οποία αποτελείται κυρίως από νομικούς, έχει τη δυνατότητα να αντιληφθεί ευκολότερα κάποια νομικά ζητήματα».

Για την αναστολή των ποινικών διώξεων είπατε εντός της Επιτροπής ότι δεν μπορεί να δημοσιοποιείται ο λόγος που λήφθηκε μια τέτοια απόφαση.

Για το θέμα της αναστολής ποινικής δίωξης ανέφερα ότι ήταν μία από τις παρατηρήσεις τις οποίες είχε κάνει η GRECO, η οποία GRECO είχε πει ότι η Νομική Υπηρεσία οφείλει να κάνει μια εμπεριστατωμένη ανάλυση γιατί μια υπόθεση αναστέλλεται. Αυτή η εμπεριστατωμένη ανάλυση γίνεται και υπάρχει στους φακέλους των υποθέσεων. Στους φακέλους γίνεται μια πλήρης καταγραφή των γεγονότων και των λόγων που οδήγησαν στη μη καταχώρηση υπόθεσης στο Δικαστήριο. Επίσης, μάς λέχθηκε από την GRECO ότι στην έκταση που μπορούμε, δύναται να δίνουμε κάποιους λόγους στο Δικαστήριο, σε περίπτωση που υπόθεση εκκρεμεί. Και τα δύο αυτά πράγματα τα κάνουμε. Και ήδη έχει σημειωθεί από την GRECO ότι είμαστε σε συμμόρφωση με αυτή τη συγκεκριμένη παρατήρηση.

Για το θέμα του διαχωρισμού της Νομικής Υπηρεσίας σε νομικό σύμβουλο και δημόσιο κατήγορο, πώς απαντάτε;

«Εκείνο το οποίο εξήγησα σήμερα όταν ηγέρθη το θέμα, ήταν ότι η αυτονόμηση είναι εντελώς ανεξάρτητο θέμα από την οποιαδήποτε συζήτηση για το θέμα του διαχωρισμού των αρμοδιοτήτων. Εμείς είμαστε πλήρως έτοιμοι ως Νομική Υπηρεσία να συζητήσουμε το θέμα όταν θα έρθει η ώρα. Έχουμε κάνει μια πολύ εμπεριστατωμένη μελέτη επί του θέματος. Υπάρχουν κάποια προβλήματα τα οποία θα πρέπει να συζητηθούν. Εκείνο το οποίο προέχει αυτή τη στιγμή που μιλάμε είναι πρώτον, ότι, όταν θα έρθει η ώρα που θα συζητηθεί αυτό το θέμα, θα τοποθετηθούμε και δεύτερον, ότι το παρόν νομοσχέδιο το οποίο αφορά στην αυτονόμηση της Νομικής Υπηρεσίας, είναι άσχετο με το θέμα του διαχωρισμού των εξουσιών και πρέπει να ψηφιστεί ανεξαρτήτως με το αν θα είναι ένας ή δύο οι θεσμοί που θα συνιστούν τη Νομική Υπηρεσία. Ο λόγος είναι απλός. Ο λόγος είναι ότι, και σε περίπτωση που δεχθούμε ότι θα γίνει ένας διαχωρισμός, πέραν του ότι θα χρειαστεί κάποιος χρόνος μέχρι τυχόν να υλοποιηθεί μια τέτοια ενέργεια, και τα δύο τμήματα της Νομικής Υπηρεσίας θα πρέπει να είναι ανεξάρτητα και εντελώς ανεπηρέαστα από οποιαδήποτε επίδραση της οποιασδήποτε πολιτικής ηγεσίας. Κατά τη συζήτηση στην Επιτροπή, αναφέρθηκα και στα διάφορα που λέγονται δημόσια, ότι δηλαδή, ο Γενικός Εισαγγελέας ως νομικός σύμβουλος του Κράτους θα πρέπει να υπόκειται σε παύση από τον εκάστοτε Πρόεδρο ως εάν να ήταν υπουργός και ανέφερα τη θέση μου ότι κάτι τέτοιο, κατά τη γνώμη μου -με την εμπειρία που έχω ως Γενικός Εισαγγελέας για τρία σχεδόν χρόνια- δεν μπορεί να εφαρμοστεί. Διότι, πέραν από τις ποινικές υποθέσεις, ο χειρισμός των αστικών υποθέσεων -ακόμη και η επεξεργασία των κρατικών συμβολαίων ή των νομικών γνωματεύσεων που ζητά το Κράτος- αν δεν διασφαλίσεις την απόλυτη ανεξαρτησία του Γενικού Εισαγγελέα, θα χάσεις τον οποιοδήποτε έλεγχο ότι η νομική συμβουλή είναι όντως ανεξάρτητη και ανεπηρέαστη από το οτιδήποτε. Φανταστείτε, ένας Γενικός Εισαγγελέας να πρέπει να χειριστεί μια υπόθεση εκατοντάδων εκατομμυρίων απαίτησης εναντίον του Κράτους -που είναι δουλειά του Γενικού Εισαγγελέα- και να παίρνει οδηγίες από κάποιον ή να δέχεται οδηγίες από κάποιον πολιτικό ότι, ‘ξέρεις, αυτήν την υπόθεση είναι καλά να την κλείσουμε, να την συμβιβάσουμε ή οτιδήποτε άλλο.’ Είναι απαράδεκτο αυτό το πράγμα, διότι αν ο Γενικός Εισαγγελέας γνωρίζει ότι αν δεν το κάνει ενδεχομένως να παυθεί, τότε θα έχει πίεση, δεν θα είναι ανεξάρτητος. Δεν μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο».

Γνωματεύσατε θετικά για τη δυνατότητα απεγκλωβισμού 400 και πλέον εταιρειών που επηρεάστηκαν από τις κυρώσεις. Γιατί δεν προχωρά το θέμα;

«Αν προχωρά ή αν δεν προχωρά το θέμα δεν είναι κάτι το οποίο μπορώ να απαντήσω εγώ. Ο δικός μου περιορισμένος ρόλος ήταν να δώσω νομική γνωμάτευση σε ένα συγκεκριμένο ερώτημα το οποίο μου τέθηκε. Την έδωσα, τονίζοντας πως, το τι θα επιλέξουν να πράξουν οι διάφοροι φορείς, όπως λ.χ. ο Έφορος Εταιρειών, είναι ένα κατεξοχήν πολιτικό θέμα. Είναι εντελώς πλέον εκτός της δικής μου αρμοδιότητας το θέμα».

Την Παρασκευή τι αναμένετε, κ. Γενικέ Εισαγγελέα;

«Δεν αναμένω τίποτα περισσότερο από ό,τι αναμένετε κι εσείς, ή αν θέλετε, αναμένω κι εγώ αυτά που ξέρετε κι εσείς. Δεν ξέρω κάτι περισσότερο».

Η αναβάθμιση της Νομικής Υπηρεσίας

Το νομοσχέδιο τιτλοφορείται ως «ο περί Νομικής Υπηρεσίας Νόμος του 2023» και θα συζητηθεί την ερχόμενη Πέμπτη ενώπιον της Επιτροπής Νομικών της Βουλής.

Το Εισαγγελικό Συμβούλιο

Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, καθιδρύεται Εισαγγελικό Συμβούλιο με πρόεδρο τον γενικό εισαγγελέα και μέλη τον βοηθό γενικό εισαγγελέα και τους τρεις αρχαιότερους στην ιεραρχία εισαγγελείς της Δημοκρατίας με σκοπό να επιλαμβάνεται:

Των διορισμών, των προαγωγών, των μεταθέσεων και των αποσπάσεων των νομικών λειτουργών.
Της κατάρτισης σχεδίων υπηρεσίας καθώς και οποιουδήποτε άλλου ζητήματος αφορά την υπηρεσία των νομικών λειτουργών.
Των απολύσεων και της άσκησης πειθαρχικής εξουσίας επί των κατόχων οποιασδήποτε θέσης στη Νομική Υπηρεσία.

Όπως αναφέρεται στο νομοσχέδιο, το Εισαγγελικό Συμβούλιο δύναται να ορίζει υποεπιτροπή (Επιτροπή Προσωπικού) στην οποία θα αναθέτει κατά την απόλυτη κρίση του τη διενέργεια οποιουδήποτε μέρους της ενώπιόν του διαδικασίας όπως για παράδειγμα, τη διεξαγωγή γραπτών εξετάσεων στο πλαίσιο διορισμού ή και προαγωγής ή και την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων τέτοιων εξετάσεων με την επιφύλαξη ότι η τελική απόφαση για τα προαναφερόμενα ζητήματα λαμβάνεται από το ίδιο το Εισαγγελικό Συμβούλιο το οποίο θα έχει την αρμοδιότητα διεξαγωγής των προφορικών συνεντεύξεων.

Οι αποφάσεις του Εισαγγελικού Συμβουλίου θα λαμβάνονται κατά πλειοψηφία των παρόντων στη συνεδρία μελών. Σε περίπτωση ισοψηφίας θα υπερισχύει η ψήφος του γενικού εισαγγελέα. Καμία απόφαση του Εισαγγελικού Συμβουλίου δεν θα θεωρείται έγκυρη εκτός αν λαμβάνεται με δύο τουλάχιστον ψήφους.

Σύμφωνα, πάντα, με το νομοσχέδιο, «ο πρόεδρος και τα μέλη του Εισαγγελικού Συμβουλίου δεν υπέχουν ευθύνη για οτιδήποτε λεχθέν ή πραχθέν ή παραλειφθέν, καλόπιστα, κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους».

Έτσι θα γίνονται οι προσλήψεις

Οι προσλήψεις και οι προαγωγές των νομικών λειτουργών δεν θα περνούν πλέον μέσω των χρονοβόρων διαδικασιών που προβλέπονται στην κείμενη νομοθεσία που διέπει την Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας. Η νέα διαδικασία θα έχει ως εξής: Οι κενές θέσεις θα προκηρύσσονται με δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας. Η δημοσίευση θα παρέχει πλήρη στοιχεία του σχεδίου υπηρεσίας της υπό πλήρωση θέσης και θα καθορίζει την προθεσμία υποβολής των αιτήσεων. Μετά τη λήξη της προθεσμίας υποβολής των αιτήσεων θα συνέρχεται το Εισαγγελικό Συμβούλιο, το οποίο θα καθορίζει τη διαδικασία που θα ακολουθηθεί, τηρουμένων των αρχών της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης και της χρηστής διοίκησης. Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, όλες οι θέσεις που θα κενώνονται ή θα δημιουργούνται θα πρέπει να πληρούνται εντός εννέα μηνών από τη δημοσίευσή τους.

Κριτήρια διορισμού

Στο νομοσχέδιο καθορίζονται και κριτήρια διορισμού. Συγκεκριμένα, κανένας δεν θα διορίζεται στη Νομική Υπηρεσία εκτός εάν:

Είναι πολίτης της Δημοκρατίας ή άλλου κράτους μέλους της ΕΕ.
Συμπλήρωσε την ηλικία των δεκαεπτά ετών.
Έχει εκπληρώσει ή απαλλαγεί νόμιμα από τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις.
Κατέχει τα προσόντα που καθορίζονται στο εκάστοτε σχέδιο υπηρεσίας της θέσης που αφορά ο διορισμός.
Δεν καταδικάστηκε για ποινικό αδίκημα σοβαρής μορφής που ενέχει έλλειψη τιμιότητας ή ηθική αισχρότητα.
Δεν έχει απολυθεί ή δεν έχουν τερματιστεί οι υπηρεσίες του στο παρελθόν από τη Δημόσια Υπηρεσία, τη Δικαστική Υπηρεσία, τη Νομική Υπηρεσία ή οποιαδήποτε υπηρεσία ή οργανισμό δημοσίου δικαίου της Δημοκρατίας ή της ΕΕ ή οποιουδήποτε κράτους μέλους της ΕΕ για πειθαρχικό παράπτωμα ή για πνευματική ή σωματική ανικανότητα ή πνευματική ή σωματική αναπηρία ή για ανάρμοστη συμπεριφορά.
Οι αρχικοί διορισμοί σε μόνιμες θέσεις θα γίνονται με δοκιμασία για περίοδο δύο χρόνων.

Το νομοσχέδιο δίνει, επίσης, την εξουσία στον γενικό εισαγγελέα, κατόπιν έγκρισης του υπουργού Οικονομικών και μόνο σε ειδικές περιπτώσεις στις οποίες απαιτείται πρόσθετη βοήθεια, να προσλαμβάνει πρόσωπα σε προσωρινή βάση με όρους τους οποίους ο ίδιος θα καθορίζει μετά από σύσταση του Εισαγγελικού Συμβουλίου. Επίσης, ο γενικός εισαγγελέας θα μπορεί όταν κενώνεται θέση εισαγγελέα της Δημοκρατίας ή ανώτερου δικηγόρου της Δημοκρατίας για οποιονδήποτε λόγο να αναθέτει σε άλλον υπάλληλο να εκτελεί αναπληρωματικά τα καθήκοντα της θέσης αυτής, νοουμένου ότι ο εν λόγω υπάλληλος πληροί τα απαιτούμενα προσόντα του σχεδίου υπηρεσίας της θέσης αυτής.

Νέες διευθυντικές θέσεις

Με την αυτονόμηση της Νομικής Υπηρεσίας δημιουργούνται δύο διευθυντικές θέσεις για σκοπούς διοίκησης και ελέγχου: Πρόκειται για τη θέση του γενικού διευθυντή και τη θέση του προϊστάμενου χρηματοοικονομικής διαχείρισης.

Επιβάλλεται ο διαχωρισμός των αρμοδιοτήτων του

Η συζήτηση του επίμαχου νομοσχεδίου την ερχόμενη Πέμπτη στη Βουλή προσφέρει μια πρώτης τάξεως ευκαιρία στους βουλευτές να ανοίξουν το ζήτημα του διαχωρισμού των αρμοδιοτήτων του γενικού εισαγγελέα. Δηλαδή, να διαχωριστεί ο ρόλος του νομικού συμβούλου του κράτους από εκείνον του δημόσιου κατήγορου που πολλές φορές έρχονται σε σύγκρουση μεταξύ τους. Ο διαχωρισμός των εξουσιών του γενικού εισαγγελέα απαιτεί συνταγματική τροποποίηση και περιλαμβάνεται στο προεκλογικό πρόγραμμα του Νίκου Χριστοδουλίδη. Σύμφωνα με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη, ο γενικός εισαγγελέας πρέπει να είναι ο νομικός σύμβουλος του κράτους και ο βοηθός γενικός εισαγγελέας ο δημόσιος κατήγορος.

Εξάλλου, ο Γιώργος Σαββίδης τόνισε περαιτέρω ότι «είναι πρόδηλη η αναγκαιότητα ψήφισης του παρόντος νομοσχεδίου, το οποίο αποτελεί καινοτομία στο όλο οικοδόμημα της δικαιοσύνης στη χώρα μας και συνιστά σημαντικό βήμα στη μεταρρύθμιση της Νομικής Υπηρεσίας, με απώτερο σκοπό την καλύτερη εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος και την αποτελεσματικότερη απονομή της δικαιοσύνης».

Σε δηλώσεις της, μετά τη συνεδρία η Αναπληρωτής Πρόεδρος της Επιτροπής Νομικών, Φωτεινή Τσιρίδου, είπε ότι «με αυτό το νομοσχέδιο ζητείται η αυτονόμηση της Νομικής Υπηρεσίας», για να σημειώσει ότι « αυτό προβλέπει και το ίδιο το σύνταγμα, το οποίο προνοεί η Νομική Υπηρεσία να είναι ανεξάρτητη υπηρεσία μη υπαγόμενη σε οποιοδήποτε Υπουργείο».

Όπως είπε η κ. Τσιρίδου, στις επόμενες συνεδριάσεις της Επιτροπής Νομικών θα γίνει η κατ’ άρθρο συζήτηση του νομοσχεδίου.