Βυζαντινός Στρατός: Η Πιο Τρομερή Πολυεθνική Δύναμη του Κόσμου

Ο Βυζαντινός Στρατός ήταν από τις πιο ισχυρές και αποτελεσματικές στρατιωτικές δυνάμεις στον κόσμο από τον 7ο έως τον 12ο αιώνα.

Ξεκινώντας να λειτουργεί γύρω στο 395 μ.Χ., ο στρατός του Βυζαντίου ήταν συνέχεια του πανίσχυρου ανατολικορωμαϊκού στρατού, με τον αρχιστράτηγο να είναι ο Βυζαντινός αυτοκράτορας.

Στη συνέχεια, ο βυζαντινός στρατός ακολούθησε τη δομή του ρωμαϊκού στρατού, γνωστή για την αυστηρή πειθαρχία, την άκαμπτη οργάνωση και τις επιδέξιες στρατηγικές μάχης.

Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία έγινε μια από τις σημαντικότερες στην ιστορία,συνδέοντας την Ελλάδα,τη χριστιανική πίστη και τη Δυτική Ευρώπη.

Από τον 7ο έως τα μέσα του 9ου αιώνα ο ρόλος του Βυζαντινού Στρατού ήταν κυρίως αμυντικός λόγω των επιθέσεων – και των εδαφικών απωλειών – που υπέστη το μουσουλμανικό χαλιφάτο Rashidun.

Το θεματικό σύστημα

Για την αντιμετώπιση του ισχυρότερου Χαλιφάτου εκείνη την περίοδο, ο Βυζαντινός Στρατός προσάρμοσε το «θεματικό» σύστημα.

Το θέμα (ή θεμα, από την ελληνική λέξη«δικτάματος») ήταν μια διοικητική διαίρεση της αυτοκρατορίας στην οποία ένας στρατηγός ασκούσε τόσο πολιτική όσο και στρατιωτική δικαιοδοσία και ένας δικαστής κατείχε τη δικαστική εξουσία.

Το Βυζάντιο είχε χάσει σχεδόν το ήμισυ του εδάφους του κατά τη διάρκεια των επιθέσεων στο Χαλιφάτο και μεταξύ 659 και 662 ο στρατός του συμφώνησε σε ανακωχή με το Χαλιφάτο και ανασυντάχθηκε.

Τα πέντε πρωτότυπα θεμέτα (πληθυντικός του θεματομάχου) ήταν όλα στη Μικρά Ασία, αποτελούμενα από προηγούμενους στρατούς πεδίου. Συγκεκριμένα, ήταν:

Το Αρμενικό Θέμα, ο διάδοχος του Στρατού της Αρμενίας που κατέλαβε τις παλιές περιοχές του Πόντου, της Αρμενίας και της βόρειας Καππαδοκίας, με πρωτεύουσα την Αμάσια.

Το Ανατολικό Θέμα, ο διάδοχος του Στρατού της Ανατολής (Ανατολή). Κάλυπτε την Κεντρική Μικρά Ασία και η πρωτεύουσά της ήταν το Αμόριουμ.

Το Opsician Θέμα ήταν όπου η αυτοκρατορική αμφιβληστροειδούς (στο λατινικό Obsequium), καθιερώθηκε. Κάλυψε τη βορειοδυτική Μικρά Ασία (Μπιθίνια, Παπλαχονία και τμήματα της Γαλατίας) και είχε την έδρα της στη Νικαία.

Το Θρακικό Θέμα, ο διάδοχος του Στρατού Θράκης. Κάλυψε την κεντροδυτικά ακτή της Μικράς Ασίας (Ιωνία, Λυδία και Καρυά), με πρωτεύουσα την Έφεσο.

Το Θέμα Καραμπισιάνι, πιθανότατα σχηματίστηκε από τα απομεινάρια του Στρατού του Ιλλυρικίου ή από τον παλιό ενθουσιώδη κουαεστούρα. Κατέλαβε τη νότια ακτή της Μικράς Ασίας και τα νησιά του Αιγαίου, με πρωτεύουσα την Αττάλεια.

Το τελευταίο ήταν η ναυτική δύναμη της αυτοκρατορίας, που αντικαταστάθηκε με το θέμα Cibyrrhaeot στις αρχές του 8ου αιώνα.

Τα αυτοκρατορικά ταγματά του βυζαντινού στρατού

Όντας μακριά από την Κωνσταντινούπολη, την έδρα της Αυτοκρατορίας,οι Θεματάτα δεν ήταν τόσο πιστοί στον αυτοκράτορα όσο θα έπρεπε.

Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Ε’ σχημάτισε μια νέα δύναμη, τα ταγματά («συντάγματα»). Αποτελούνταν από επαγγελματίες στρατιώτες και ήταν ο στρατός της Αυτοκρατορίας.

Τα ταγκμάτα ήταν στην πραγματικότητα οι αναμορφωμένων παλαιών φρουρών της Κωνσταντινούπολης, που προορίζονταν να παρέχουν στον αυτοκράτορα μια ισχυρή δύναμη πιστών φρουρών.

Ο λόγος πίσω από το σχηματισμό tagmata ήταν να καταστείλει μια μεγάλη εξέγερση στο Opsician Theme το 741-743.

Ο Βυζαντινός Στρατός αλλάζει τον 11ο αιώνα

Η δυναστεία του Κομνηνού που ξεκίνησε το 1081 (μέχρι περίπου το 1185) βρήκε τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία στα πιο αδύναμα εδάφη της, έχοντας χάσει τα περισσότερα από τα πρώην εδάφη της και μαστίζεται από εμφύλιους πολέμους.

Ο Αλέξιος Α ́ Κομνηνός, ο πρώτος από τους πέντε αυτοκράτορες της δυναστείας των Κομνηνών, ήταν αποφασισμένος να σταματήσει την παρακμή και να αναβιώσει την αυτοκρατορία, διεκδικώντας χαμένα εδάφη και επεκτεινόμενος.

Προτεραιότητα του Κομνηνού ήταν η πλήρης αποκατάσταση του στρατού. Το θεματικό σύστημα εγκαταλείφθηκε και επικράτησαν νέες στρατιωτικές προτεραιότητες.

Ο νέος στρατός των Κομνηνών σχηματίστηκε με εξειδικευμένες μονάδες φρουρών όπως η Βαραγγιανή Φρουρά και οι Αθάνατοι (μια μονάδα βαρέος ιππικού) που υπηρετούσαν στην Κωνσταντινούπολη.

Υπήρχε επίσης το ισχυρό ιππικό καταπακτού από τη Μακεδονία, τη Θεσσαλία και τη Θράκη, καθώς και διάφορες άλλες επαρχιακές δυνάμεις από περιοχές όπως οι ακτές της Μικράς Ασίας στη Μαύρη Θάλασσα.

Ένας πολυεθνικός στρατός

Ο βυζαντινός στρατός του 11ου αιώνα και επί των ξένων μισθοφόρων χρησιμοποίησε εκτενώς ξένους μισθοφόρους.

Την ίδια πρακτική ακολούθησαν και τα ελληνικά κράτη που προέκυψαν μετά την κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους το 1204, όπως η Αυτοκρατορία της Νικαίας ή το Δεσποτικό της Ηπείρου.

Οι μισθοφόροι του Βυζαντινού Στρατού προέρχονταν κυριολεκτικά από όλα σχεδόν τα έθνη του τότε γνωστού κόσμου:

Οι Ούγγροι ήταν μέρος των δυνάμεων του Ιωάννη Β ́ Κομνηνού στην εκστρατεία του κατά των Σελτζούκων. Αργότερα, τον 13ο αιώνα, Ούγγροι πολεμιστές συμμετείχαν στο στρατό της Αυτοκρατορίας της Νικαίας.

Οι Λατίνοι, που αναφέρονται επίσης ως Φράγκοι, ήταν συντριπτικά Γάλλοι, ενώ σε πολύ μικρότερους αριθμούς, υπήρχαν Ιταλοί, Ισπανοί και Γερμανοί μεταξύ αυτών, που χρησίμευσαν κυρίως ως βαριά θωρακισμένοι καβαλάρηδες.

Οι Τούρκοι (Σελτζούκ, Οθωμανοί και άλλοι) ήταν πάντα ένα σημαντικό μέρος των στρατών της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, υπηρετώντας ως μισθοφόροι.

Οι Καταλανοί χρησιμοποιήθηκαν από τους Βυζαντινούς από τη δεκαετία του 1270 μέχρι τον 15ο αιώνα. Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση τέτοιων στρατευμάτων ήταν η λεγόμενη «Καταλανική Εταιρεία», η οποία προσλήφθηκε από τον Ανδρόνικο Β ́ Παλαιολόγο για την καταπολέμηση των Τούρκων το 1302.

Οι Αλανοί, ένα ιρανικό έθνος του Καυκάσου, θεωρούνταν οι καλύτεροι καβαλάρηδες της Ανατολής. Από τα τέλη του 11ου αιώνα μέχρι τις αρχές του 14ου, προμήθευαν τους Βυζαντινούς με τοξότες ιππικού.

Οι Βουργουνδίας ήταν επίσης μέρος του μίγματος. Το 1445, ο Δούκας της Βουργουνδίας έστειλε 300 πολεμιστές για να ενισχύσουν το Δεσποτάτε του στρατού μορέα εναντίον των Οθωμανών. Επίσης, πολλοί μεμονωμένοι μισθοφόροι της Βουργουνδίας υπηρέτησαν τους Βυζαντινούς αυτοκράτορες καθ’ όλη τη διάρκεια του 15ου αιώνα.

Σκανδιναβοί ήταν επίσης παρόντες στο βυζαντινό στρατό. Η Βαραγγιανή Φρουρά ήταν μια επίλεκτη μισθοφορική μονάδα ανδρών από διάφορα έθνη της βόρειας Ευρώπης. Η αποστολή τους ήταν να φυλάνε τον αυτοκράτορα, στον οποίο ήταν αφοσιωμένοι στο σημείο του θανάτου.

Ήταν μεγάλη τιμή για τους Βίκινγκς να ταξιδέψουν μέχρι την Κωνσταντινούπολη και να υπηρετήσουν στον σωματοφύλακα του αυτοκράτορα. Ήταν μια υπηρεσία που εξασφάλιζε φήμη καθώς και χρήματα.

Σάξονες και Άγγλοι εμφανίστηκαν για πρώτη φορά ως μισθοφόροι του Βυζαντινού Στρατού τη δεκαετία του 1080. Από τον 12ο αιώνα και μετά, ταξινομήθηκαν στη Βαραγγιανή Φρουρά, ως βορειοευρωπαϊκό έθνος.

Κατά τη διάρκεια του 12ου αιώνα, πολλοί Ρώσοι κυβερνήτες προμήθευσαν τον βυζαντινό στρατό με πολεμιστές πεζικού, επιδιώκοντας να διατηρήσουν φιλικές και συμμαχικές σχέσεις με την Κωνσταντινούπολη. Ταξινομήθηκαν και στη Βαραγγιανή Φρουρά.

Στη μάχη της Πελαγονίας, το 1259, οι Βούλγαροι είχαν μια αξιοσημείωτη δράση, ως μισθοφόροι στο στρατό της Νικαίας. Μέχρι το δεύτερο μισό του 14ου αιώνα, συμμετείχαν όλο και περισσότερο στις βυζαντινές δυνάμεις.

Υπό συνθήκες που επιβλήθηκαν στους Σέρβους από την Κωνσταντινούπολη στις αρχές του 12ου αιώνα, ήταν υποχρεωμένοι να προμηθεύσουν τον αυτοκράτορα με 500 καβαλάρηδες για επιχειρήσεις στην Ανατολία.

Κατά τη διάρκεια του 14ου αιώνα, εκατοντάδες Αλβανοί μισθοφόροι ήταν μέρος των βυζαντινών δυνάμεων στη Θεσσαλία και την Πελοπόννησο. Ο αριθμός τους αυξήθηκε σε 10.000 τη δεκαετία του 1390.

Μισθοφόροι από το Βασίλειο της Γεωργίας υπηρέτησαν κατά καιρούς ως μεραρχίες ιππικού στο βυζαντινό στρατό, κυρίως τον 12ο αιώνα αλλά και στις αρχές του 13ου αιώνα.

Βοηθητικό σώμα Αρμενίων στρατιωτών πολέμησε για λογαριασμό των Βυζαντινών τον 12ο και 13ο αιώνα. Χρησιμοποιήθηκαν περιστασιακά στη βόρεια Συρία και τη Μικρά Ασία.

Η Αυτοκρατορία της Νικαίας χρησιμοποίησε Μογγολούς βοηθητικούς στρατιώτες στις εκστρατείες της εναντίον των Σελτζούκων, από το 1220-1240. Το 1282, 4.000 πολεμιστές του Nogai Khan, συμμετείχαν στο στρατό του Μιχαήλ ΙΧ, κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεών του εναντίον των Λατίνων της Θεσσαλίας.

ΠΗΓΗ: greekreporter.com