Β. Κουφουδάκης : Ασαφής η στάση ΗΠΑ στα ελληνοτουρκικά

Επικίνδυνη μία ενδεχόμενη επανέναρξη του διαλόγου για το κυπριακό υπό τις παρούσες συνθήκες

Στη συγκυρία στην οποία βρισκόμαστε και ενώ συντελούνται κρίσιμες γεωπολιτικές αλλαγές και μετατοπίσεις στην παγκόσμια σκηνή και ιδιαίτερα στην περιοχή της Μέσης Ανατολής είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς ποιος καθορίζει την αμερικανική εξωτερική πολιτική, αφού το πολυθεσμικό σύστημα εξουσίας στην Ουάσιγκτον – Λευκός Οίκος, Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Πεντάγωνο, Κογκρέσο, ακόμη και άλλου είδους δομές και υπηρεσίες – φαίνεται να διαπνέεται από διαφορετικές και, όχι σπάνια, αντικρουόμενες προσεγγίσεις όσον αφορά την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ και τον πλανητικό ρόλο της, επισημαίνει στη «Σημερινή» της Κυριακής ο καθηγητής Ευάγγελος Κουφουδάκης, ομότιμος Κοσμήτορας της Σχολής Τεχνών και Επιστημών του Πανεπιστημίου της Ινδιάνα.
Το φαινόμενο, εξηγεί, έχει, αφενός, να κάνει με τις γνωστές ιδιαιτερότητες της διοίκησης Ντόναλντ Τραμπ, η οποία χαρακτηρίζεται από αστάθεια και ασυνέπεια στον καθορισμό πολιτικής και στη λήψη αποφάσεων – καθώς, ο νυν Πρόεδρος των ΗΠΑ, όπως επισημαίνει, δεν έχει ούτε τον τρόπο σκέψης, ούτε την πολιτική κουλτούρα των προκατόχων του στον Λευκό Οίκο, αλλά «άγεται και φέρεται από το τι θα του πει ο εκάστοτε συνομιλητής του» και από αμφίβολης ποιότητας προσωπικές εκτιμήσεις που συχνά ερείδονται σε άγνωστα κίνητρα -, και, αφετέρου, με τη διαχρονική αντιπαλότητα ανάμεσα στις θεσμικές εξουσίες στις ΗΠΑ, ήτοι ανάμεσα στην εκτελεστική και τη νομοθετική εξουσία. Ωστόσο, εξηγεί, η σημερινή «πολυφωνία» στην άσκηση της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής δεν έχει προηγούμενο στη σύγχρονη πολιτική ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών, καθώς υπερβαίνει κατά πολύ τους εδραίους εσωτερικούς διαφορισμούς και τις αντιπαραθέσεις του αμερικανικού πολιτικού συστήματος, όπως λειτουργούσαν και τους γνωρίζαμε έως σήμερα, στο πλαίσιο ενός συστήματος εξισορρόπησης των εξουσιών. Και το αποτέλεσμα, το ζούμε καθημερινά, προσθέτει, καθώς, «είναι εμφανές ότι δεν υπάρχει καθαρή πολιτική, ούτε γνωρίζουμε ποιος τη διαμορφώνει. Άλλα λέει ο Πρόεδρος, άλλα λέει το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, αλλά κάνει τη μια στιγμή ο κ. Τραμπ και άλλα την άλλη».
Αυτή η ασάφεια και η σύγχυση, διευκρινίζει, σε συνδυασμό με τη σταδιακή απόσυρση των Αμερικανών από τη Μέση Ανατολή, είναι καταστρεπτική τόσο για την ίδια την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, αλλά και για την περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Ανατολικής Μεσογείου, αφού δημιουργεί ένα τεράστιο κενό γεωπολιτικής επιρροής, το οποίο, από μόνη της, η Ρωσία δεν μπορεί να καλύψει. «Η Ρωσία είναι εμφανές ότι από μόνη της δεν μπορεί να επιλύσει τα προβλήματα στην περιοχή, αλλά ούτε να δεσμεύσει την Τουρκία σε μια λογική μη εμπλοκής», σημειώνει.
Ασαφής η αμερικανική στάση και στα ελληνοτουρκικά
Αναφορικά με την πορεία των ελληνοαμερικανικών σχέσεων, υπό το φως και της πρόσφατης επίσκεψης του Έλληνα Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, στην Ουάσιγκτον και τις επαφές που είχε στην αμερικανική πρωτεύουσα με τον Πρόεδρο Ντ. Τραμπ και την αμερικανική πολιτική ηγεσία επισήμανε ότι «δεν είναι ξεκάθαρες ακόμη όλες οι πτυχές της επίσκεψης του Έλληνα Πρωθυπουργού στην Ουάσιγκτον, εκτός, ίσως, από κάποια ζητήματα που αφορούν την αμυντική συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών».

Ωστόσο, τονίζει, μπορεί αξιόπιστα να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι, ενώ η Ελλάδα έχει προσφέρει σχεδόν τα πάντα στους Αμερικανούς στο πλαίσιο της συμμαχικής σχέσης, εντούτοις δεν φαίνεται να υπάρχουν σαφείς δεσμεύσεις από αμερικανικής πλευράς όσον αφορά τα διακυβευόμενα, ένεκα της τουρκικής επιθετικότητας, ελληνικά συμφέροντα και ενδιαφέροντα, τόσο στο Αιγαίο, όσο και στην Ανατολική Μεσόγειο, στη Θράκη και στην Κύπρο. «Και σ’ αυτό το θέμα, δυστυχώς», σημειώνει, «δεν υπάρχει ξεκάθαρη θέση εκ μέρους των Αμερικανών», παρά τη ρητορική στήριξη από πλευράς Ουάσιγκτον ή τις γνωστές γενικόλογες τοποθετήσεις ότι οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις βρίσκονται στο καλύτερο δυνατό σημείο εδώ και δεκαετίες, εκτός από την πρόσφατη καταδίκη του μνημονίου που υπέγραψαν Ερντογάν και Σάρατζ για τις θαλάσσιες ζώνες και τη στρατιωτική εμπλοκή της Τουρκίας στη λιβυκή κρίση, εκ μέρους του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Άγνωστο τι ειπώθηκε για Κυπριακό
«Παραμένει, επίσης, άγνωστο τι ειπώθηκε, στο πλαίσιο των συναντήσεων του κ. Μητσοτάκη, και για το Κυπριακό», υπό το φως της εντεινόμενης τουρκικής επιθετικότητας στην κυπριακή ΑΟΖ και στο Αιγαίο, «γεγονός που μας αποτρέπει να προβούμε σε ασφαλείς εκτιμήσεις».
Παρ’ όλα αυτά, διευκρίνισε, μια ενδεχόμενη προσπάθεια εκ μέρους των Αθηνών να πιεστεί η Λευκωσία για επανέναρξη των συνομιλιών για διευθέτηση του κυπριακού προβλήματος υπό τα υφιστάμενα γεωπολιτικά δεδομένα, θα ήταν επικίνδυνη, έως και εθνικά καταστροφική.
«Αν η Αθήνα αποδυθεί σε μια μορφή άσκησης πιέσεων επί της κυπριακής Kυβέρνησης για επανέναρξη του διαλόγου για το Κυπριακό, υπό τις επικρατούσες συνθήκες στην περιοχή και δεδομένης της τουρκικής στάσης, αυτό θα οδηγούσε σε δυσάρεστες, ακόμη και καταστρεπτικές, εξελίξεις», υπέδειξε ο καθηγητής Κουφουδάκης, προσθέτοντας ότι μόνον αρνητικά αποτελέσματα μπορεί να έχει ενδεχόμενη επανέναρξη των συνομιλιών με τον τρόπο που συμπεριφέρεται η Τουρκία αυτήν τη στιγμή και με βάση όσα αξιώνει.

ΠΗΓΗ: “Σημερινή” (19.1.2020)