Τριάντα χρόνια από την κοίμηση του Σταυρουπόλεως Μαξίμου , τελευταίου Σχολάρχη της Χάλκης
ΦΩΤΟ: Ν. ΜΑΓΓΙΝΑΣ
Παρέστησαν συμπροσευχόμενοι οι Σεβ. Μητροπολίτες Μυριοφύτου και Περιστάσεως κ. Ειρηναίος, Σασίμων κ. Γεννάδιος και Σηλυβρίας κ. Μάξιμος.
Γέροντος Πριγκηποννήσων
Δηµητρίου*
Τήν νεότητα παιδαγώγησον!
Εἶναι ἡ πρός Χριστόν ἱκεσία τοῦ Μεγάλου Βασιλείου. Τοῦ μεγάλου αὐτοῦ παιδαγωγοῦ ψυχῶν, Ἁγίου Ἱεράρχου καί Ἐκκλησιαστικοῦ Πατρός. Τοῦ «τά ἤθη τῶν ἀνθρώπων κατακοσμήσαντος» διά τοῦ μεγαλείου τῆς ψυχῆς, τῆς ἱερότητος τῆς ζωῆς καί τῆς θεοπνεύστου σοφίας του.
Τήν ἱκεσία αὐτή ἐπαναλαμβάνουμε καί ὅλοι οἱ λειτουργοί τῆς Ἐκκλησίας καί οἰκονόμοι τῆς χάριτος ἐν βιώσει τοῦ ἱεροῦ χρέους μας ἔναντι τῆς ἐπιβαλλομένης κατά Χριστόν ἀγωγῆς τῶν νέων γενεῶν, πού ἀενάως ἀκολουθοῦν τάς προγενεστέρας.
Τήν δυσχερῆ καί θυσιαστική προσπάθεια τῆς ἐκκλησιαστικῆς διακονίας τοῦ ἱεροῦ αὐτοῦ χρέους ἐν τῇ πράξει, ἡ δική μου γενεά τήν ἔννοιωσε, κατά τό ἡλικιακῶς δυνατόν, εἰς τούς κόλπους τῆς Ἱερᾶς Θεολογικῆς μας Σχολῆς τῆς Χάλκης (1968-1971) καί ἐν τῷ προσώπῳ τοῦ Σχολάρχου της.
Γι’ αὐτό καί δέν ἔπαυσα ποτέ νά πιστεύω ὅτι ὑπῆρξε ἐλεημένη ἀπό Θεοῦ ἡ γενεά μας, ἡ ὁποία εὐτύχησε κατά τά εὐαίσθητα χρόνια τῆς ὕστερης ἐφηβείας της, νά ἔχῃ μέσα σ’ ἕνα κλειστό περιβάλλον ὁριοθετημένης καθημερινότητος, τόν ἀοίδιμο Μητροπολίτη Σταυρουπόλεως Μάξιμο Ρεπανέλλη Σχολάρχη της στήν Χάλκη.
***
Τήν 28η Αὐγούστου 1994, ἡμέρα Κυριακή, κατά τιμητική ἀνάθεσι τῆς Ἐκκλησίας, εἶχα τήν εὐκαιρία νά ὁμιλήσω βιωματικά γιά τήν Σχολή μας, εἰς τά πλαίσια τοῦ ἑορτασμοῦ τῆς 150ετηρίδος της, στήν Ἑλληνική Τηλεόρασι ΕΡΤ-1, καί μάλιστα στήν λίαν ἐπιμελημένη ἐκπομπή «ΑΡΧΟΝΤΑΡΙΚΙ» τῆς περιόδου ἐκείνης, τοῦ ἀγαπητοῦ ἀδελφοῦ Μητροπολίτου Δημητριάδος κ. Ἰγνατίου (Ἀρχιμαδρίτου τότε). Κατ’αὐτήν, διετράνωσα τό κυρίαρχο βίωμα τῆς ψυχῆς μου γιά τήν πονεμένη Σχολή μας. Εἶπα, ὅτι ἦταν μιά τριπλή στέγη πνευματικῆς ὠφελείας γιά μᾶς. Ἦταν Ἐκκλησία, σχολεῖο καί σπίτι μαζί. Κατά συνέπειαν, ὁ πρῶτος ὑπεύθυνος γιά τήν ἁρμονική λειτουργία τῆς τριθεσμικῆς αὐτῆς ἰδιαιτερότητός της ἦταν ὁ Σχολάρχης. Ὁ Σχολάρχης ὡς Ἱεράρχης καί Ἡγούμενος, ὡς Διευθυντής καί Διδάσκαλος καί ἀσφαλῶς ὡς Πνευματικός Πατέρας ὅλων μας.
Εἰς τό σημεῖο αὐτό νά ὑπενθυμίσω ὅτι μετά παρέλευσιν τριάντα ἐτῶν ἀπό τῆς ἀπροσδοκήτου ἐκδημίας του (4 Ἰανουαρίου 1991) ἤδη ἐλέχθησαν καί ἐγράφησαν ἀπό πλειάδα διαπρεπῶν συναδέλφων καί μαθητῶν του, μέ ἐπικεφαλῆς τόν Πατριάρχην μας, περιωπῆς λόγοι δικαίου καί εὐγνώμονος ἐπαίνου, εἰς προβολήν ἐν πλάτει τῆς ὅλης διαδρομῆς καί τῆς μεγάλης ἐκκλησιαστικῆς καί ἐκπαιδευτικῆς προσφορᾶς του. Γι’ αὐτό καί δέν θά προβῶ σέ ἐπαναλήψεις. Θά χαράξω μόνον ὀλίγιστα λόγια εἰς μνήμην του, ὡς γονυκλινῆ κατάθεσι πενιχροῦ ἄνθους στόν καινούργιο τάφο του στήν ἱστορική γῆ τοῦ Βαλουκλῆ.
ΦΩΤΟ: Ν. ΜΑΓΓΙΝΑΣ
***
Ὁ Σχολάρχης, ὑπῆρξεν Ἱεράρχης σεβασμίας καί ἀρχοντικῆς Ἀρχιερατικῆς παραστάσεως, τήν ὁποίαν διήνθιζαν ἡ εὐμορφία του καί ἡ καλλιφωνία του. Περισσότερον ὅμως ἀνθισμένη ἦταν ἡ ψυχή του, ὁ καλλιεργημένος ἐσωτερικός κόσμος του, ὁ καθ’ ἡμέραν δροσιζόμενος ἀπό τίς εὐαγγελικές προτρεπτικές ἀλήθειες καί τήν φιλοσοφική τους ἐπεξεργασία. Ἡ βαθειά πίστις, ἡ πρᾳότης, ἡ ὑποδειγματική ἐγκράτεια, ἡ ἀμνησικακία, ἡ ἀφιλονικία, ἡ βαθύτης καί εὐστροφία τῆς σκέψεως καί ἀντιλήψεως, ἡ ἐμπιστοσύνη πού ἐνέπνεε, ἡ αὐθεντική εὐγένεια, τό ἐλεγχόμενο χιοῦμορ καί ἠ σπάνια ψυχραιμία του, ἀποτελοῦσαν τόν ἐγνωσμένο ἀνθόκηπο τῆς ψυχῆς του.
Οἱ ἀρετές καί τά ἰδιαίτερα αὐτά γνωρίσματα τῆς προσωπικότητός του εἶχαν χαρισματικό ὑπόβαθρο καί τόν καθιστοῦσαν ἀναμφιβόλως ἐπιβλητικό ἀλλά καί εὔχαρι. Τό διαισθανόταν αὐτό ὁ ἀναστρεφόμενος μαζί του, παρατηρῶντας καί τό λεγόμενο «μέτρον» κατά τήν ἱεροπρεπῆ χρῆσι καί τήν προβολή τους. Τό «μέτρον» αὐτό, ἡ Πατερική ὁρολογία τό ὀνομάζει πνευματική διάκρισι.
Πολύ εὔστοχος ἐν προκειμένῳ ὑπῆρξεν ὁ χαρακτηρισμός, πού τοῦ ἀπεδόθη κατά τίς ἡμέρες τῆς ἐκδημίας του, ἀπό ἀνώνυμο ὑμνητή τῶν χαρισμάτων καί ἀρετῶν του (Ὀμογενειακή ἐφημερίς «Ἀπογευματινή», 8ης Ἰανουαρίου 1991): Ἐγράφη γι’ αὐτόν ὅτι «τά πάντα του ἦταν πηγαῖα ἀλλά καί λελογισμένα, ὑποτεταγμένα εἰς μίαν ἠθικήν ἐποπτείαν»! Αὐτή ἡ ἀλήθεια τόν καθιστοῦσε διαφέροντα καί διακρινόμενο.
***
Ὁ Σχολάρχης εἰς τόν κάθε νεοεισερχόμενο μαθητή, ἀπό τήν πρώτη του ἐμφάνισι στήν Σχολή, ἔδινε τό στίγμα τοῦ πρώτου της, τοῦ Ἡγουμένου ἐν αὐτῇ. Καί τό ἔδινε κυρίως μέ τήν ἐκκλησιαστικότητά του. Τό πρῶτο κτύπημα τῆς καμπάνας τόν εὕρισκε στό κέντρο τῶν δύο κιόνων τοῦ κεντρικοῦ προαυλίου χώρου γιά νά ἀναμένῃ ὅλους τούς ἔμπροσθέν του διερχομένους μαθητάς μέ προορισμό τόν Ναό. Ἦταν ὁ πρῶτος ὅλων τῶν Ὄρθρων καί τῶν Ἑσπερινῶν καί τῶν Θ. Λειτουργιῶν συνόλης τῆς μακρᾶς μεταμαθητικῆς ζωῆς του ὑπό τήν στέγη τῆς προσφιλοῦς Σχολῆς (1951-1991), καί ἀσφαλῶς ὄχι μόνον τῶν πανηγυρικῶν ἡμερῶν της.
Κατά δέ τήν μακρά περίοδο τῆς ἐν γένει σιωπῆς της ἐκ τῆς ἀναστολῆς τῆς λειτουργίας της, συνέχισε τήν μοναχική του προσευχητική παρουσία στό ναΰδριο τῆς Ἁγίας Τριάδος μέ ἕνα ἱερέα ἐκ τοῦ ἐξωτερικοῦ.
Ἡ Λειτουργική καί μυστηριακή του ζωή καθ’ ὅλη τήν μακρά παρουσία του ἐντός τῶν κόλπων τῆς Τροφοῦ Σχολῆς, δέν ἐντυπωσίαζε μόνον, ἀλλά προβλημάτιζε καί ἀθορύβως παιδαγωγοῦσε τόν κάθε νέο ἱεροσπουδαστή, καί ὄχι μόνον. Εἰς αὐτήν του, λοιπόν, τήν ὑποδειγματική πνευματική ζωή ὀφείλεται, σύν ἄλλοις, καί ἡ σταδιακή μύησις τῶν νέων εἰς τά νάματα τῆς πίστεως καί τήν ζωήν τῆς Ἐκκλησίας.
Ἀκόμη, ἡ ἐκκλησιαστικότης τοῦ ἀνδρός, σέ συνδυασμό μέ τήν κατά Χριστόν ἐμπλουτισμένη ψυχή του γοήτευε, θά ἔλεγα, τόν κάθε συνομιλητή του πού τήν διέκρινε. Ἰδιαιτέρως ὅμως οἱ μαθηταί, κατά τήν ὁμαδική ἤ καί κατ’ ἰδίαν ἐπικοινωνία τους μαζί του μειζόνως εἰσέπρατταν τήν αὔρα τῆς οἰκοδομούσης αὐτούς ἀνυποκρίτου παρεμβάσεώς του εἰς τά κατ’ αὐτούς. Ἦταν γι’ αὐτούς πρότυπο Ἱεράρχου, Διδασκάλου καί παιδαγωγοῦ. Ἕνα πρότυπο προβολῆς πνευματικῶν ἀξιῶν καί ὑγιοῦς ἐκκλησιαστικῆς μαρτυρίας. Οἱ χάρες αὐτές προκαλοῦσαν συγκίνησι καί ἐγκαύχησι στό εἶναι τῶν μαθητῶν, ὡς μελλοντικῶν στελεχῶν τῆς Ἐκκλησίας.
Κατά τήν άξιακῶς πτωχή καί ἄτυχη σημερινή ἐποχή τῆς ἐλλείψεως ἐν πολλοῖς τῶν πνευματικῶν καί ἠθικῶν προτύπων ἡ ἀπουσία ἐκκλησιαστικῶν μορφῶν, ὅπως αὐτή τοῦ Σταυρουπόλεως Μαξίμου, τοῦ πεφιλημένου Σχολάρχου μας, δημιουργεῖ θλίψι.
Ὁ Σχολάρχης ἀγαποῦσε βαθειά τήν ἀποστολή του καί τόν ἱερό χῶρο ἀπό τόν ὁποῖο τήν ἀσκοῦσε. Τό ἐξέφρασε αὐτό μέ ἀπόλυτο τρόπο κατά τήν εἰς Ἀρχιερέα χειροτονίαν του στό Φανάρι (26 Φεβρουρίου 1961): «Οὐδέν καί οὐδένα ἐν τῷ κόσμῳ ἠγάπησα περισσότερον τῆς Τροφοῦ Σχολῆς»!
Γι΄ αὐτό καί τήν ὑπηρέτησε κατά κυριολεξίαν θυσιαστικά καί αὐτήν καί τήν Μητέρα Ἐκκλησία.
Γι’ αύτό καί τόν ἀξίωσε ὁ Θεός, ἡ τελευταία ἔξοδός του ἀπό τήν Σχολή, πρίν τριάντα χρόνια σάν σήμερα (4 Ἰανουαρίου 1991), νά εἶναι καί ἡ ἐξόδιος τῆς ζωῆς του.
Αἰωνία σου ἡ μνήμη, σεβαστέ ἅγιε Σχολάρχα!
Ἀμήν.
*ΠΗΓΗ: Εφημερίδα “ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ” Κωνσταντινούπολης
