Τουρκία: Οι πολίτες βιώνουν για δεύτερη φορά μετεκλογικά μία “ελεύθερη πτώση” της λίρας

Κωνσταντινούπολη, Μηνάς Βασιλειάδης

Στις 31 λίρες ανά ευρώ είχε σκαρφαλώσει  το μεσημέρι η συναλλαγματική ισοτιμία στα ανταλλακτήρια, με το ψυχολογικό ‘φράγμα’ των 30ΛΤ/€1 να έχει ήδη ξεπεραστεί από το πρωί. (ΦΩΤΟ: Ανταλλακτήριο στο Πέρα, 18/7/2023).

Τούρκοι αναλυτές ψάχνουν να δώσουν απαντήσεις ως προς την αιτία, δεδομένου ότι —φαινομενικά τουλάχιστον— τα οικονομικά δεδομένα παρουσιάζουν μια κάποια σταθερότητα: Τα συστημικά και πολιτικά προβλήματα είναι πλέον γνωστά και το νέο οικονομικό επιτελείο τα έχει παραδεχθεί, ο Πρόεδρος Ερντογάν βρίσκεται με επιχειρηματίες στις πλούσιες χώρες του Κόλπου με σκοπό να προσελκύσει επενδύσεις, ενώ στο εσωτερικό έχει μία ισχυρή εντολή ώστε να επιβάλλει όλα τα δύσκολα μέτρα που απαιτούν οι ξένοι επενδυτές ώστε να ‘παρκάρουν’ τα χρήματά τους στην Τουρκία.

Οι τόνοι προς τη Δύση έχουν πέσει, ενώ με άραβες ηγέτες ανταλλάζονται φιλοφρονήσεις. Οι καταδίκες εναντίον του Ισραήλ έχουν μετριαστεί και στις ΗΠΑ υπενθυμίζεται και πάλι ότι αποτελούν στενό σύμμαχο με τον οποίο η Τουρκία πάντοτε επιθυμεί να συνεργάζεται ώστε να λυθούν τα προβλήματα της περιοχής.

Μία άποψη που επικρατεί σε μερίδα αναλυτών, είναι ότι το νόμισμα δέχεται κερδοσκοπικού χαρακτήρα πιέσεις από τις αγορές, οι οποίες με τον τρόπο αυτόν επιχειρούν να δοκιμάσουν τα αντανακλαστικά του νέου οικονομικού επιτελείου και να αφουγκραστούν τον βαθμό στον οποίο μπορεί —πιθανόν— να επηρεάζεται από την Κυβέρνηση.

Υπενθυμίζεται ότι στις 22 Ιουνίου η γνωστή στους κύκλους της Wall Street Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας, Χαφιζέ Γκαγιέ Ερκάν, είχε ανακοινώσει την αύξηση των επιτοκίων από το 8,5% στο 15%. Η επόμενη συνεδρίαση είναι προγραμματισμένη για αύριο Πέμπτη και φαίνεται ότι οι αγορές ασκούν πιέσεις για νέα «γενναία» αύξηση, η οποία —εάν και εφόσον συμβεί— αναμένεται να ανακοινωθεί στις 14:00 ώρα Τουρκίας.

Στο εσωτερικό, ήδη αναμένονται ανατιμήσεις σχεδόν σε όλα, καθώς οι πολίτες αναμένουν τα ‘απόνερα’ των αποφάσεων για τα δημοσιονομικά: Αύξηση των συντελεστών του ΦΠΑ από 8% σε 10% και από 18% σε 20%, διπλασιασμός του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ÖTV) στα καύσιμα και σειρά άλλων μέτρων. Όμως, με τη χθεσινή απότομη πτώση της λίρας δημιουργούνται και πάλι νέα δεδομένα, καθώς μειώνεται η αγοραστική αξία με αποτέλεσμα ό,τι εισάγεται να καθίσταται ακριβότερο. Ως εκ τούτου, λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι τα κοιτάσματα που ανακοινώθηκε πριν τις εκλογές ότι ανακαλύφθηκαν στη Μαύρη Θάλασσα δεν μπορούν αυτή τη στιγμή να χρησιμοποιηθούν, αναμένονται αυξήσεις στο φυσικό αέριο, στο ηλεκτρικό ρεύμα. Επίσης σε αναλώσιμα και ανταλλακτικά ηλεκτρονικών συσκευών, στα μεταφορικά, στα φάρμακα και σε σειρά αγαθών και υπηρεσιών που εξαρτώνται από τα παραπάνω.

Από την αρχή του έτους, το τουρκικό νόμισμα έχει χάσει άνω του 30% της αξίας του. Το Bloomberg εκτιμά ότι στην πτώση συνέβαλλε και το ότι οι κρατικές τράπεζες απέσυραν τη στήριξη στη λίρα ενόψει της αυριανής συνεδρίασης τής Κεντρικής Τράπεζας για τον καθορισμό των επιτοκίων.

Επίσης, σύμφωνα με το Bloomberg,  το επιτόκιο αναμένεται να αυξηθεί από το 15% στο 18,5%. Προσθέτει ότι οι περισσότεροι οικονομολόγοι αξιολογούν την πολιτική της Κεντρικής Τράπεζας ως «υπερβολικά χαλαρή», δεδομένων των προσδοκιών για τον πληθωρισμό στο τέλος του έτους σε επίπεδα υψηλότερα του 40%.

Ο υπουργός Οικονομικών, Μεχμέτ Σιμσέκ, μετά την ανάληψη των καθηκόντων του είχε διαβεβαιώσει ότι «μια προβλέψιμη δημοσιονομική πολιτική και ένα καθεστώς ελεύθερης συναλλαγματικής ισοτιμίας θα διασφαλίσουν ότι η λίρα θα ανακτήσει σταθερότητα και θα γίνει αξιόπιστο νόμισμα».