Το τραπεζικό σύστημα και η εξουσία στην Κύπρο

Οι παραβιάσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας περί καταχρηστικών ρητρών (Οδηγία σε ισχύ από το 1997) καθιστούν την Κύπρο χείριστο παράδειγμα στην ΕΕ.

Του Κώστα Μαυρίδη*

Το τραπεζικό σύστημα της Κύπρου έχει «παράδοση» δεκαετιών στις καταχρηστικές πρακτικές που συνεχίζουν να επιβιώνουν. Για παράδειγμα, οι παραβιάσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας περί καταχρηστικών ρητρών (Οδηγία σε ισχύ από το 1997) καθιστούν την Κύπρο χείριστο παράδειγμα στην ΕΕ. Η συγκεκριμένη νομοθεσία ορίζει την τράπεζα ως τον δυνατό και τον καταναλωτή ως τον αδύνατο. Για αυτό, τα κράτη-μέλη οφείλουν να μεριμνούν με αποτελεσματικά μέσα για την εξάλειψη των καταχρηστικών (παράνομων) όρων/πρακτικών που οι τράπεζες εφαρμόζουν. Η νομότυπη εναρμόνιση δεν αρκεί. Το ζητούμενο είναι η συμμόρφωση στην πράξη με τιμωρία των παραβατών που θα ωθούσε προληπτική συμμόρφωση γενικότερα. Η Οδηγία προνοεί επίσης την εξάλειψη και την αποτροπή τέτοιων παρανομιών, καθιστώντας αναγκαία την σύσταση αποτελεσματικών μηχανισμών για προστασία των αδύνατων, αντί να παραπέμπονται στα δικαστήρια όπου η δύναμη της τράπεζας και η χρονοβόρα διαδικασία λειτουργούν εκβιαστικά πάνω στον αδύνατο.
Χαρακτηριστικά, πριν ένα χρόνο η Ευρ. Επιτροπή σε επιστολή της [5/6/2019] αναφερόταν σε «εσφαλμένη εφαρμογή από τις κυπριακές αρχές των νόμων σχετικά με τις καταχρηστικές ρήτρες των συμβάσεων που συνάπτονται με καταναλωτές. Για τον σκοπό αυτό, […] κίνησε διαδικασία κατά της Κύπρου για μη ορθή εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ για τους καταναλωτές όσον αφορά τις τράπεζες…Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, οι κυπριακές αρχές δεσμεύτηκαν να αλλάξουν την εφαρμογή της νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών, ώστε να ευθυγραμμιστεί πλήρως με τις απαιτήσεις του δικαίου της ΕΕ.» Έκτοτε, καμμιά ουσιαστική ανταπόκριση από την Κύπρο. Και η αδικία διαιωνίζεται.
Επιπλέον, καθώς δικαστήρια άλλων κρατών-μελών αξιοποιούν την ευρωπαϊκή νομοθεσία/νομολογία για προστασία των αδύνατων δανειοληπτών (όπως εντέλλει το Ευρωπαϊκό δίκαιο), η Κύπρος, το χείριστο παράδειγμα καταχρηστικών πρακτικών στην ΕΕ, επιμένει στην … εσωστρέφεια! Η διαπίστωση της Δρος Ρ. Οικονομίδου-Αποστολίδου (πρώην ανώτατο στέλεχος του Δικαστηρίου της Ευρ. Ένωσης) είναι δηκτική: «η τακτική της απομόνωσης … κρατά το κυπριακό δίκαιο μακριά και εμποδίζει το ευεργετικό του μπόλιασμα από το δίκαιο της ΕΕ. Είναι αμφίβολο αν το δίκαιο της ΕΕ ενσωματώνεται όπως προβλέπεται και όπως επιβάλλεται στο κυπριακό δίκαιο.»
Δείγμα της συνεχιζόμενης κακοπιστίας των τραπεζών αφορά στο Διάταγμα για αναστολή δόσεων. Οι τράπεζες ισχυρίζονται σε δανειολήπτες που δεν περιλαμβάνονται στο Διάταγμα ότι τυχόν συμπερίληψή τους σε αναστολή, «παραβιάζει το Διάταγμα». Αυτό δεν ισχύει. Οι τράπεζες μπορούν να αξιολογούν κάθε τέτοια περίπτωση ξεχωριστά. Αλλού, τέτοια συμπεριφορά θα προκαλούσε ήδη παρέμβαση των εποπτικών οργάνων.
Συνοπτικά, εάν οι θεσμοί εξουσίας στην Κύπρο αξιοποιούσαν τα «όπλα» της ΕΕ, τεράστια προβλήματα θα είχαν περιοριοστεί.

*Κώστας Μαυρίδης- Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ (S&D)  / Τα ενυπόγραφα κείμενα απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους