Το θέμα “βιβλίο Αγγλικών” δεν έχει τελειώσει κ. Προδρόμου Και μην αναζητάτε εξιλαστήρια θύματα

Της Μερόπης Τσιμίλλη-Μιχαήλ*

Ο Υπουργός Παιδείας επιχειρεί να κουκουλώσει την απαράδεκτη οδηγία του ΥΠΠΑΝ, που στάληκε στα σχολεία (7/9/2021) με την ένδειξη μάλιστα του κατεπείγοντος για σκίσιμο σελίδας από το βιβλίο των Αγγλικών λόγω αναφοράς στον Κεμάλ Ατατούρκ. Μόνο που όλα όσα είπε έκτοτε, όχι μόνο δεν την κουκουλώνουν, αλλά αποκαλύπτουν όλο το βάθος της οπισθοδρομικής, εθνικιστικής και αυταρχικής του νοοτροπίας και ιδεοληψίας.

Στην πρώτη του προσπάθεια, δήλωσε (ΡΙΚ, 11/9/2021):

“Στην Κύπρο, δεν σκίζουμε σελίδες βιβλίων, ούτε επιτρέπεται, ούτε χρειαζόμαστε κάτι τέτοιο, ούτε υπάρχει λογοκρισία. Με το βιβλίο των αγγλικών έγινε ένας λάθος χειρισμός, από παρανόηση και λόγω του επείγοντος. Και αυτός ο λάθος χειρισμός κράτησε μόνο μερικές ώρες, την Τετάρτη το πρωί. Από την περασμένη Τετάρτη, η ώρα 15:00, ανακοινώθηκε από το Υπουργείο Παιδείας ότι το βιβλίο αποσύρεται. Εκεί έχει τελειώσει το θέμα”.

Κατά τον κύριο Υπουργό λοιπόν, ΛΟΓΟΚΡΙΣΙΑ είναι το σκίσιμο σελίδας αλλά όχι η απόσυρση βιβλίου. Σε τι διαφέρει κ. Υπουργέ η λογοκρισία βιβλίου από τη λογοκρισία σελίδας;

Υπάρχουν όμως και άλλα ερωτήματα: ΠΑΡΑΝΟΗΣΗ ποιου πράγματος; Μήπως γενικότερων οδηγιών, και ποιες είναι αυτές, και από ποιον/ποιους; Ο Γενικός Επιθεωρητής Μέσης Εκπαίδευσης δήλωσε ότι είχε πάρει οδηγίες για να στείλει το κατεπείγον μήνυμα και, προφανώς, δεν θα μπορούσε να είχε πάρει οδηγίες από εκπαιδευτικούς – ιεραρχικά κατώτερούς του – όπως ισχυρίστηκε ο υπουργός δηλώνοντας ότι

«η επισήμανση είχε γίνει από εκπαιδευτικούς, όχι όμως από το Υπουργείο Παιδείας και γι’ αυτό σας λέω το βιβλίο είχε κατά κάποιο τρόπο διαλάθει της προσοχής».

Σχετικό είναι και το ερώτημα για το ποιος ήταν ο ΛΑΘΟΣ ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ κατά τον κ. Υπουργό. Το ότι “το βιβλίο είχε διαλάθει της προσοχής”, και ποιων την προσοχή; Το ότι στάληκε η κατεπείγουσα οδηγία για σκίσιμο της σελίδας; Το ότι κάποιοι, ανώτεροι ιεραρχικά από τον Γενικό Επιθεωρητή Μέσης Εκπαίδευσης, τον διάταξαν να τη στείλει, και ποιοι νάναι άραγε αυτοί;

‘Η μήπως πρόκειται για λάθος ανάγνωση από αυτούς (ποιους;) που ενοχλήθηκαν σφόδρα γιατί ούτε καν κατάλαβαν τι έγραφε η “επίμαχη” αναφορά; Δεν θα υπεισέλθω σε θέματα ιστορίας περί Ατατούρκ, για τα οποία έχουν γραφτεί πολλές αναλύσεις τις μέρες αυτές, που καταδεικνύουν πόσο ανιστόρητοι είναι όσοι κήρυξαν ιερό πόλεμο κατά του βιβλίου για τη σύντομη αναφορά στον Ατατούρκ στη σελίδα 36 με τον τίτλο “Turkey’s greatest hero”. Θα ρωτήσω όμως, “είναι ή δεν είναι για την Τουρκία ο μεγαλύτερος ήρωας;” Και, ακόμα, τι καλύτερο για τη συμβολή στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και της γλωσσικής ικανότητας για διατύπωση επιχειρημάτων και αντι-επιχειρημάτων από το να συζητηθεί αυτό από τους 17χρονους μαθητές;

Είπε όμως ακόμα ο κ. Υπουργός στην ίδια συνέντευξη:

“… όλα αυτά δεν έχουν σχέση με το μάθημα των αγγλικών και με το βιβλίο. Η ουσία είναι στο μάθημα των αγγλικών δεν είναι ο κατάλληλος τόπος και χρόνος για να γίνουν συζητήσεις ιστορικού περιεχομένου, να αντιμετωπισθούν πράγματα με διάθεση κριτικής σκέψης κλπ. Κάτι τέτοιο προβλέπεται και γίνεται, όπως είναι προγραμματισμένο από το Υπουργείο, στο μάθημα της ιστορίας και υπάρχουν στα βιβλία αναφορές».

Το απόσπασμα αυτό (11/9) υιοθετεί πλήρως εκείνο που περιλαμβάνεται στην ανακοίνωση που εξέδωσε το ΥΠΠΑΝ στις 8/9 αναφορικά με την αφαίρεση της σελίδας 36:

“Εξάλλου, το μάθημα Αγγλικής Γλώσσας δεν προσφέρεται ούτε και αναμένεται να διεκπεραιώνει τέτοια θεματολογία ή και να έχει χώρο για κριτική ανάλυση”.

Είναι φανερό ότι οι τρεις μέρες που πέρασαν, και παρόλο που η πίεση του “κατεπείγοντος” ήρθη, δεν βοήθησαν τον κ. Υπουργό να δει και να αποφύγει το συγκεκριμένο ατόπημα της ανακοίνωσης, το γεγονός δηλαδή ότι αντιβαίνει στη διακηρυγμένη θέση και οδηγία του ΥΠΠΑΝ ότι η κριτική σκέψη πρέπει να αναπτύσσεται διαθεματικά. Αποδεικνύεται ότι και αυτή, παρότι πολυδιαφημιζόμενη, δεν είναι παρά νεκρό γράμμα για το ΥΠΠΑΝ.

Πληροφορηθήκαμε επίσης μέσα από τη συνέντευξη, ότι οι υπηρεσίες του ΥΠΠΑΝ περνούν από κόσκινο τα βιβλία. Με ποια κριτήρια, αλήθεια, και ποιων τις εντολές; Μήπως και παρεισφρήσουν σε αυτά “πληροφορίες ή ιδέες που αντιτίθενται στις αρχές της εκάστοτε εξουσίας”; (Σημ. Η εντός εισαγωγικών φράση είναι από το λεξικό Μπαμπινιώτη στο λήμμα “λογοκρισία”).

Αποκαλυπτική είναι και η ανακοίνωση της Προεδρίας μετά τη συνάντηση Αναστασιάδη-Προδρόμου στις 14/9:

“Ο Υπουργός παρέθεσε το πλήρες ιστορικό για το ατυχές συμβάν, αλλά και τον απαράδεκτο τρόπο της αρχικής αντιμετώπισης, με την οδηγία αφαίρεσης της σελίδας από το βιβλίο των Αγγλικών της Β` Λυκείου”.

Για τον Πρόεδρο, δηλαδή, πρόκειται, απλά, για ΑΤΥΧΕΣ συμβάν, το οποίο μάλιστα αναφέρεται ΜΟΝΟ στον τρόπο της αρχικής αντιμετώπισης, το σκίσιμο της σελίδας, ανεξάρτητα αν τον διακόσμησε με τη λέξη “απαράδεκτο”. Κατά τα άλλα,

“Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αποδέχθηκε με ικανοποίηση την ενημέρωση από τον Υπουργό Παιδείας και συνέστησε αποτελεσματικότερες διαδικασίες από τις Υπηρεσίες και τους λειτουργούς του Υπουργείου”, όπως προσθέτει η ανακοίνωση. 

Ο δε Υπουργός Παιδείας

“επανέλαβε ότι δεν υιοθετεί ανάλογες μεθόδους, αλλά και πως από τούδε και στο εξής θα ακολουθούνται αυστηρότερες διαδικασίες στον τρόπο αξιολόγησης βιβλίων που χρησιμοποιούνται ως σχολικά εγχειρίδια, στη βάση σύγχρονων αντιλήψεων και όπως αρμόζει σε ένα ευρωπαϊκό κράτος”,

χωρίς να συνειδητοποιεί (όντως;) ότι αυτό που κάνει και αυτό που προτίθεται να κάνει, αυστηρότερα μάλιστα, ουδεμία σχέση έχει με σύγχρονες αντιλήψεις που αρμόζουν σε ένα ευρωπαϊκό κράτος.

Και η ανακοίνωση ολοκληρώνεται ως εξής:

“Προς διακρίβωση των πραγματικών γεγονότων, ο Υπουργός Παιδείας έχει, ήδη, διατάξει έρευνα για τον τρόπο διαχείρισης του προβλήματος που προέκυψε”.

Στο τέλος δηλαδή, ο Προδρόμου, με μια ακόμα “έρευνα”, θα αναζητήσει εξιλαστήρια θύματα. Μεταξύ ποιων, αλήθεια; Λυπούμαι πάντως να σημειώσω ότι, εξ όσων γνωρίζω, το συγκεκριμένο αυτό σημείο δεν έχει απασχολήσει όσο θα έπρεπε την κοινωνία.

Το θέμα πάντως “βιβλίο Αγγλικών” δεν έχει τελειώσει κ. Προδρόμου. Ούτε θα τελειώσει με την παραίτησή σας, η οποία έπρεπε να ήταν ήδη παρελθόν, ιδιαίτερα μετά και από τη θέση που πήραν Γ. Εισαγγελέας και Υπουργικό Συμβούλιο για το σοβαρότατο θέμα της δίωξης του Γιώργου Γαβριήλ. Και δεν θα τελειώσει διότι θα ήταν λάθος να επικεντρωθούμε στο πρόσωπό σας. Ο όποιος νέος υπουργός θα ανήκει στον ίδιο με εσάς ακραίο ιδεολογικοπολιτικό χώρο και θα διοριστεί και πάλι με τις ευλογίες του αρχιεπισκόπου, για να εφαρμόζει τις ίδιες αναχρονιστικές και ανελεύθερες πολιτικές. Είναι στη διακυβέρνηση Αναστασιάδη που οφείλουμε να αντισταθούμε με όλες μας τις δυνάμεις και στο συστημικό εθνικισμό που καλλιέργησε και συνεχίζει να καλλιεργεί και που διαποτίζει όλους τους θεσμούς που ελέγχει.

*Τα ενυπόγραφα κείμενα απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους