Το πέμπτο τζιχαντικό κύμα
του Javier Martin*
Πριν από τρία χρόνια, στα τέλη Αυγούστου του 2021, έγραψα ένα άρθρο με τίτλο «Τα πέντε τζιχαντικά κύματα». Αφορμή ήταν η επιστροφή των Ταλιμπάν στην Καμπούλ. Σήμερα, αυτό το πέμπτο κύμα, που εμπνέεται από τον ίδιο ουαχαμπισμό σαουδαραβικής προέλευσης που προκάλεσε το πρώτο κύμα τον 19ο αιώνα, σαρώνει τη Συρία, ανατρέπει τη δικτατορία της οικογένειας Άσαντ και ανοίγει τις πόρτες σε ένα τσουνάμι που θα απειλήσει το Ιράν και θα εκπληρώσει τα όνειρα της ακροδεξιάς συμμαχίας που κυβερνά το Ισραήλ.
Η Hayat Tahrir al Sham, η οργάνωση που ηγείται των ισλαμιστικών οργανώσεων που κατέλαβαν πρώτα το Χαλέπι και στη συνέχεια τη Δαμασκό, δεν ασπάζεται τις αξίες της δημοκρατίας. Προέρχεται από την αλ-Κάιντα, και ιδιαίτερα τη σημερινή εξέλιξή της που λέγεται Ισλαμικό Κράτος, μολονότι διέρρηξε τους οργανικούς δεσμούς μαζί της. Και υποστηρίζει, όπως κι εκείνες, τον ουαχαμπισμό, το ριζοσπαστικό ισλαμικό δόγμα που στα τέλη του 18ου αιώνα διευκόλυνε τη δημιουργία του βασιλείου της Σαουδικής Αραβίας, για να διαδοθεί τη δεκαετία του ’80 σε όλη τη Μέση Ανατολή και τον υπόλοιπο ισλαμικό κόσμο με τη βοήθεια των ΗΠΑ και του Ισραήλ, μέσω της λεγόμενης Γέφυρας των Μουτζαχεντίν. Στόχος ήταν να καταπολεμηθεί η Ρωσία, και η κομμουνιστική της σφαίρα στο Αφγανιστάν, αλλά και να ηττηθεί το πολιτικό ισλάμ που αναδυόταν από οργανώσεις όπως οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι.
Με τη στήριξη των Κούρδων της Συρίας -τους οποίους η Τουρκία εξοπλίζει για να εξουδετερώσει το κουρδικό κίνημα ανεξαρτησίας στο εσωτερικό της-, ο πυρήνας της Hayat Tahrir al Sham προέρχεται από το λεγόμενο Μέτωπο Αλ Νούσρα, μια από τις πολλές ομάδες που χρηματοδοτούνταν από το Ριάντ, και συνδέονταν με τη Μοσάντ, προκειμένου να πολεμήσουν το καθεστώς του Άσαντ στα χρόνια της Αραβικής Άνοιξης. Από το 2018, όταν η σαουδαραβική χρηματοδότηση προκάλεσε την ήττα ομάδων που συνδέονταν με την αλ Κάιντα και το Ισλαμικό Κράτος, ήλεγχε το μεγαλύτερο μέρος της περιοχής του Ιντλίμπ, όπου είχε εγκαθιδρύσει την Κυβέρνηση Σωτηρίας υπό τα συμπαθητικά βλέμματα της Τουρκίας και των μυστικών υπηρεσιών άλλων περιφερειακών και διεθνών δυνάμεων.
Το καθεστώς του Άσαντ αντιστεκόταν, με τη βοήθεια του Ιράν και της Ρωσίας. Οι δύο αυτές χώρες δεν μπόρεσαν να το βοηθήσουν αυτή τη φορά, με αποτέλεσμα να επικρατήσουν οι αντάρτες που, όσο κι αν φαίνεται παράξενο, ευθυγραμμίζονται με τα γεωπολιτικά συμφέροντα των δύο βασικών περιφερειακών πρωταγωνιστών -του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας- στη μάχη κατά του κοινού εχθρού, δηλαδή του καθεστώτος των αγιατολάχ.
Το πρώτο τζιχαντικό κύμα εμφανίστηκε στα βουνά του Πακιστάν, του Αφγανιστάν και της Ινδίας πριν από 200 χρόνια για να πολεμήσει τη βρετανική αποικιοκρατία. Το δεύτερο, και σημαντικότερο απ’ όλα, εκδηλώθηκε πριν από μισό αιώνα με την υποκίνηση της Ουάσινγκτον στο πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου, προκειμένου να αποδυναμωθεί η Σοβιετική Ένωση. Το τρίτο (η εμφάνιση των Ταλιμπάν και της αλ Κάιντα) και το τέταρτο (η εμφάνιση του Ισλαμικού Κράτους) ήταν η λογική συνέχεια των προηγουμένων. Το πέμπτο βρίσκεται μπροστά μας και οι συνέπειές του θα είναι ανάλογες με εκείνες του δεύτερου.
* Ο Javier Martín-Arroyo είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας του βιβλίου «Ισλαμικό Κράτος. Γεωπολιτική του χάους, Σουνίτες και Σιίτες. Τα δύο χέρια του Αλλάχ»
Τα ενυπόγραφα κείμενα απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους. Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
