Το Ουκρανικό δίλημμα: θεατές ή πρωταγωνιστές;
Του Αχιλλέα Δημητριάδη*
Η εισβολή ρωσικών στρατευμάτων στην Ουκρανία κυριαρχεί στην παγκόσμια ατζέντα. Η προσοχή όλου του κόσμου είναι στραμμένη με αγωνία σε αυτά τα γεγονότα. Η εισβολή αυτή είναι αντίθετη με το Διεθνές Δίκαιο και παραβιάζει τα Ευρωπαϊκά Ανθρώπινα Δικαιώματα.
Ζητώ τον σεβασμό της εδαφικής ακεραιότητας κάθε κράτους. Αυτός είναι ο μόνος δρόμος για την ασφάλεια και την σταθερότητα στην Γηραιά Ήπειρο που βρίσκεται ξανά στο επίκεντρο ενός πολέμου. Υπάρχουν εσωτερικές διαφορές στην Ουκρανία. Το πλαίσιο για επίλυσή τους ήταν η Συμφωνία του Μινσκ, όπως λ.χ. να έχουν οι ρωσόφωνες επαρχίες στην Ανατολική Ουκρανία αυτονομία. Δυστυχώς αυτή δεν υλοποιήθηκε αλλά αυτό δεν μπορεί να αποτελεί δικαιολογία για στρατιωτική παρέμβαση. Ο μόνος δρόμος είναι η επίλυση μέσα από την διπλωματία και τις συνομιλίες.
Στις 16 Μαρτίου 2022, το Διεθνές Δικαστήριο στην Χάγη εξέδωσε κάτω από την Διεθνή Σύμβαση εναντίον της Γενοκτονίας προσωρινά μέτρα εναντίον της Ρωσίας ζητώντας την κατάπαυση του πυρός.
Ακόμα, η Ρωσία έχει αποχωρήσει από το Συμβούλιο της Ευρώπης αφήνοντας ουσιαστικά 144εκ Ρώσσους χωρίς την προστασία των Ανθρωπίνων τους Δικαιωμάτων από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Στρασβούργο.
Η Κύπρος συμπλέει με την ΕΕ στο ζήτημα των κυρώσεων. Δεν είμαστε μέλη «α λά κάρτ». Οι αποφάσεις σε επίπεδο Συμβουλίου πρέπει να τηρούνται από όλα τα κράτη-μέλη. Στη συνέχεια προέκυψε μια συζήτηση κατά πόσον το μη κλείσιμο του εναέριου χώρου από την υποτελή Τοπική Διοίκηση των Κατεχομένων, πιθανόν να οδηγήσει σε πτήσεις απ’ ευθείας από την Ρωσία στο αεροδρόμιο της Τύμπου.
Είναι γνωστό ότι η Τουρκία είναι υποψήφια προς ένταξη με την ψήφο της Κύπρου από τον Οκτώβρη του 2005. Όμως ουδείς γνωρίζει πού ακριβώς στέκεται η Ευρωτουρκική σχέση. Το μόνο βέβαιον είναι ότι γίνεται συζήτηση τελευταίως για την ανανέωση της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ-Τουρκίας, αυτής που είναι σε ισχύ από την 1 Ιανουαρίου 1996.
Το θέμα είναι ιδιαίτερα πολύπλοκο καθώς σήμερα το επίπεδο των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας δεν είναι καθόλου καθαρό. Είναι υποψήφιο προς ένταξη κράτος ή όχι; Τι μοχλό πίεσης έχει η Κύπρος για την επίλυση του Κυπριακού; Από την στιγμή που η Ευρωτουρκική σχέση είναι μετέωρη, μήπως η Τουρκία δεν δεσμεύεται από τις αποφάσεις του Συμβουλίου; Ποιον συμφέρει η συντήρηση μιας τέτοιας μετέωρης σχέσης; Σίγουρα όχι την Κύπρο και γι’ αυτό χρειάζεται βαθιά και πλήρης ανάλυση.
Περιεκτικά λέω ότι η συζήτηση για την «Θετική Ατζέντα» ΕΕ-Τουρκίας είναι ωφέλιμη για την Κύπρο. Η Κύπρος μπορεί να εκφράσει την ετοιμότητα για να προχωρήσει με μία ουσιώδη προϋπόθεση: την επιστροφή στις συνομιλίες για την επίλυση του κυπριακού, με τη συμφωνημένη βάση που όλοι οι Πρόεδροι της Δημοκρατίας έχουν αποδεχθεί. Ως προς αυτό έχουμε το πολύ σημαντικό Πλαίσιο Γκουτέρες, το οποίο στο σημείο 1 προνοεί τον τερματισμό επεμβατικών δικαιωμάτων και στο σημείο 2 την αποχώρηση του κατοχικού στρατού.
Καθώς βλέπουμε τις δραματικές εξελίξεις στην Ουκρανία θεωρώ ότι είναι χρήσιμο να αντλήσουμε τα δικά μας συμπεράσματα από την πολεμική κρίση.
Να προβλέπουμε τις εξελίξεις και να παίρνουμε αποφάσεις την κατάλληλη ώρα. Θυμίζω το Κραν Μοντάνα που σηκωθήκαμε και φύγαμε! Τώρα βλέπουμε τι συμβαίνει. Αλλάζουν οι συνθήκες, χάνουμε το μομέντουμ και η διεθνής κοινότητα στρέφει την προσοχή της αλλού. Πώς όμως θα πετύχουμε, ώστε να μην είμαστε μια ζωή Επιμηθείς; Προτείνω:
- Πρόεδρος/Προεδρικό με συμβούλους που να κατέχουν τις ειδικές γνώσεις, όχι Προεδρικό γεμάτο από κομματικούς υπαλλήλους, όπως συμβαίνει σήμερα.
- Εθνικό Συμβούλιο που να έχει επιστημονική υποστήριξη, ώστε οι αποφάσεις να στηρίζονται στην τεκμηρίωση που θα προκύπτει από εμπεριστατωμένη ανάλυση.
- Οικονομία που να έχει ως συμβουλευτικό οδηγό ένα στιβαρό «Συμβούλιο Οικονομίας» κατά το πρότυπο παρόμοιων θεσμών σε χώρες της ΕΕ. Οι εισηγήσεις του να έχουν βαρύνουσα σημασία στη διαχείριση κρίσεων όπως λ.χ. το Ουκρανικό και τη λήψη διορθωτικών μέτρων από την κυβέρνηση.
- Στρατηγική για την ενέργεια. Οι Ευρωπαϊκές χώρες ψάχνουν σήμερα απεγνωσμένα, λόγω Ουκρανικού, την ενεργειακή απεξάρτηση από εξωγενείς παράγοντες. Αυτό σημαίνει γρήγορη στροφή στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας- ΑΠΕ. Αυτό δεν το κάναμε εδώ και τόσα χρόνια.
- Πρέπει τέλος, να αντιληφθούμε τις συγκυρίες και να στραφούμε σε στρατηγική εκμετάλλευσης τυχόν κοιτασμάτων φυσικού αερίου χρησιμοποιώντας τα σαν καταλύτη για την λύση του Κυπριακού μαζί με Τουρκοκύπριους μέσα σε ένα ενωμένο ομοσπονδιακό κράτος.
Οι κρίσεις προσφέρουν ευκαιρίες μόνο αν έχουμε τη θέληση και το πρόγραμμα για να τις αξιοποιήσουμε γρήγορα και αποτελεσματικά. Αλλιώς θα μας προσπερνούν οι εξελίξεις και θα συνεχίσουμε να παραμένουμε αμέτοχοι θεατές.
*Τα ενυπόγραφα κείμενα απηχούν τις απόψεις των συγγρφαφέων τους
ΦΩΤΟ: Kathimerini.gr
