Το Ισραήλ, οι Παλαιστίνιοι και η Διεθνής Δικαιοσύνη

Του Γιάννη Παπαδημητρίου*

Πολυάριθμα σχόλια στον γερμανικό τύπο για την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, που καλεί το Ισραήλ να τερματίσει τη στρατιωτική επιχείρηση στη Ράφα. (ΕΠΑΝΩ: Οι δικαστές της Χάγης κατά την ανακοίνωση της απόφασης για τη Ράφα την Παρασκευή / Εικόνα: Nick Gammon/AFP/Getty Images).

«Δύσκολα ερωτήματα» είναι ο τίτλος στο σχετικό σχόλιο της εφημερίδας Süddeutsche Zeitung, που υπενθυμίζει ότι «εδώ και τρεις μήνες η διεθνής κοινότητα προειδοποεί το Ισραήλ να μην επιτεθεί στη Ράφα, που είναι ο τελευταίος σχετικά ασφαλής θύλακας σε μία κατά τα άλλα πλήρως κατεστραμμένη Λωρίδα της Γάζας (…) Τουλάχιστον το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης βλέπει τώρα να έχει ξεπεραστεί ένα όριο και ζητεί τον τερματισμό της επίθεσης στη Ράφα. Μετά το αίτημα να εκδοθεί ένταλμα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου εναντίον του Μπένιαμιν Νετανιάχου, για το Ισραήλ είναι το δεύτερο ισχυρό χτύπημα μέσα σε λίγες ημέρες. Όχι απαραίτητα από νομικής άποψης, καθώς η χώρα ούτως ή άλλως δεν πρόκειται να συμμορφωθεί με τις αποφάσεις. Αλλά τουλάχιστον από ηθικής και πολιτικής άποψης θα οδηγήσει ακόμη περισσότερο στο περιθώριο την κυβέρνηση Νετανιάχου, ενώ θα προκαλέσει δυσάρεστα ερωτήματα και στη Γερμανία».

Στη συνέχεια του σχολίου διαβάζουμε: «Ασφαλώς, όπως έγινε και μετά το αίτημα για έκδοση εντάλματος, θα υπάρξουν πολλοί που θα διατυπώσουν το επιχείρημα ότι η απόφαση έρχεται σε λάθος στιγμή και θίγει τους λάθος ανθρώπους, ότι δεν οδηγεί σε μία λύση, παρά μόνο σε περαιτέρω σκλήρυνση. Το ενδιαφέρον όμως σε αυτή τη συζήτηση είναι ότι μέχρι στιγμής κανείς δεν προέβαλε βάσιμο αντίλογο στα επιχειρήματα των εισαγγελέων και των δικαστών. Υπάρχουν πάρα πολλές ενδείξεις ότι το Ισραήλ πιθανώς παραβιάζει διατάξεις του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου, ότι αφήνει τους Παλαιστίνιους να πεινάνε και ότι, εδώ και μήνες, δεν κάνει και πολλά για την προστασία των αμάχων. Θα πρέπει κανείς να μιλήσει για όλα αυτά».

«Χωρίς αποτέλεσμα» η απόφαση;

Φιλοπαλαιστίνιοι διαδηλωτές έξω από δικαστήριο πριν ανακοινωθεί η απόφαση / Εικόνα: Nick Gammon/AFP/Getty Images

Επιφυλάξεις για την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης εκφράζει από την πλευρά της η Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ). Μεταξύ άλλων διαβάζουμε: «Η ισραηλινή κυβέρνηση έχει εξαγγείλει εκ των προτέρων ότι δεν πρόκειται να συμμορφωθεί με μία απόφαση για τερματισμό της επίθεση στη Ράφα. Επιμένως η απόφαση της Χάγης δεν θα έχει αποτέλεσμα. Δεν μπορεί κανείς να συγκρίνει τους πολέμους του Ισραήλκαι της Ρωσίας, αν μη τι άλλο διότι το Ισραήλ έχει δεχθεί επίθεση, ενώ αντιθέτως η Ρωσία είναι ο επιτιθέμενος. Το ότι και οι δύο χώρες αγνοούν τις εντολές του Διεθνούς Δικαστηρίου δείχνει ωστόσο, για μία ακόμη φορά, ότι τα Ηνωμένα Έθνη δεν μπορούν να επιβάλουν μία διεθνή τάξη πραγμάτων βασισμένη σε κανόνες, για την οποία τόσος λόγος γίνεται στη Γερμανία».

Θα μπορούσε η διεθνής κοινότητα να επιβάλει την απόφαση του δικαστηρίου; Η ιστοσελίδα Tagesschau.de εξηγεί: «Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, με τα πέντε μόνιμα και τα δέκα μη μόνιμα μέλη του, θα μπορούσε να εγκρίνει ψήφισμα, σύμφωνα με το οποίο η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης θα πρέπει να εφαρμοστεί. Το ψήφισμα αυτό θα ήταν επίσης νομικά δεσμευτικό. Και θα μπορούσε να εφαρμοστεί με αναγκαστικά μέτρα, για παράδειγμα με την επιβολή κυρώσεων ή ακόμη και με ένοπλη βία. Αλλά αυτό είναι μάλλον αδιανόητο στην περίπτωση του Ισραήλ. Οι ΗΠΑ και άλλες χώρες της Δύσης ποτέ δεν θα στερούσαν από το Ισραήλ το δικαίωμα να καταφύγει στη στρατιωτική δράση έναντι της Χαμάς».

Ποιός είναι ο ρόλος της Δικαιοσύνης;

Η Badische Zeitung βλέπει το ζήτημα από μία διαφορετική οπτική γωνία: «Aποστολή της δικαιοσύνης δεν είναι να μοιράζει ρόλους σε έναν πόλεμο και να λέει ποιος είναι δράστης και ποιος είναι θύμα. Με βάση τις διατάξεις του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου μπορεί και ένα θύμα, όπως ήταν το Ισραήλ μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου, να γίνει θύτης, εφόσον υπερβαίνει τα επιτρεπτά όρια της νόμιμης αυτοάμυνας. Αυτό είναι το ζήτημα εδώ. Ούτε κάτι περισσότερο, ούτε κάτι λιγότερο».

Η Frankfurter Rundschau εστιάζει στον άμαχο πληθυσμό της Γάζας: «Εκατοντάδες χιλιάδες Παλαιστίνιοι, άνδρες και γυναίκες, που ειχαν αναζητήσει καταφύγιο στη Ράφα μετά τις πρώτες επιθέσεις, τώρα εκδιώχθηκαν για δεύτερη φορά. Το Δικαστήριο (της Χάγης) δεν έχει κατανόηση γι αυτό που συμβαίνει. Κατανοητό είναι και αυτό».