Το δίλημμα του Χαμενεΐ

Της Viviana Mazza*

«Καμιά»: έτσι απαντάει ο Βάλι Νασρ, ένας Ιρανοαμερικανός πολιτικός αναλυτής του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς και πρώην σύμβουλος της κυβέρνησης Ομπάμα, στην ερώτηση τι συνέπειες θα έχει ο θάνατος του Ιρανού Προέδρου Εμπραχίμ Ραϊσί για τις σχέσεις ανάμεσα στο Ιράν και τη Δύση. «Δεν θα υπάρξουν άμεσες συνέπειες», λέει. «Ο τόνος των σχέσεων δεν καθοριζόταν από τον Ραϊσί. Ο θάνατός του δεν θα σηματοδοτήσει έτσι μια αλλαγή κατεύθυνσης, έστω κι αν θα υπάρξουν εσωτερικές αναταράξεις, κάτι που μπορεί να προκαλέσει αλλαγές. Και τώρα οι ιρανικές εκλογές θα γίνουν πριν, όχι μετά τις αμερικανικές: αυτό θα καταστήσει ενδεχομένως ευκολότερη την απόφαση του νέου Αμερικανού Προέδρου για τις σχέσεις με την Τεχεράνη».

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ιράν είχαν μια μάλλον στενή επικοινωνία στη διάρκεια της κρίσης των πυραύλων, συνεχίζει ο Βάλι Νασρ. Οι ΗΠΑ δεν θέλουν μια άλλη κρίση στη Μέση Ανατολή και επενδύουν στον διάλογο για να περιορίσουν την κλιμάκωση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, να αποτρέψουν έναν πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου και να οργανώσουν έναν οδικό χάρτη για τον έλεγχο του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος.

Ο Ιρανοαμερικανός αναλυτής πιστεύει ότι διαδηλώσεις σαν αυτές που ακολούθησαν τον θάνατο της 22χρονης Μαχσά Αμινί στα χέρια της αστυνομίας τον Σεπτέμβριο του 2022 δεν θα παίξουν ρόλο στις εξελίξεις. Το ζήτημα είναι άλλο. Με τον Ραϊσί Πρόεδρο, η ανώτατη θρησκευτική Αρχή και η πιο σκληρή Δεξιά είχαν μια στρατηγική κυριαρχίας που συνδεόταν με τις εκλογές του 2025. Τώρα θα γίνουν εκλογές σε 50 ημέρες και δεν υπάρχουν υποψήφιοι στην Ακροδεξιά που να είναι αρκετά γνωστοί σε εθνικό επίπεδο ώστε να μπορέσουν να νικήσουν με νόμιμο τρόπο. Αυτό φέρνει τον αγιατολάχ Χαμενεΐ μπροστά σε ένα δίλημμα: να πιέσει για έναν υποψήφιο της Ακροδεξιάς που δεν θα περιβάλλεται από νομιμότητα ή να αποδεχθεί έναν πιο μετριοπαθή συντηρητικό υποψήφιο, όπως είναι ο σημερινός πρόεδρος της Βουλής.

Τι σημαίνει όμως η λέξη «συντηρητικός» στο Ιράν; «Κοιτάξτε τις ΗΠΑ: το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα έχει και τον Τραμπ και τον Μιτ Ρόμνεϊ. Ο Ραϊσί και το στρατόπεδό του είναι οι Τραμπικοί του Ιράν, η άκρα Δεξιά. Ο πρώην πρόεδρος της Βουλής Αλί Λαριτζανί και άνθρωποι σαν κι αυτόν είναι οι Μπους ή οι Ρόμνεϊ.»

Και ο Αλί Χαμενεΐ όμως δεν είναι σε κακή υγεία; Θα υπάρξει κρίση διαδοχής; «Όχι ακόμα, ο Χαμενεΐ δεν είναι ετοιμοθάνατος όπως ο βασιλιάς της Σαουδικής Αραβίας. Ο θάνατος του Ραϊσί έχει συνέπειες στη διαδοχή, γιατί ο πρώην Πρόεδρος θεωρούνταν η μόνη εναλλακτική λύση έναντι του γιου του Χαμενεΐ. Τώρα υπάρχει μια πτέρυγα που θέλει για ανώτατο ηγέτη έναν νεαρό αγιατολάχ από την Ακροδεξιά.»

(*) HViviana Mazza είναι ανταποκρίτρια της Corriere della Sera στις ΗΠΑ/ Τα ενυπόγραφα κείμενα απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους

(Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ , Corriere della Sera)