Το ανάκτορο, το εργαστηριακό σύμπλεγμα και το φρούριο της Κυπρο-Κλασικής περιόδου στην ακρόπολη της αρχαίας Πάφου
H αποκάλυψη του δυτικού εργαστηριακού συμπλέγματος του ανακτόρουν στην ακρόπολη της αρχαίας Πάφου (Κούκλια) και το Κυπρο-Κλασικό φρούριο είναι τα δύο ξεχωρίζουν από τις επιτόπιες αρχαιολογικές έρευνες της Ερευνητικής Μονάδας Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου υπό τη διεύθυνση της καθηγήτριας Μαρίας Ιακώβου.
Παρά τις αντίξοες συνθήκες που προκάλεσε η πανδημία, το 2020 η αποστολή της Ερευνητικής Μονάδας Αρχαιολογίας διεξήγε τρεις επιχειρήσεις στο πλαίσιο του προγράμματος διερεύνησης του αστικού τοπίου της αρχαίας Πάφου, που υλοποιείται από το 2006 υπό τη διεύθυνση της καθηγήτριας Μαρία Ιακώβου.
Σύμφωνα με το Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου η πρώτη φάση διεξήχθη τον Ιούνιο 2020 στο οροπέδιο του Χατζηαπτουλλά, την ακρόπολη της Κυπρο-Κλασικής περιόδου, και είχε ως στόχο τη χωρική σύνδεση του ανακτόρου (Ανατολικό σύμπλεγμα, το οποίο είχε ανασκαφεί μερικώς το 1950-1955 από Βρετανική αποστολή) με το εκτεταμένο εργαστηριακό σύμπλεγμα στα δυτικά (Δυτικό σύμπλεγμα), που εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 2009 από το πρόγραμμα Παλαιπάφου
Μετά την αφαίρεση της παλαιάς περίφραξης και τον περιμετρικό και εσωτερικό καθαρισμό του ανακτόρου, επιβεβαιώθηκε ότι η Βρετανική αποστολή είχε διερευνήσει το νότιο εν τρίτο του μνημείου, οι συνολικές διαστάσεις του οποίου είναι 40μ. Χ 32 μέτρα. Η έρευνα στη βάση θεμελίωσης των λαξευτών λίθων του εντυπωσιακού νότιου τοίχου , και η υψομετρική της διαφορά σε σχέση με άλλα σημεία του φυσικού βράχου, απεκάλυψαν ότι το ανάκτορο είχε ανεγερθεί στο ψηλότερο σημείο της ακρόπολης. Τα δάπεδα των αιθουσών του ανακτόρου είναι 2,5μ. ψηλότερα από τα δάπεδα του εργαστηριακού συμπλέγματος, το οποίο αποτελεί μια εξολοκλήρου ανεξάρτητη εγκατάσταση κατά μήκος της βόρειας πλευράς του οροπεδίου.
Στη δεύτερη φάση που διεξήχθη το Σεπτέμβριο 2020, η αποστολή επικεντρώθηκε στον ενδιάμεσο χώρο ανάμεσα στα δυο μνημεία και προσδιόρισε τα δυτικά όρια του ανακτόρου, ενώ στο εργαστηριακό σύμπλεγμα ανέσκαψε ακόμη μια μονάδα στα ανατολικά, την ένατη μέχρι στιγμής. Με την ανασκαφή της Μονάδας 9 χουν αποκαλυφθεί 970 τ.μ. του Δυτικού συμπλέγματος (65χ15μ) που αντιπροσωπεύουν γύρω στα 35% της συνολικής έκτασης του μνημείου
Στις εργασίες της δεύτερης φάσης συμπεριλαμβάνεται και η ανασκαφή της κορυφής του Κυπρο-Κλασικού φρουρίου, το οποίο είναι σύγχρονο του ανακτόρου και διατηρείται σε ύψος 6μ. κάτω από τα φερτά χώματα ανέγερσης του τύμβου της Λαόνας. Η εσωτερική όψη του φρουρίου, είναι κατασκευασμένη με πλίνθους και αργή λιθοδομία. Μέχρι στιγμής, αποκαλύφθηκε σε ύψος 1.20μ.
Η τρίτη φάση των εργασιών πεδίου διεξήχθη τον Οκτώβριο στη Λαόνα με μοναδικό στόχο τη λήψη μέτρων προληπτικής προστασίας των πλίνθων του φρουρίου, που επικαλύφθηκαν με μείγμα αχυροπηλού.
