Τι ανησυχεί την Αθήνα στη δεύτερη θητεία Τραμπ

Tου Άγγελου Κωβαίου* 

Αν υπάρχει μία βεβαιότητα στην έναρξη της δεύτερης θητείας του Ντόναλντ Τραμπ, αυτή είναι ότι κανείς δεν μπορεί να είναι βέβαιος για τίποτε. Η ομιλία του αμερικανού προέδρου στο Καπιτώλιο ήταν κάτι σαν προειδοποίηση εν όψει ανατροπών του διεθνούς status quo, όπως αυτό διαμορφώθηκε μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και την κατάρρευση του κομμουνιστικού μπλοκ. Εν αναμονή της συνέχειας, ο Θεός βοηθός. Σε αυτή τη νέα συνθήκη, ο πλανήτης ολόκληρος φαίνεται ότι προσπαθεί να ανασκουμπωθεί, γνωρίζοντας όσα έχει ήδη πει ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος και προσπαθώντας να εκτιμήσει τι θα συμβεί αν, όπως συνηθίζει, πραγματοποιήσει τις εξαγγελίες του. Στην αρχή αυτής της θητείας, που προμηνύεται πολλαπλώς ταραχώδης, υπάρχουν πολλές παράμετροι που αλληλεπιδρούν και που, πιθανότατα, δεν θα αφήσουν κανέναν ανεπηρέαστο. 

Σε αυτό το περιβάλλον, το Μέγαρο Μαξίμου δεν κρύβει την, έστω συγκρατημένη, ανησυχία του. Σύμφωνα με υψηλόβαθμη κυβερνητική πηγή, τα πράγματα είναι πολύ συγκεκριμένα. Οι κύριες εστίες αβεβαιότητας για την Ελλάδα λόγω της κυβερνητικής αλλαγής στις ΗΠΑ είναι δύο: η οικονομία και η Τουρκία. Ως προς το πρώτο, τα ζητήματα είναι σαφή. Είτε η νέα αμερικανική κυβέρνηση επιβάλει δασμούς μόνο στην Κίνα είτε εφαρμόσει αντίστοιχα μέτρα σε βάρος της ΕΕ ή μεμονωμένων κρατών-μελών, θα υπάρξει πρόβλημα. Οι πληθωριστικές πιέσεις θα είναι αναπόφευκτες, η ανταγωνιστικότητα θα υποχωρήσει κι άλλο, η ακρίβεια θα διογκωθεί και τα επιτόκια δανεισμού θα αυξηθούν. Ενα προφανές κακό σενάριο, με πολλές δυνητικές  παρενέργειες. Το θέμα της Τουρκίας είναι κάπως πιο σύνθετο και έχει στοιχεία γρίφου. Κρίσιμο είναι το ζήτημα των εξοπλισμών και σε ποιο βαθμό θα επανενεργοποιηθούν προγράμματα, τα οποία είχαν «παγώσει» οι Δημοκρατικοί (π.χ. F-35). Σημαντικότερο όμως είναι για την ελληνική κυβέρνηση το αν ο Τραμπ θα θελήσει να «απονείμει» στην Τουρκία και στον Ερντογάν τον ρόλο του μεγάλου περιφερειακού παίκτη στην περιοχή. Εκεί μάλλον περιπλέκεται το ζήτημα, λόγω της ακραίας αντιπαλότητας του τούρκου προέδρου με το Ισραήλ, υποστηρικτής του οποίου είναι ο Τραμπ, αλλά και των ισορροπιών που έχουν διαταραχθεί στις σχέσεις της Αγκυρας με τον αραβικό κόσμο. Με αυτά κατά νου, οι τριγωνικές σχέσεις στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και πάντως οι ενεργητικές επαφές της Ελλάδας με το Ισραήλ και κρίσιμους παίκτες, όπως η Αίγυπτος και η Σαουδική Αραβία, μπορεί να αποδειχθούν πολύ σημαντικές. Παρά ταύτα, βεβαιότητες δεν υπάρχουν, όπως  επισημαίνει κυβερνητικό στέλεχος. Αυτό που επίσης ανησυχεί την Αθήνα είναι το ενδεχόμενο να μετατραπεί η ίδια η Αμερική σε αναθεωρητική υπερδύναμη. Αν για παράδειγμα πραγματοποιήσει ο Τραμπ όσα λέει για τη Γροιλανδία ή τη διώρυγα του Παναμά, στην κυβέρνηση ανησυχούν ότι θα ανοίξει ο ασκός του Αιόλου και μαζί οι ορέξεις άλλων, όπως η Τουρκία.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε μια ιδιαίτερα προνομιακή συνθήκη επικοινωνίας με τους Δημοκρατικούς. Οπως είχε (και έχει) με τον πρώην υπ. Εξωτερικών της πρώτης κυβέρνησης Τραμπ, Μάικ Πομπέο. Η συνθήκη πλέον είναι κάπως διαφορετική. Από το περιβάλλον του Μαξίμου μεταδίδεται ότι επαφές υπάρχουν και με το επιτελείο του νέου προέδρου, όμως δεν θα μπορούσε κανείς να αναμένει κάτι σαν κι αυτό που συνέβη το 2022 με τη θριαμβευτική παρουσία του Πρωθυπουργού στο Κογκρέσο.

Υπάρχουν πρόσωπα όπως ο επιχειρηματίας Τζον Κατσιματίδης ή η Ρεπουμπλικανή βουλευτής Νικόλ Μαλλιωτάκη, μέσω των οποίων διατηρείται μία πρόσβαση στο περιβάλλον του Τραμπ. Ομως είναι αισθητό στους κύκλους της κυβέρνησης ότι υπάρχει ανάγκη να καλλιεργηθεί μία πιο στέρεη βάση επικοινωνίας. Την ίδια στιγμή, κυβερνητικές πηγές αναφέρουν ότι είναι υπαρκτοί και, προφανώς, πολύ χρήσιμοι οι δίαυλοι με τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και τον Σύμβουλο Ασφαλείας του Τραμπ, Μάικ Γουόλτς. Και οι δύο έχουν δώσει στο παρελθόν δείγματα της αρνητικής τους διάθεσης έναντι της Τουρκίας και μένει να φανεί πώς θα κινηθούν από τις νέες θέσεις τους.

*Τα ενυπόγραφα κείμενα απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους. Πηγή: Protagon.gr