Θεοφάνεια για δεύτερη χρονιά στην Τρίγλια

Συγκίνηση στην γενέτειρα του Ιερομάρτυρα Αγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης.

Οικουμενικός Πατριάρχης: Μη λησμονήσετε τας ρίζας σας

Για δεύτερη συνεχή χρονιά , μετά την Μικρασιατική καταστροφή ,  στη Μικρασιατική πόλη της Τρίγλιας (Τρίγλεια) στα παγωμένα νερά της Προποντίδας πραγματοποιήθηκε η κατάδυση του Τιμίου Σταυρού, σύμφωνα με το Ιουλιανό ημερολόγιο. Η Τρίγλια είναι η γενέτειρα του Αγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης , ο οποίος βρήκε μαρτυρικό τέλος στην καταστροφή της πρωτεύουσας της Ιωνίας.

Όπως και πέρσι έτσι και φέτος της Θείας Λειτουργίας και του Καθαγιασμού των Υδάτων προέστη ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος.
Η Θεία Λειτουργία τελέστηκε στον παλαιό Ιερό Ναό της Παναγίας στην Τρίγλια, της Ι.Μητροπόλεως Προύσης, τον οποίο ανακαίνισε ο τοπικός Δήμος και τον χρησιμοποιεί ως πολιτιστικό κέντρο.

Όπως και πέρσι έτσι και φέτος της Θείας Λειτουργίας και του Καθαγιασμού των Υδάτων προέστη ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος.
Με τον Παναγιώτατο συλλειτούργησαν οι Μητροπολίτες Καλλιουπόλεως και Μαδύτου Στέφανος και Σηλυβρίας Μάξιμος, καθώς και πλήθος κληρικών από την Πόλη και την Ελλάδα. Υπενθυμίζεται ότι στην Τρίγλια και στην ευρύτερη περιοχή διαβιούν εργαζόμενοι σλαβόφωνοι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, για την εξυπηρέτηση, των οποίων μεριμνά η Ι.Μητρόπολη Προύσης.

“Γενεά παρέρχεται και γενεά έρχεται, ημείς δε οι ορθόδοξοι χριστιανοί μαρτυρούμεν την πίστιν των Πατέρων, τον πολιτισμόν της πίστεως, της αγάπης και της ελπίδος”, σημείωσε στην ομιλία του, μεταξύ άλλων, ο Παναγιώτατος και σε άλλο σημείο τόνισε:
“Έμπλεοι τοιούτων βιωμάτων και πνευματικής ευφροσύνης, συγχαίρομεν και ευχαριστούμεν όλους τους Τριγλιανούς, οι οποίοι ευρίσκονται σήμερα μαζί μας εις την ηγιασμένην προγονικήν γην, και όλους εσάς τους ευσεβείς προσκυνητάς. Δεν υπάρχουν εδώ μεταξύ μας «επισκέπται». Όλοι είμεθα προσκυνηταί. Όλοι αισθανόμεθα ότι επιστρέφομεν εις οικείους τόπους, όπου οι πρόγονοί μας έζησαν και εδημιούργησαν υψηλόν πολιτισμόν, έκτισαν μεγαλοπρεπείς ναούς και μοναστήρια και εξωκκλήσια, σχολεία και άλλα ευαγή ιδρύματα, άφησαν παντού την σφραγίδα της ευφυίας, της ευσεβείας και της δημιουργικότητός των.

Επαναλαμβάνομεν, αγαπητοί προσκυνηταί, και την στιγμήν αυτήν, αυτό το οποίον λέγομεν εις παρομοίας περιστάσεις: Μη λησμονήσετε τας ρίζας σας. Να διδάσκετε εις τα τέκνα σας τας ωραίας παραδόσεις μας, να τα βοηθήτε να συνειδητοποιήσουν την σημασίαν της μικρασιατικής καταγωγής των. Να δεχθούν ότι «έχουν πατρίδα», εις την οποίαν, όπως συμβαίνει σήμερα εις την Τρίγλιαν, και εις άλλας εορτάς αλλαχού εις την μικρασιατικήν γην, ακούεται και πάλιν το «Εν Ιορδάνη», το «Χριστός Ανέστη» το «Εν τη Γεννήσει», διαβάζεται το Ευαγγέλιον της εν Χριστώ σωτηρίας και ευφραίνονται αι ψυχαί όσων ημετέρων αναπαύονται εδώ, προσδοκώντες ανάστασιν νεκρών.
Ευχαριστούμεν τον Θεόν των πατέρων μας που μας αξιώνει κατά την ταπεινήν πατριαρχίαν μας να ζώμεν αυτάς τας εμπειρίας, να ανάπτωμεν εσβεσμένας λυχνίας, να συνάπτωμεν παρελθόν και παρόν. Δόξα τω Θεώ πάντων ένεκα!
Στη συνέχεια ο Οικουμενικός Πατριάρχης επεσήμανε:
Ποτέ η ιστορική πορεία της Εκκλησίας δεν υπήρξεν «ειδυλλιακή». Διότι η Εκκλησία δεν είναι άσαρκος, δεν ζη έξω από την πολυκύμαντον ιστορικήν πραγματικότητα. Ο λαός του Θεού πορεύεται προς τα Έσχατα διά μέσου της ιστορίας, με την οποίαν βεβαίως δεν ταυτίζεται, αλλά την μεταμορφώνει εν Χριστώ.

Είναι βέβαιον ότι εις την Μικράν Ασίαν δεν υπάρχουν πλέον τα εξωτερικά μεγαλεία του Γένους. Υπάρχει όμως η πνευματική ημών παρουσία, η οποία αποκαλύπτεται μέσα από τους ερειπωμένους ναούς, υπάρχουν τα σιωπηλά σχολεία, τα «θεόκτιστα» σπίτια, όλα με χάριν, όλα με αρχοντιάν και καλαισθησίαν, όλα κατά το ανθρώπινον μέτρον. Όταν οι ημέτεροι φθάνουν εις την γην των Πατέρων, τότε μία αγία δύναμις τους καθηλώνει, τους ελκύει, τους αποκαλύπτει αγνώστους πνευματικούς θησαυρούς, κρυμμένα θαύματα. Ακούουν άρρητα ρήματα, υφίστανται την «καλήν αλλοίωσιν», αισθάνονται ως να έχουν επιστρέψει εις τον οίκον του Πατρός, ως να τους εχαρίσθη το πολυτιμότατον των δώρων. Δεν νιώθουν απλώς «σαν στο σπίτι τους», αλλά είναι «στο σπίτι τους».
Παρόμοια αισθήματα κατακλύζουν τους προσκυνητάς, όταν ευρίσκωνται και εν Φαναρίω, εις το Πάνσεπτον Κέντρον της Ορθοδοξίας, όπου διασώζονται και φυλάσσονται ανυστάκτως τα όσια και τα ιερά του Γένους. Από εκεί θα εκκινώμεν και εις το μέλλον διά να επισκεπτώμεθα τα ιερά προσκυνήματα και να λειτουργώμεν εις τους ναούς, εις τα ηγιασμένα χώματα της Μικράς Ασίας. Σας καλούμεν να συμμετέχετε όσον συχνότερα δύνασθε. Και σας παρακαλούμεν να προσεύχεσθε διά την Αγίαν του Χριστού Μεγάλην Εκκλησίαν, διά να κρατύνη ο Χριστός την μαρτυρίαν της εν τω κόσμω, τον καθημερινόν μας αγώνα εις αυτήν.

Ολοκληρώνοντας την ομιλία του ο Παναγιώτατος εξέφρασε την ευαρέσκεια του προς τον συμπροσευχόμενο Επίσκοπο Ερυθρών Κύριλλο, Τοποτηρητή της Ι.Μητροπόλεως Προύσης, ο οποίος, παρά το πρόσφατο ατύχημα που είχε, φρόντισε για την άρτια οργάνωση της πανηγύρεως. Επίσης τις ευχαριστίες του εξέφρασε και προς τον πρώην Μητροπολίτη Προύσης και νυν Αρχιεπίσκοπο Αμερικής Ελπιδοφόρο, για όλα όσα έκανε κατά την θητεία του ως Ποιμενάρχης της ιστορικής αυτής Επαρχίας του Θρόνου, μεταξύ των οποίων και ο περυσινός Αγιασμός των υδάτων στην Τρίγλια, για πρώτη φορά μετά το 1922.
Αντιπροσωπεία του Συλλόγου, υπό την ηγεσία του Προέδρου του, Άρχοντος Σταματίου Κίσσα, έψαλε κατά την Θεία Λειτουργία.
Ακολούθως, ο Οικουμενικός Πατριάρχης, οι Αρχιερείς, οι επίσημοι και ο πιστός λαός εν πομπή και με τη συνοδεία πολλών μονίμων κατοίκων της Τρίγλιας και της φιλαρμονικής του τοπικού Δήμου των Μουδανιών μετέβησαν στην προκυμαία της Τρίγλιας, όπου ο Παναγιώτατος προεξήρχε της τελετής του Αγιασμού των υδάτων και της καταδύσεως του Σταυρού.

Τον Παναγιώτατο προσφώνησε ο Επίσκοπος Ερυθρών Κύριλλος και ακολούθως ο Πατριάρχης έριξε τον Σταυρό στην θάλασσα. Τον ανέσυρε o κ.Τιμόθεος Τιμούρ, Καθηγητής Πανεπιστημίου στην Πόλη, στον οποίο ο Παναγιώτατος προσέφερε ως ευλογία επιστήθιο σταυρό.

Ο Ελληνισμός της Τρίγλιας

Ο πρώτος διωγμός των Τριγλιανών έγινε το 1915-1918, όπως και σε άλλες παραλιακές πόλεις της Προποντίδος στην Ανατολική Θράκη και τα απέναντι παράλια. Οι Τριγλιανοί στο τέλος του 1915, εξοντώθηκαν από τους νεότουρκους προκαλώντας κακουχίες και ασθένειες. Διατάχθηκαν να κλείσουν τα υπάρχοντά τους στις εκκλησίες και εξορίστηκαν στην Προύσα, όπου η πείνα και ο εξανθηματικός τύφος τους θέρισε, ενώ πέθαναν και οι Τριγλιανοί γιατροί που φρόντιζαν τους ασθενείς.
Στην επιστροφή από την εξορία το 1918, οι συνθήκες διαβίωσης του πληθυσμού ήταν άθλιες και περισσότερο από ένα τρίτο του έχασε τη ζωή του, με κατεστραμμένα τα περισσότερα σπίτια. Ξεκινώντας όσοι επέζησαν σχεδόν από το μηδέν και με τη βοήθεια Τριγλιανών του εξωτερικού -όπως ο Σάπαρης, επιχειρηματίας στο Βουκουρέστι της Ρουμανίας- κατάφεραν μέσα σε δύο χρόνια να φτάσουν την πόλη τους σχεδόν στο σημείο πριν τον πρώτο διωγμό.
Ο δεύτερος διωγμός ήρθε το 1922 με την πτώση του Μετώπου, και οι Τριγλιανοί σώζονται χάρις στον εφοπλιστή Φίλιππα Καβουνίδη φέρνοντας την ελπίδα από τη θάλασσα. Με τα τέσσερα πλοία του κατέφθασε από την Κωνσταντινούπολη στην Τρίγλια μεταφέροντας ανθρώπους και κειμήλια στη Ραιδεστό, στην Ίμβρο και την Τένεδο. Στη συνέχεια, οι Τριγλιανοί θα μεταφερθούν στη βόρεια και στη νότια Ελλάδα δημιουργώντας τη Νέα Τρίγλια στη Χαλκιδική και τη Ραφήνα στην Αττική.

Η Τρίγλια (γράφεται και Τρίγλεια) (σήμερα τουρκικά Tirilye, Zeytinbağı) είναι κωμόπολη της Προύσας, στον ιστορικό χώρο της Βιθυνίας, με 2.500 κατοίκους σήμερα. Υπάρχουν διάφορες εκδοχές ως προς την προέλευση της λέξη Τρίγλια: κατά μία εκδοχή παράγεται είτε από την λέξη “τριγλί” που σημαίνει μπαρμπούνι είτε από το όνομα της Μονής Τριγλείας η οποίας βρίσκονταν στην θέση του οικισμού ο οποίος εξελίχθηκε γύρω της.
Κατά την αρχαιότητα στην περιοχή βρίσκονταν η ελληνική πόλη Βρύλλειον η οποία αναφέρεται από τον Εκαταίο τον Μηλίσιο. Ορισμένοι θεωρούν ότι η Μονή Τριγλείας ιδρύθηκε στη θέση του Βρυλλείου από παραφθορά του οποίου πήρε το όνομα της, αν και άλλοι ιστορικοί θεωρούν ότι το Βρύλλειον εξελίχθηκε στα Μουδανιά τα οποία βρίσκονται 12 χιλιόμετρα ανατολικά της. Αναφέρεται ως οικισμός από τον Καντακουζηνό κατά τον 14ο αιώνα. Πρόκειται για οικισμό, στον οποίο κατοικούσε για αιώνες συμπαγής ελληνόφωνος και χριστιανικός πληθυσμός, μέχρι την ανταλλαγή πληθυσμών του 1922. Πέραν της μόνης Τριγλείας ο οικισμός περιείχε και άλλες εκκλησίες, αλλά και μονές, μεταξύ των οποίων και μονή Βαθέος Ρύακος. Οι μονές της Τριγλείας όπως και του Ολύμπου της Βιθυνίας γενικότερα έπαιξαν σημαντικό ρόλο κατά την Εικονομαχία προσφέροντας βάση και καταφύγιο σε εικονολάτρες μοναχούς. Η υποστήριξη της στους εικονολάτρες είχε ως αποτέλεσμα να αναδείξει πολλούς μάρτυρες (τουλάχιστον 59). Δύο ηγούμενουι μονών της Τριγλίας είναι μεταξύ των πρώτων δέκα υπογραφόντων της Ζ Οικουμενικής συνόδου. Είναι η πατρίδα τουλάχιστον 4 επισκόπων, διασημότερος των οποίων ο μετέπειτα Μητροπολίτης Σμύρνης και ιεροεθνομάρτυρας Χρυσόστομος. Η Τρίγλια και οι Κυδωνίες/Αϊβαλί ήταν οι μόνες σημαντικού μεγέθους πόλεις στην Ελληνική Διοίκηση Σμύρνης με σχεδόν αμιγώς Ελληνικό πληθυσμό.
Σήμερα ο οικισμός έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός και δεν επιτρέπεται η αλλοίωση του αρχιτεκτονικού χαρακτήρα των κτηρίων. Ενδιαφέρουσα για τον επισκέπτη είναι μια βόλτα στα σοκάκια της ή επίσκεψη στα ερείπια βυζαντινών εκκλησιών και άλλων κτηρίων. Σημαντικό μνημείο είναι ο ναός των Αγίων Θεοδώρων, σήμερα Φατίχ Τζαμί , καθώς και ο ναός της Παντοβασίλισσας, η πάλαι ποτέ Μονή Τριγλείας.

ΦΩΤΟ: Ν.ΜΑΓΓΙΝΑΣ