Θ. Ρουσόπουλος για Κυπριακό: ΟΗΕ και το Συμβούλιο της Ευρώπης να επιβάλλουν την ισχύ του δικαίου και όχι το δίκαιο της ισχύος

Για το περιεχόμενο των επαφών του στη Ν. Υόρκη στο περιθώριο της 69η Συνόδου της Επιτροπής για το Καθεστώς των Γυναικών, για το Κυπριακό, στη σημασία της συμμετοχής των γυναικών στην πολιτική και για την προσπάθεια να λογοδοτήσει η Ρωσία για τα εγκλήματα πολέμου μετά την εισβολή στην Ουκρανία μίλησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του Συμβουλίου της Ευρώπης, Θεόδωρος Ρουσόπουλος.

Αναφέρθηκε επίσης στην ίδρυση μόνιμου γραφείου του Συμβουλίου της Ευρώπης στη Νέα Υόρκη, για την θανατική ποινή, ενώ προανήγγειλε Διεθνή Συνάντηση που διοργανώνει στο Λονδίνο για τους κινδύνους από την κακή χρήση της τεχνητής νοημοσύνης (AI) στη δημοκρατία.

Ολόκληρη η συνέντευξη του Θεόδωρου Ρουσόπουλου στο ΑΠΕ-ΜΠΕ:

Είχατε σειρά επαφών στη Ν. Υόρκη, μεταξύ αυτών συναντηθήκατε με τον Γεν. Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες. Αναφερθήκατε στο Κυπριακό ενόψει και της πενταμερούς άτυπης συνάντησης στη Γενεύη;

“Είχα τη χαρά να συναντηθώ για δεύτερη φορά με τον κ. Γκουτέρες. Μιλήσαμε κυρίως για τη συνεργασία μεταξύ των δύο οργανισμών, δηλαδή του Συμβουλίου της Ευρώπης και του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Οι σχέσεις των δύο οργανισμών είναι πολύ παλαιές και θέλουμε να τις ενισχύσουμε ακόμα περισσότερο. Στο περιθώριο των συζητήσεων που κάναμε, ανέφερα στον Γενικό Γραμματέα προβληματισμούς που έχουν να κάνουν με το Κυπριακό. Διότι η Κύπρος είναι μέλος μας, όχι μόνο ως Έλληνας, αλλά θεωρώντας ότι ο ΟΗΕ είναι η ατμομηχανή για την επίλυση του Κυπριακού. Είπαμε πάρα πολλά. Δεν ξέρω πόσο κανείς μπορεί να είναι αισιόδοξος και καλό είναι να κρατάει κανείς μικρό καλάθι, ειδικά μετά από τόσες δεκαετίες διαβουλεύσεων.

Αυτό που με προβληματίζει περισσότερο και έχει να κάνει και με το Κυπριακό, αλλά και γενικότερα με τα μεγάλα προβλήματα. Και προβλήματα δεν είναι μόνο η Ουκρανία και αναφέρομαι στη γνωστή συνάντηση Ζελένσκι-Τραμπ στον Λ. Οίκο- είναι ότι υπάρχει σιγά σιγά μια πεποίθηση στον πλανήτη ότι ο ισχυρός είναι αυτός που θα επιβάλλει την άποψη του. Δεν είναι καινούργιο στην ιστορία συμβαίνει συχνά και συνέβαινε. Ωστόσο, οργανισμοί σαν τον ΟΗΕ και το Συμβούλιο της Ευρώπης είναι εκεί για να επιβάλλουν την ισχύ του δικαίου και όχι το δίκαιο της ισχύος. ‘Αρα λοιπόν οι προβληματισμοί μου αναπτύχθηκαν κυρίως για το Κυπριακό ως προς αυτό. Εάν δηλαδή θα υπάρξει η εντύπωση και στην πλευρά της πολεμικής ισχύος, που η Τουρκία και οι ΗΠΑ παίζουν τεράστιο ρόλο σε αυτό, ότι το Κυπριακό θα πρέπει να λυθεί κάτω από αυτούς τους όρους. Δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να δεχθεί κανένας -και σίγουρα στο Συμβούλιο της Ευρώπης δεν το δεχόμαστε αλλά και ως Έλληνες- ότι θα επικρατήσει το δίκαιο της ισχύος. Με την κ. Ντι Κάρλο μίλησα περισσότερο για το Κυπριακό, μου μίλησε για τις επαφές που είχε πρόσφατα στην Κύπρο, αλλά και για τις συναντήσεις που είχε στο πρόσφατο παρελθόν από το Κράν Μοντανά έως στη Γενεύη. Δεν μπορώ να εκφράσω βέβαια την άποψη της, αλλά με διαβεβαίωσε ότι θα συνεχίσει κάθε προσπάθεια για να δοθεί δίκαιη λύση”.

Επισκέπτεστε τη Ν. Υόρκη με αφορμή την 69η Σύνοδο της Επιτροπής του ΟΗΕ για το Καθεστώς των Γυναικών εκπροσωπώντας το Συμβούλιο της Ευρώπης. Tι αναφέρατε στις τοποθετήσεις σας;

“Θα ξεκινήσω από την τελευταία τοποθέτηση στην Ισλανδική Αντιπροσωπεία. Όπως ξέρετε στην Ισλανδία είχαμε την πρωτιά των γυναικών πριν από περίπου τέσσερις δεκαετίες, όταν η Βίγκντις Φινμπογκαντοτίρ εξελέγη πρόεδρος. Πέρυσι εμείς ξεκινήσαμε ένα βραβείο στο Συμβούλιο της Ευρώπης με το όνομα “Βίγκντις”. Η Βίγκντις σήμερα είναι περίπου 95 ετών, είναι ένα σύμβολο για τις Γυναίκες παγκοσμίως ως η πρώτη γυναίκα που κατάφερε να εκλεγεί πρόεδρος χώρας, για το βραβείο έχουμε υποψηφίους από όλο τον πλανήτη και δίδεται σε οργανώσεις, σε μεμονωμένα πρόσωπα, που έχουν μια δραστηριότητα που σχετίζεται με την έντονη παρουσία των γυναικών σε όλους τους τομείς της ζωής μας. Ως Έλληνες είμαστε υπερήφανοι διότι πέρυσι που ξεκίνησε για πρώτη φορά το βραβείο, το κέρδισε μια ελληνική μη κυβερνητική οργάνωση από τη Θεσσαλονίκη, η IRIS, η οποία φροντίζει κακοποιημένες γυναίκες, μετανάστριες, Ελληνίδες που αντιμετωπίζουν προβλήματα στον κοινωνικό ή οικογενειακό τους κύκλο, φροντίζει και παιδιά. ‘Αρα η σημερινή λοιπόν συζήτηση με την Ισλανδική Αντιπροσωπεία έχει και αυτή την αξία για εμένα και για το Συμβούλιο της Ευρώπης.

Στη συνάντηση που έγινε με τη βοήθεια της ελληνικής κυβέρνησης με θέμα τις γυναίκες και τις ίσες ευκαιρίες, στην οποία συμμετείχε και η κ. Ζαχαράκη, είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες που ασχολούνται κυρίως με την πολιτική.Αυτή τη στιγμή το ποσοστό των γυναικών που ασχολούνται μ την πολιτική σε ευρωπαϊκό επίπεδο ανέρχεται στο 32%. Εμείς στο Συμβούλιο της Ευρώπης είμαστε λίγο πιο υπερήφανοι διότι έχουμε σχεδόν μισή μισή την αντιπροσώπευση ανδρών και γυναικών. Το 46% των μελών της Συνέλευσης μας είναι γυναίκες. Η Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης απαρτίζεται από 612 βουλευτές από 46 χώρες. Είμαστε λοιπόν σε ένα πολύ καλό δρόμο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι λύσαμε τα προβλήματα”.

Η Επιτροπή υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης αποφάσισε πρόσφατα το άνοιγμα γραφείου στη Ν. Υόρκη προς ενίσχυση -μεταξύ άλλων- των σχέσεων με τον ΟΗΕ; Σε ποιους τομείς θεωρείτε ότι μπορεί να υπάρξει συνεργασία μεταξύ των δύο διεθνών οργανισμών;

“Εγώ επισκέφτηκα για πρώτη φορά τον ΟΗΕ ως πρόεδρος της Συνέλευσης και είχα συνάντηση με τον Γενικό Γραμματέα τον Μάρτιο του 2024, ακριβώς πριν ένα χρόνο. Στην συζήτηση που έκανα τότε μετέφερα την ιδέα το Συμβούλιο της Ευρώπης να αποκτήσει μόνιμη εκπροσώπηση με ένα γραφείο στη Νέα Υόρκη. Έτσι λοιπόν όταν το καλοκαίρι εκλέξαμε νέο Γενικό Γραμματέα του Οργανισμού μας, τον κ. ‘Αλεν Μπερσέ από την Ελβετία στην πρώτη μας κιόλας συνάντηση του ανέφερα να σκεφτεί σοβαρά την ίδρυση ενός γραφείου στη Νέα Υόρκη. Απεδέχθη την πρόταση και χάρηκα πάρα πολύ γι’ αυτό και στην πρώτη του συνάντηση με τους αξιωματούχους του ΟΗΕ το περασμένο φθινόπωρο ανακοίνωσε και στον Γενικό Γραμματέα και σε άλλους την πρόταση αυτή. Ακολούθησε το Συμβούλιο της Επιτροπής των υπουργών όπως είπατε και επιβεβαίωσε με την απόφαση του αυτή την πρόταση. Είμαι λοιπόν πολύ περήφανος διπλά. Πρώτον γιατί ήταν μία ιδέα την οποία είχα πει στον Γενικό Γραμματέα και δεύτερον γιατί αυτή ιδέα πολύ γρήγορα πήρε σάρκα και οστά. Το να επεκτείνουμε την σχέση μας με τον ΟΗΕ που είναι ο μεγαλύτερος διεθνής οργανισμός και ένας οργανισμός που σέβεται την πολυμέρεια και που την υπηρετεί είναι πολύ σημαντικό και για το Συμβούλιο της Ευρώπης και για τις εργασίες του ΟΗΕ”.

H κοινοβουλευτική συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης έχει υποστηρίξει σθεναρά το ζήτημα της λογοδοσίας της Ρωσίας για τα εγκλήματα πολέμου μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Πιστεύετε ότι για αυτό το θέμα υπάρχουν ευήκοα ώτα στον ΟΗΕ;

“Ένα από τα προβλήματα του σύγχρονου κόσμου είναι ότι κλείνεται στον εαυτό του ο καθένας είτε ως μονάδα είτε ως χώρα. Το βλέπουμε κι από την νέα πολιτική της ηγεσίας των Ηνωμένων Πολιτειών. Υπάρχει μία προσπάθεια “να κλειστεί στα εσωτερικά ζητήματα και να αντιμετωπίσει μάλλον με έναν τρόπο ο οποίος δεν αντικατοπτρίσει την προσέγγιση που θα έδινε δίκαιες λύσεις σε διεθνή ζητήματα. Η εσωτερίκευση των προβλημάτων ποτέ δε βοηθάει στην λύση των προβλημάτων.

Εμείς είμαστε ο μόνος οργανισμός διεθνώς που έδιωξε την Ρωσία από τις τάξεις του. Όταν δηλαδή εισέβαλλαν οι Ρώσοι στην Ουκρανία, συνεδριάσαμε στην ολομέλεια της συνέλευσης μας- εγώ δεν ήμουν πρόεδρος τότε ήμουν μέλος και ψήφισα- και αποφασίσαμε να διώξουμε την Ρωσία. Και την διώξαμε από τις τάξεις μας. Αποφασίσαμε να μείνουμε στο πλευρό της Ουκρανίας και είμαστε τρία χρόνια δίπλα της σε ότι έχει να κάνει με τα παιδιά που αγνοούνται, είναι περίπου 3000 παιδιά που αγνοείται η τύχη τους, είτε έχει να κάνει με τους αιχμαλώτους πολέμου, είτε έχει να κάνει με τις παραβιάσεις της Συνθήκης της Γενεύης. Έχουν έρθει πολλές γυναίκες οι οποίες έχουν καταγγείλει βιασμούς και συμπεριφορές που δεν επιτρέπονται ακόμα και σε πολεμικές συρράξεις στην σύγχρονη εποχή. Παραμένουμε λοιπόν δίπλα στο πλευρό αυτών οι οποίοι εκπροσωπούν ό,τι εκπροσωπεί ο κόσμος ο οποίος έχτισαν η προπάτορες μας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Γιατί το Συμβούλιο της Ευρώπης όπως και ο ΟΗΕ χτίστηκαν ακριβώς για να έχουν όλοι ίσα δικαιώματα. Στον ΟΗΕ βέβαια τα πράγματα είναι διαφορετικά διότι η Ρωσία είναι μία από τα πέντε Μόνιμα Μέλη, τις πέντε μεγάλες δυνάμεις και διατηρεί το Δικαίωμα του βέτο. Όταν όμως μια χώρα έχει εισβάλει κι εσύ το αποδέχεσαι, εμείς δεν το αποδεχτήκαμε, είναι σαν να αποδέχεσαι και την εισβολή που έγινε στην Κύπρο. Είναι σαν να αποδεχόμαστε αδικίες οι οποίες γίνονται εις βάρος της κυριαρχίας τον λαών. Εμείς λοιπόν θα συνεχίσουμε στη γραμμή που έχουμε ακολουθήσει. Έχουμε κάνει ήδη πολλές πρωτοβουλίες και πέραν αυτών που είπα, υπάρχουν 15.000 εταιρείες και άνθρωποι που έχουν εγγραφεί για προβλήματα και ζητήματα που δημιουργήθηκαν στη ζωή τους από τη ρωσική εισβολή και ζητούν αποζημιώσεις για αυτά και είμαστε σε διαρκη επαφή με τον ΟΗΕ στη Γενεύη και με τον Ερυθρό Σταυρό, που αναζητεί τους αιχμαλώτους πολέμου και τα παιδιά που χάθηκαν. Δημιουργούμε συνεχώς γεγονότα και κάνουμε εκθέσεις αναφερόμενοι συνεχώς στα προβλήματα που γεννιούνται διαρκώς από τον πόλεμο αυτόν, για τον οποίο κάποια στιγμή θα βρεθεί μία λύση. Όμως θα πρέπει να είναι μία δίκαιη λύση. Δεν θα είναι επειδή εισέβαλε κάποιος και κατάλαβε κάποιες περιοχές “ας τις πάρει δικές του και δεν έγινε  τίποτα”. 

‘Ένα από τα θέματα που το Συμβούλιο της Ευρώπης έχει μεγάλη ευαισθησία είναι η κατάργηση της θανατικής ποινής σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι ΗΠΑ είναι κράτος-παρατηρητής στο Συμβούλιο της Ευρώπης και την εφαρμόζει. Βλέπετε κάποια προοπτική σε αυτό το θέμα;

“Για μας είναι εκ των ων ουκ άνευ για να είσαι μέλος μας να μην αποδέχεσαι την θανατική ποινή. Όλα τα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης δεν έχουν θανατική ποινή και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Δεύτερο σημαντικό είναι ότι προσπαθούμε να πείσουμε κι άλλα κράτη. Όντως οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι παρατηρητής, όπως είναι και ο Καναδάς όπως είναι και το Μεξικό όπως είναι και το Μαρόκο που βρίσκεται -όπως λέμε εμείς- σε μία αλυσίδα χωρών για τη δημοκρατία στην οποία είναι χώρες οι οποίες θέλουν να αναπτύξουν την δημοκρατία τους στο ευρωπαϊκό ιδεώδες. Είναι σημαντικό θέμα και το συζητάμε με όποιον μπορούμε. Δεν μπορούμε να το επιβάλουμε παρά μόνο στα μέλη μας. Σημαντικό όμως θέμα που συζητάμε και προσπαθούμε να επεκταθεί είναι το θέμα της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης για τη βία κατά των γυναικών. Κάνουμε συζήτηση με χώρες εκτός ευρωπαϊκής ηπείρου, όπως το Μαρόκο, το Μεξικό γιατί είναι ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα που αφορά το σύγχρονο κόσμο”. 

Μετά τη Ν. Υόρκη θα επισκεφθείτε την Ουάσιγκτον. Τι περιλαμβάνει το πρόγραμμα σας;

“Στην Ουάσινγκτον θα δούμε think tanks, διότι ένα πράγμα που θέλω να περάσω το οποίο το μετέφερα ήδη εδώ στις συναντήσεις που είχα στα Hνωμένα Έθνη είναι μια δική μου πρωτοβουλία. Θα γίνει τον Δεκέμβριο μια Διεθνή Συνάντηση στο Λονδίνο για θέματα τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ) και ο κίνδυνος για την δημοκρατία. Είμαστε ο μοναδικός οργανισμός στον κόσμο που έχουμε κάνει σύμβαση για το ΑΙ, το πως δηλαδή πρέπει να αντιμετωπίζονται οι μηχανισμοί, σε κάθε χώρα που είναι μέλος μας, αλλά και σε άλλες χώρες που δέχονται αυτή την σύμβαση, που πρέπει να αντιμετωπίσουν τους κινδύνους για την δημοκρατία από την κακή χρήση του ΑΙ. Στην Ουάσινγκτον λοιπόν θα μιλήσω και γι’ αυτό το θέμα θα δούμε και γερουσιαστές και θα κάνω και μία ομιλία στο Georgetown University για το Συμβούλιο της Ευρώπης”.

Γ. Γαραντζιώτη

ΦΩΤΟ ΑΡΧΕΙΟΥ