Θ. Κολοκοτρώνης : “Εμείς, ποτέ συμβιβασμόν δεν εκάμαμεν με τους Τούρκους”

Στις  4/2 /  1843  έφυγε από την ζωή ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης , ο οποίος γεννήθηκε το 1770. Ήταν αρχιστράτηγος και ηγετική μορφή της Επανάστασης του 1821, οπλαρχηγός, πληρεξούσιος, Σύμβουλος της Επικράτειας. Μεταφορικά αναφέρεται και ως “Γέρος του Μοριά”. Με την ευκαιρία των φετινών εορτασμών για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821 αναδημοσιεύουμε το πιο κάτω κείμενο, ειλημμένο από το περιοδικό των Αθηνών “τετράδια ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΔΙΑΛΟΓΟΥ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΚΡΙΤΙΚΗΣ” (Τεύχος 72-73 | χειμώνας 2018-άνοιξη 2019)

Αναφέρει  ο Κολοκοτρώνης  στο γνωστό απόσπασμα από τα  απομνημονεύματά του στον Γεώργιο Τερτσέτη «Διήγησις  συμβάντων της ελληνικής φυλής από το 1770 έως το 1836»: «Η επανάστασις η εδική μας δεν ομοιάζει με καμμιάν απ’ όσαις γίνονται την σήμερον εις την Ευρώπην. Της Ευρώπης αι επαναστάσεις εναντίον της διοικήσεώς των είναι εμφύλιος πόλεμος. Ο εδικός μας πόλεμος ήτον ο πλέον δίκαιος, ήτον έθνος με άλλο έθνος, ήτον με ένα λαόν όπου ποτέ δεν ηθέλησε να αναγνωρισθή ως τοιούτος, ούτε να ορκισθή παρά μόνον ό,τι έκαμνεν η βία. Ούτε ο Σουλτάνος ηθέλησε να θεωρήσει τον Ελληνικόν λαόν ως λαόν, αλλ΄ ως σκλάβους.

Μίαν φοράν όταν επήραμεν το Ναύπλιον ήλθε ο Άμιλτον να με ιδή. Μου είπε ότι πρέπει οι Έλληνες να ζητήσουν συμβιβασμόν, και η Αγγλία να μεσιτεύση. Εγώ τού αποκρίθηκα, ότι αυτό δεν γίνεται ποτέ, ελευθερία ή θάνατος. Εμείς Καπετάν Άμιλτον ποτέ συμβιβασμόν δεν εκάμαμεν με τους Τούρκους. Άλλους έκοψε, άλλους σκλάβωσε με το σπαθί και άλλοι, καθώς εμείς, εζούσαμεν ελεύθεροι από γεννεά εις γεννεά. Ο βασιλεύς μας εσκοτώθη, καμμία συνθήκη δεν έκαμε. Η φρουρά του είχε παντοτεινό πόλεμον με τους Τούρκους και δύο φρούρια ήτον πάντοτε ανυπότακτα.

– Με είπε, ποία είναι η βασιλική φρουρά του, ποία είναι τα φρούρια.- Η φρουρά του Βασιλέως μας είναι οι λεγόμενοι Κλέφται, τα φρούρια, η Μάνη και το Σούλι και τα βουνά. Έτζι δεν με ωμίλησε πλέον».

Ο Κολοκοτρώνης στο απόσπασμα αυτό της διήγησής του συμπυκνώνει δύο βασικά ταυτοτικά-συνειδησιακά-βιωματικά στοιχεία των ανθρώπων της εποχής του, την αλήθειά τους, τη μνήμη και αυτοκατανόησή τους, που αφορούν και τη συζήτηση σήμερα.

 Α) Τον Εθνικοαπελευθερωτικό  χαρακτήρα της Επανάστασης,

 Β). Την ιστορική  

 Δηλαδή, τον κυρίαρχα εθνικοαπελευθερωτικό χαρακτήρα της Επανάστασης, όπως προκύπτει από την κυρίαρχη αντίθεση της ιστορικής περιόδου-στιγμής (Αγώνας για την Απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό). Με πλήρη συνείδηση ταυτόχρονα  της ιδιομορφίας, δηλαδή του συγκεκριμένου τρόπου ύπαρξης και ιστορικής διαδρομής, του ελληνικού έθνους.

Ο κυρίαρχα εθνικοαπελευθερωτικός χαρακτήρας δεν συνεπάγεται ότι δεν υπήρχαν και πολλές άλλες επιμέρους και σημαντικές διαστάσεις. Όπως λ.χ. ο δημοκρατικός-φιλελεύθερος χαρακτήρας (πολιτειακά/συντάγματα του Αγώνα), ο κοινωνικός (ταξικά/ εν αντιθέσει ενότητα), η σχέση με τα διεθνή γεγονότα-ρευματα (γαλλική επανάσταση, διαφωτισμός, ρομαντισμός κ.α.) όπως ιδιαίτερα εσωτερικεύονται και συναρθρώνονται, ο διεθνοπολιτικός χαρακτήρας κλπ.

Άλλωστε ο ίδιος ο Κολοκοτρώνης συμμετείχε εντονότατα σε όλες τις επιμέρους-σημαντικές διαστάσεις (εθνοσυνελεύσεις, εμφύλιοι, φυλακίσεις, προσωρινοί συμβιβασμοί, διαπραγματεύσεις-σχέσεις με τους διεθνείς παράγοντες και τις αντιθέσεις τους κλπ).

Όμως όλα αυτά συνυπάρχουν και δίνουν τα ιδιαίτερα επιμέρους χαρακτηριστικά, πολύ σημαντικά, με κυρίαρχο τον εθνικο-απελευθερωτικό χαρακτήρα, γιατί αυτή είναι η κύρια αντίθεση. Που άλλωστε ήταν και η διπλωματική γραμμή των εκπροσώπων του επαναστατημένου έθνους στις επίσημες διεθνείς «αυτοπαρουσιάσεις» του ελληνικού ζητήματος.

Το συγκεκριμένο απόσπασμα αποτελεί ένα από τα πρωτογενή εισαγωγικά κείμενα του αφιερωματικού τόμου του περιοδικού Τετράδια (Τεύχος 72-73) , που κυκλοφόρησε αυτές τις μέρες για  τα 200 χρόνια από την Εθνικοαπελευθερωτική Επανάσταση του 1821, με συνολικά 25 συμβολές. Το  κείμενο του τόμου, του Λαοκράτη Βάσση, έχει πολύ ενδιαφέροντα σημεία γι’ αυτά ακριβώς τα ζητήματα, του χαρακτήρα της επανάστασης και της ιστορικής  συνέχειας.