Τα λάθη της Τουρκίας, οι σκοπιμότητες της Γερμανίας και η αθόρυβη δράση της Ελλάδας

Της Βασιλικής Σιούτη*

ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΙΑ ακολουθούν εντελώς διαφορετικές τακτικές, τόσο πολιτικά και επιχειρησιακά όσο και επικοινωνιακά. Πέρα από το γεγονός ότι η Τουρκία είναι αυτή που προκάλεσε την ένταση με τις επιθετικές της ενέργειες καθώς και ότι η μία χώρα σέβεται το διεθνές δίκαιο ενώ η άλλη όχι, οι δύο πλευρές ακολουθούν αντίθετους δρόμους και σε όλα τα άλλα. Ειδικά σε αυτή την τελευταία κρίση, που είναι σε εξέλιξη, η Ελλάδα μιλάει λίγο και πράττει αθόρυβα περισσότερα από όσα προαναγγέλλει, ανακοινώνει ή δημοσιοποιεί. Η  Τουρκία αντιθέτως, λέει πολλά  (κυρίως απειλεί) και πράττει λιγότερα.    Σύμφωνα με τα έως τώρα δεδομένα, το ρίσκο που πήρε η Τουρκία με την επιθετική της ενέργεια εναντίον της Ελλάδας δεν της έχει αποφέρει κανένα αποτέλεσμα από όσα επεδίωκε. Το μόνο που έχει πετύχει, είναι να εμφανίζεται ως ο ταραξίας της περιοχής. Ο Ταγίπ Ερντογάν πάγωσε τις διερευνητικές συνομιλίες που είχαν αποφασιστεί  με την προηγούμενη διαμεσολάβηση της Γερμανίας, απαιτώντας, με απειλές, την ακύρωση της Συμφωνίας της Ελλάδας με την Αίγυπτο.   Η ελληνική κυβέρνηση όμως, δηλώνει ότι δεν πρόκειται να την ακυρώσει και η Γερμανία στην οποία ο Ερντογάν προστρέχει για βοήθεια, δεν μπορεί να κάνει κάτι για αυτό.  Άρα, τι θα κερδίζει ο πρόεδρος της Τουρκίας από την επίθεση εναντίον της Ελλάδας και όλο αυτό το σκηνικό έντασης που δημιούργησε στην Μεσόγειο; 

Όχι μόνο κέρδος δεν διαφαίνεται, από τις τελευταίες κινήσεις του Ερντογάν, αλλά αντιθέτως, η βουλιμία του και η επιδίωξη του να κάνει τον χωροφύλακα στη Μεσόγειο, έχει εξοργίσει τη Γαλλία, την Αίγυπτο και το Ισραήλ, που στρέφονται πλέον εναντίον του.   Μετά και τις τελευταίες δηλώσεις του ο Ταγίπ Ερντογάν, μοιάζει εγκλωβισμένος που αναζητά τρόπο διαφυγής από τη δύσκολη κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει. Γιατί η κλιμάκωση είναι εύκολη, αλλά η αποκλιμάκωση δεν είναι καθόλου, ειδικά αν δεν έχεις σχέδιο για την περίπτωση αποτυχίας. Πώς θα παρουσιάσει στον λαό του σαν νίκη την  επιστροφή στις  διερευνητικές επαφές που ο ίδιος πάγωσε βάζοντας όρους που δεν ικανοποιήθηκαν;   

Οι τελευταίες δηλώσεις του σχετικά με τη συζήτηση που είχε με την Άνγκελα Μέρκελ πάντως,  δείχνουν ότι ψάχνει τρόπο να επιστρέψει στο τραπέζι των συζητήσεων. «Η Τουρκία είχε ένα και μόνο διπλωματικό χαρτί να παίξει στις διερευνητικές επαφές -και αυτό ήταν το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο, ανεξαρτήτως αν ήταν ανυπόστατο και παράνομο» είπε πρόσφατα ο καθηγητής και υπουργός Επικρατείας Γιώργος Γεραπετρίτης. ‘Ετσι, υποστήριξε αναφερόμενος στην συμφωνία με την Αίγυπτο, «ήταν η αυτονόητη εθνική θέση, με νόμιμο τρόπο να μπορέσουμε να εξουδετερώσουμε τις συνέπειες του τουρκο-λιβυκού μνημονίου». Σύμφωνα δηλαδή με την κυβέρνηση, η συμφωνία με την Αίγυπτο ήταν  απαραίτητη προκειμένου να ενισχυθεί η θέση της Ελλάδας απέναντι στην Τουρκία. Για αυτό προφανώς υπήρξε και η οξεία αντίδραση του Ερντογάν, που είχε μείνει ησυχος, ελπίζοντας ότι η Γερμανία θα την απέτρεπε.    Η ελληνική κυβέρνηση, όταν κατάλαβε  ότι η Γερμανία δεν θα τη βοηθούσε να αντιμετωπίσει τις επεκτατικές και επιθετικές διαθέσεις της Τουρκίας, στράφηκε αλλού. Μπορεί, όπως δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, να «μην πρόλαβαν» να ενημερώσουν τη Γερμανία για τη συμφωνία οριοθέτησης με την Αίγυπτο, αλλά το Στέιτ Ντιπάρτμεντ -σύμφωνα με πληροφορίες- ήταν και ενημερωμένο και ενθάρρυνε τη συμφωνία αυτή.  Δεν είναι καθόλου τυχαία άλλωστε,  η σύγκλιση των αμερικανικών και των γαλλικών συμφερόντων στην περιοχή,  απέναντι όχι μόνο στον Ερντογάν -που προσπαθούν να συγκρατήσουν- αλλά και στη Γερμανία που κάνει παιχνίδι, προσπαθώντας να χρησιμοποιήσει την Τουρκία για τους δικούς της σκοπούς.    Δεν πρόκειται μόνο για τα οικονομικά συμφέροντα του γερμανικού κεφαλαίου που κάνει δουλειές με την Τουρκία. Είναι και η στρατηγική πολιτική της γερμανικής κυβέρνησης να χρησιμοποιήσει την Τουρκία, προσπαθώντας να εκμεταλλευτεί και αυτή την απομάκρυνση της από τις ΗΠΑ. 

Ευάγγελος Αποστολάκης, πρώην υπουργός Άμυνας

ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ στην ανατολική Μεσόγειο είναι πολύ μεγαλύτερο. Δεν αφορά μόνο στα ελληνοτουρκικά. Για αυτό και η δήλωση του πρώην υπουργού Άμυνας, Ευ. Αποστολάκη, ότι «Πολύ δύσκολα κάποιος θα χαλάσει τις σχέσεις του ή θα έρθει σε πολεμική σύγκρουση με την Τουρκία για δικό μας θέμα» ήταν άστοχη. Στις διεθνείς σχέσεις είναι γνωστό ότι δεν υπάρχουν φιλίες, αλλά συμφέροντα.  Ούτε περιμένει καμία χώρα να πολεμήσει μια άλλη για λογαριασμό της. Στη συγκλιση συμφερόντων βασίζονται οι συμμαχίες και αυτό ακριβώς -το αυτονόητο δηλαδή- επεδίωξε η Ελλάδα με τη Γαλλία και τις υπόλοιπες χώρες που την συνέδραμαν εμπράκτως.    Ο Ταγίπ Ερντογάν θεωρούσε ότι η σχέση με τη Μέρκελ και η αδιαφορία του Τραμπ, αρκούσαν για να κάνει ότι θέλει με την Ελλάδα. Η Μέρκελ όμως δεν μπορεί να ακυρώσει την  ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία και όσο και αν κάνει τα στραβά μάτια για την Τουρκία, δεν μπορεί να μην υπερασπιστεί τη νομιμότητα και την  Ελλάδα στην ΕΕ. Ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών, Χάικο Μας, δεν κατάφερε να κρύψει τη δυσφορία του στην τηλεδιάσκεψη με τους ομολόγους του της ΕΕ για τη συμφωνία με την Αιγυπτο, που έγινε χωρίς να τον ρωτήσουν, αλλά αναγκάστηκε να δηλώσει και αυτός «αλληλεγγύη» προς την Ελλάδα. Η Γερμανία γνωρίζει ότι η Ελλάδα ενήργησε νομιμότατα  και δεν μπορεί να πει τίποτα για αυτό.    Ο Ταγίπ Ερντογάν υπερεκτίμησε τις δυνατότητες της Γερμανίας στο συγκεκριμένο θέμα και δεν μέτρησε σωστά πολλούς άλλους παράγοντες. Οπως π.χ. το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και τη δραστηριότητα αποτελεσματικών αμερικανών παικτών που για τους δικούς τους λόγους στη διαμάχη αυτή στηρίζουν την Ελλάδα. Ούτε τη δυναμική αντίδραση της Γαλλίας περίμενε ο Ερντογάν, ούτε και την ανάμειξη άλλων χωρών που έπαιξαν και αυτές ρόλο, στηρίζοντας ανοιχτά την Ελλάδα όπως το Ισραήλ.    

Χάϊκο Μάας, ΥΠΕΞ Γερμανίας

Η Γαλλία έκανε σαφές προς την Τουρκία ότι δεν πρόκειται να της επιτρεψει να κάνει ό,τι θέλει στη Μεσόγειο, ενώ είναι προφανές ότι ο Ερντογάν ενοχλήθηκε πάρα πολύ από τα γαλλικά πλοία και τα μαχητικά αεροσκάφη που πραγματοποίησαν κοινή άσκηση με τις ελληνικές φρεγάτες στη θαλάσσια περιοχή που έχει δεσμεύσει με την παράνομη NAVTEX. Και είναι λογικό αφού οι ασκήσεις αυτές στην περιοχή, ακύρωσαν το δικό του σχεδιασμό. Οσο λοιπόν η ελληνική κυβέρνηση προσπερνούσε τα εμπόδια κι έχτιζε αθόρυβα συμμαχίες με βάση τη σύγκλιση συμφερόντων, το τουρκικό καθεστώς περιοριζόταν σε λεονταρισμούς και απειλές.  Η ελληνική πλευρά αντιθέτως, επιχείρησε να αναδείξει διεθνώς ότι εξαντλεί κάθε περιθώριο για ειρηνική επίλυση και λογική συνεννόηση, ώστε να αποφευχθεί η στρατιωτική εμπλοκή.    ΩΣΤΟΣΟ, παρά τις απειλές και τους λεονταρισμούς της Τουρκίας και παρά τους χαμηλούς τόνους της Ελλάδας, το τουρκικό πλοίο Kemal Reis (που συνόδευε το τουρκικό ερευνητικό Oruc Reis) ήταν που υπέστη ζημιά από το ελληνικό Λήμνος που βρέθηκε στο δρόμο του.  Η ελληνική πλευρά μιλάει για «ατύχημα» και δεν δημοσιοποίησε καν το γεγονός,  αλλά όποιος διάβασε την ελληνική αφήγηση και την τουρκική αντίδραση, μπορεί να βγάλει τα συμπεράσματα του. Σύμφωνα με την ελληνική πλευρά, ο κυβερνήτης του Λήμνος που βρέθηκε κοντά στο τουρκικό πλοίο, προσπάθησε να αποφύγει τη σύγκρουση, αλλά η πλώρη του ακούμπησε το πίσω μέρος του τουρκικού πλοίου. Οι ελληνικές πηγές μιλούσαν και για «λάθος χειρισμούς του κυβερνήτη της τουρκικής φρεγάτας Kemal Reis που είχαν ως συνέπεια να προκληθεί η πρόσκρουση με την ελληνική φρεγάτα Λήμνος».    Δεν ξέρουμε αν έγινε τυχαία, όπως υποστηρίζει η ελληνική πλευρά, αλλά το μήνυμα στην τουρκική πλευρά το πήραν. Και λογικά αν  ενδιέφερε κάτι με την κίνηση αυτή τους Έλληνες, θα ήταν να δείξουν στους Τούρκους την στρατιωτική ετοιμότητα και την αποφασιστικοτητα  τους και όχι να κάνουν επίδειξη στη διεθνή κοινή γνώμη.    Οι τουρκικές αρχές αρχικά αποσιώπησαν το γεγονός. Την Τετάρτη το βράδυ όμως που άρχισαν να κυκλοφορούν φήμες στο διαδίκτυο για περιστατικό «επακούμβησης» της τουρκικής φρεγάτας από την ελληνική, το τουρκικό καθεστώς μέσα από ελεγχόμενα κανάλια, διοχέτευσε την είδηση αντεστραμένα, ότι δηλαδή ήταν το τουρκικό πλοίο που προξένησε ζημιά στο ελληνικό, το οποίο αναγκάστηκε δήθεν να αποσυρθεί κ.λπ. Το Λήμνος ωστόσο, σύμφωνα με τα ρεπορτάζ που δημοσιεύτηκαν, δεν υπέστη καμία σοβαρή ζημιά και αμέσως μετά πήρε μέρος στην κοινή στρατιωτική άσκηση με τη Γαλλία (δημοσιεύθηκαν και φωτογραφίες από τη συμμετοχή του πλοίου στην κοινή ναυτική άσκηση Ελλάδας-Γαλλίας στην περιοχή της παράνομης τουρκικής NAVTEX).    Χαρακτηριστικές όμως είναι και οι δηλώσεις Ερντογάν μετά το επεισόδιο, που απείλησε ότι «Όποιος επιτεθεί στο Oruc Reis, θα το πληρώσει ακριβά», ενώ το πλοίο που χτυπήθηκε ήταν το Kemal Reis, για το οποίο δεν είπε τίποτα, ενώ μίλησε γενικά και αόριστα για μια απάντηση που υποτίθεται ότι έδωσαν οι Τούρκοι, χωρίς να λέει τίποτα συγκεκριμένο.    Ο Ερντογάν, παρά το πρόσφατο φιάσκο του Εβρου, πίστεψε ότι αυτή τη φορά με την ευθεία απειλή και αντιπαράθεση, η Ελλάδα θα ήταν μια εύκολη υπόθεση, χωρίς δυνατότητες αντίστασης και χωρίς συμμάχους. Έκανε λάθος. Αλλά ακόμα μεγαλύτερο λάθος ήταν που νόμισε πως θα γίνει ο χωροφύλακας της Μεσογείου με τις πλάτες της Γερμανίας, παραβλέποντας την αντίδραση που θα συναντούσε και τις δυνάμεις που θα συσπείρωνε  εναντίον του. 

*Τα ενυπόγραφα κείμενα απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους

Πηγή: lifo.gr