Συμεών Μάτσης: Σοκ στην οικονομία από περιοριστικά μέτρα

*Τουρισμός, Εμπόριο, Μεταφορές, Κατασκευές και Μεταποίηση θα είναι μεταξύ των τομέων της οικονομίας που θα επηρεαστούν σε σημαντικό βαθμό.

*Ήρθε η πρώτη υποβάθμιση από τον οίκο Fitch. Θετική υπό τις περιστάσεις λέει ο Πετρίδης

Πρωτόγνωρο σοκ θα υποστεί η κυπριακή οικονομία λόγω των περιοριστικών μέτρων για την αντιμετώπιση της εξάπλωσης του κορονο-

ϊού, τονίζει ο οικονομολόγος και πρώην Γενικός Διευθυντής του Γραφείου Προγραμματισμού Συμεών Μάτσης, ο οποίος σημειώνει πως είναι δύσκολο να πει κάποιος σε ποιο ποσοστό θα ανέλθει η συρρίκνωση της κυπριακής οικονομίας, λόγω της μεγάλης αβεβαιότητας σε σχέση με τον χρόνο που θα παραμείνουν σε ισχύ τα περιοριστικά μέτρα, τόσο στην Κύπρο όσο και παγκοσμίως.

Τουρισμός, Εμπόριο, Μεταφορές, Κατασκευές και Μεταποίηση θα είναι μεταξύ των τομέων της οικονομίας που θα επηρεαστούν σε “σημαντικό βαθμό” από την υφιστάμενη κρίση που έχει δημιουργήσει η εξάπλωση του κορωνοϊού, δήλωσε στο ΚΥΠΕ ο κ. Μάτσης, ο οποίος υπογραμμίζει πως ο βαθμός επηρεασμού της κυπριακής οικονομίας θα διαφανεί και όταν ανακοινωθούν τα στοιχεία για την ανεργία όπου αναμένεται να εγγραφούν περισσότερα άτομα ως άνεργοι, όπως εξάλλου έχει συμβεί σε πολλές χώρες.

Η Κύπρος είναι μια ανοικτή οικονομία η οποία εξαρτάται πολύ από τις εξαγωγές και αφού θα μειωθεί η διεθνής ζήτηση θα επηρεαστεί και η κυπριακή οικονομία, υπογράμμισε και σημείωσε πως μεγάλη επίπτωση θα έχουν οι κύριοι εξαγωγικοί τομείς της Κύπρου που είναι ο τουρισμός, η ναυτιλία, οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και οι τηλεπικοινωνίες, οι οποίες προσφέρουν πέραν των δύο δισεκατομμυρίων ευρώ στο ΑΕΠ, η κάθε μια.

Προβαίνοντας σε μια προκαταρκτική εκτίμηση για τη μελλοντική κατάσταση της οικονομίας, ο κ. Μάτσης είπε ότι εάν υποθέσουμε ότι η Κύπρος θα είναι κλειστεί για αεροπορικές διασυνδέσεις τους επόμενους τρεις με τέσσερις μήνες ή μέχρι τον Ιούλιο, περίοδος που αποτελεί το 50% της τουριστικής κίνησης από την άποψη του αριθμού των τουριστών, «σίγουρα θα έχουμε μια σημαντική επίπτωση στον τουρισμό, ο οποίος αναμένεται σε αυτή την περίπτωση να μειωθεί από 40%-70%, σε σχέση με την περσινή τουριστική περίοδο».

“Ελπίζουμε ότι δεν θα είναι πολλοί οι μήνες που θα παραμείνει κλειστή η Κύπρος”, πρόσθεσε και σημείωσε ότι τα στοιχεία του τουρισμού για το 2019 δείχνουν ότι Ιούνιος, Ιούλιος, Αύγουστος και Σεπτέμβριος προσελκύουν γύρω στους 500.000 τουρίστες μηνιαίως.

Το μεγάλο ερώτημα, σύμφωνα με τον κ. Μάτση, είναι ποια θα είναι η ανταπόκριση της ξένης ζήτησης, όταν αποσυρθούν τα μέτρα, καθώς στη συγκεκριμένη περίοδο θα ανοίξουν ταυτόχρονα, όπως είπε, όλοι οι τουριστικοί προορισμοί ανά το παγκόσμιο και θα υπάρξει τρομερός ανταγωνισμός, ενώ παράλληλα όλες οι χώρες θα είναι μουδιασμένες και θα βρίσκονται σε μια κατάσταση αβεβαιότητας.

Ανέφερε ότι οι ανταγωνιστικές χώρες της Κύπρου στον τομέα του τουρισμού όπως η Ισπανία, η Ιταλία, η Τουρκία, η Ελλάδα και η Αίγυπτος θα ανταγωνίζονται την συγκεκριμένη περίοδο η μια την άλλη για να προσελκύσουν περισσότερους τουρίστες.
.
Αυτή η επίπτωση στον τουρισμό θα έχει και επίπτωση στην συνολική οικονομία της Κύπρου διότι ο τουρισμός δεν είναι μόνο οι δραστηριότητες από ξενοδοχεία και εστιατόρια αλλά και πολλές άλλες οικονομικές δραστηριότητες όπως μεταξύ άλλων μεταφορές, γεωργία, βιομηχανία, τράπεζες, εμπόριο, οι οποίες επίσης θα επηρεαστούν, εξήγησε.

«Με όλα αυτά τα ενδεχόμενα, δεν μπορεί κάποιος να είσαι σίγουρος για το μέγεθος των επιπτώσεων αλλά θα είναι σίγουρα πολύ σοβαρές οι επιπτώσεις στον τουρισμό», υπογράμμισε.

Επηρεασμός άλλων τομέων της οικονομίας
Άλλες οικονομικές δραστηριότητες που θα επηρεαστούν σημαντικά είναι, σύμφωνα με τον κ. Μάτση, ο τομέας του Εμπορίου όπου τα καταστήματα έχουν κλείσει – εκτός από τις υπεραγορές και αρτοποιεία – ο τομέας των Κατασκευών όπου έχουν σταματήσει οι περισσότερες δραστηριότητες, η μεταποίηση που έχει σχέση με τις κατασκευές και με το εμπόριο και πιθανό οι επαγγελματικές υπηρεσίες (λογιστικά, νομικά).

Ανέφερε επίσης μεγάλη επίπτωση θα έχει και ο τομέας της ναυτιλίας, ο οποίος προσφέρει πέραν των δύο δισεκατομμυρίων ευρώ στο ΑΕΠ γιατί το διεθνές εμπόριο θα μειωθεί σημαντικά.

Από την άλλη, συνέχισε, κάποιες δραστηριότητες θα παραμείνουν σταθερές όπως είναι η δημόσια διοίκηση εφόσον δεν αλλάζει η απασχόληση του δημόσιου τομέα και οι μισθοί, και η εκπαίδευση σε γενικές γραμμές παρόλο που θα επηρεαστεί αρκετά η ιδιωτική εκπαίδευση στην οποία υπάρχουν αρκετοί ξένοι φοιτητές.

Αβέβαιες είναι οι επιπτώσεις του τομέα Χρηματοοικονομικών και Ασφαλιστικών Υπηρεσιών, σημείωσε, προσθέτοντας, πως δεν θα επηρεαστεί ιδιαίτερα μόνο ο τομέας του Real Estate, που είναι η δεύτερη πιο σημαντική οικονομική δραστηριότητα της Κύπρου.

Αντίθετα αύξηση, σύμφωνα με τον κ. Μάτση, θα σημειώσουν οι κοινωνικές υπηρεσίες, οι οποίες θα χρειαστεί να υποστηρίξουν τις οικονομικές δραστηριότητες των πολιτών, αλλά και ο τομέας της υγείας λόγω του ότι υπάρχει αρκετή ζήτηση τόσο για φάρμακα όσο και για υπηρεσίες υγείας.

Είπε ακόμη ότι “μια ενδιαφέρουσα θετική εξέλιξη είναι πως αναμένεται να αυξηθεί η δραστηριότητα των επικοινωνιών (τηλέφωνα, διαδίκτυο και διαδικτυακών παιχνιδιών)”.

«Μια από τις πολύ μεγάλες εξαγωγικές μας υπηρεσίες είναι τα διαδικτυακά παιχνίδια όπου οι εισπράξεις αγγίζουν τα δύο δισεκατομμύρια ευρώ», είπε ο κ. Μάτσης, ο οποίος αναμένει πως αυτές οι υπηρεσίες θα αυξηθούν καθώς ο Κύπριος, λόγω του περιορισμού του στο σπίτι, θα ασχολείται με τα διαδικτυακά παιχνίδια.

Τέλος, ο κ. Μάτσης είπε στο ΚΥΠΕ ότι «αν αυτή η κατάσταση πάει σε βάθος χρόνου σίγουρα θα έχει επιπτώσεις και στα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια και πιθανό και στα δημόσια οικονομικά, οδηγώντας το κράτος να λάβει μέτρα».

Υποβάθμιση από Fitch

O οίκος αξιολόγησης Fitch διατήρησε τη μακροπρόθεσμη πιστοληπτική αξιολόγηση της Κύπρου στο BBB- διαφοροποιώντας, ωστόσο, την προοπτική από θετική σε σταθερή, επικαλούμενος τον σημαντικό αντίκτυπο της πανδημίας του κορωνοϊού στην κυπριακή οικονομία και τη δημοσιονομική θέση της κυβέρνησης.

«Η αλλαγή στην προοπτική αντανακλά τον σημαντικό αντίκτυπο της παγκόσμιας πανδημίας του COVID-19 στην κυπριακή οικονομία και τη δημοσιονομική θέση της κυβέρνησης», αναφέρει ο Fitch σε πράξη αξιολόγησης που εξέδωσε χθες βράδυ.

Ο οίκος αναμένει σημαντική επιδείνωση του δημοσιονομικού ισοζυγίου, αλλά και αύξηση του δημοσίου χρέους, λόγω της οικονομικής ύφεσης και των ελλειμμάτων στα δημόσια οικονομικά, συνεπεία της πανδημίας.

Ειδικότερα, ο Fitch εκτιμά πως το κυπριακό ακαθάριστο εγχώριο προϊόν θα συρρικνωθεί με ρυθμό πέραν του 2% το 2020, αντανακλώντας τον αρνητικό αντίκτυπο της υγειονομικής κρίσης στην παγκόσμια οικονομία. Ωστόσο, ο οίκος τονίζει πως οι κίνδυνοι στο βασικό αυτό σενάριο είναι καθοδικοί (επί τα χείρω), καθώς εκτιμάται ότι η κρίση του κορωνοϊού θα περιοριστεί μέχρι το δεύτερο εξάμηνο του 2020 και ότι θα ακολουθήσει ισχυρή οικονομική ανάκαμψη το 2021.

Εξάλλου, ο οίκος θεωρεί πως η παγκόσμια οικονομία οδεύει σε μια βαθιά βραχυπρόθεσμη ύφεση το 2020 λόγω της πανδημίας και ότι η οικονομία της Ευρωζώνης θα συρρικνωθεί με ρυθμό 4,2% το 2020, με ρυθμό ανάπτυξης 2,9% να ακολουθεί το 2021. Σημειώνει ωστόσο ότι «υπάρχει ένα ασυνήθιστα υψηλό επίπεδο αβεβαιότητας στις προβλέψεις και ότι οι κίνδυνοι είναι σταθερά καθοδικοί».

«Στην περίπτωση ενός δεύτερου κύματος μολύνσεων και μιας ευρύτερης συνέχισης των μέτρων περιορισμού, η οικονομική απόδοση θα είναι σημαντικά πιο αδύναμη το 2020 και το 2021», συμπληρώνει.

Για τα δημόσια οικονομικά, ο Ftich εκτιμά ότι η ύφεση και τα οικονομικά μέτρα της κυβέρνησης για περιορισμό των συνεπειών του κορωνοϊού θα έχουν ως αποτέλεσμα «μια σημαντική επιδείνωση του δημοσιονομικού ισοζυγίου φέτος». Για το κυβερνητικό πακέτο μέτρων, ο οίκος σημειώνει πως αναμένει δημοσιονομική χαλάρωση, κυβερνητικές χορηγίες και προστασία θέσεων εργασίας, μέτρα, τα οποία θα οδηγήσουν σε δημοσιονομικό έλλειμμα της τάξης του 1% του ΑΕΠ το 2020 σε σύγκριση με πλεόνασμα 2,8% το 2019.

Πέραν της αναμενόμενης αύξησης του δημοσίου χρέους φέτος, ο οίκος εκτιμά ότι ο παραμένει κίνδυνος πραγματοποίησης δυνητικών υποχρεώσεων για τον κρατικό ισολογισμό λόγω της εύθραυστης κατάστασης του τραπεζικού συστήματος και των καθοδικών κινδύνων στην οικονομική προοπτική.

Σύμφωνα με τον Fitch, o τραπεζικός τομέας χαρακτηρίζεται από «εξαιρετικά αδύναμη ποιότητα των στοιχείων ενεργητικού υψηλό δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων», που συνεχίζουν να επιβαρύνουν τα κεφάλαια των τραπεζών.

Αναφορικά με τους παράγοντες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αναβάθμιση, ο Fitch σημειώνει ότι αυτοί είναι η μείωση των κινδύνων που μπορεί να επιφέρει ο τραπεζικός τομέας στο κράτος, για παράδειγμα η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, οι ενδείξεις ότι η σχέση δημοσίου χρέους ως προς το ΑΕΠ μετά την αύξηση του 2020 θα επιστρέψει σε πτωτική πορεία σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα και η μείωση της ευπάθειας σε εξωγενείς κλυδωνισμούς, όπως η μείωση του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών.

Αντίθετα, οι παράγοντες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε υποβάθμιση του κυπριακού αξιόχρεου είναι ο ισχυρότερος και πιο διατηρήσιμος αντίκτυπος της πανδημίας του κορωνοϊού, οδηγώντας σε επιδείνωση των δημοσιονομικών στοιχείων, η αύξηση των κινδύνων στον τραπεζικό τομέα λόγω επιδείνωσης της ποιότητας των στοιχείων ενεργητικού και η διακοπή της πτωτικής πορείας του δείκτη δημοσίου χρέους ως προς το ΑΕΠ λόγω διαρθρωτικής (συνεχόμενης) δημοσιονομικής χαλάρωσης, αδύναμης ανάπτυξης και η πραγματοποίηση δυνητικών κινδύνων για τα δημόσια οικονομικά.

ΥΠΟΙΚ: Θετική υπό τις περιστάσεις η αξιολόγηση

Σε σχέση με την ανακοίνωση του διεθνή οίκου αξιολόγησης FITCH όπου διατηρείται η πιστοληπτική ικανότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας υπό αυτές τις αντίξοες συνθήκες, έστω και με σταθερό ορίζοντα, καταδεικνύεται ότι η υπεύθυνη διαχείριση της οικονομίας και των δημόσιων οικονομικών από την Κυβέρνηση αποτελεί το κλειδί για τη διασφάλιση της μακροοικονομικής σταθερότητας, σχολιάζει το υπουργείο Οικονομικών.
Ιδιαίτερα κάτω από τις δύσκολες συνθήκες στην παγκόσμια οικονομία και στις διεθνείς αγορές λόγω της κρίσης της πανδημίας του κορωνοϊού και τις οικονομικές προκλήσεις που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε, το Υπουργείο Οικονομικών παραμένει αφοσιωμένο στη διατήρηση της αξιοπιστίας της κυπριακής οικονομίας, διασφαλίζοντας στο μέγιστο δυνατό βαθμό τη διατήρηση θέσεων εργασίας και στήριξη της οικονομίας.