Στόχος ΗΕ ένα κοινό ανακοινωθέν στην άτυπη 5+1

Τα Ηνωμένα Έθνη κρατούν όσο πιο χαμηλά γίνεται τον πήχη των προσδοκιών τους για την άτυπη συνάντηση 5+1 που θα πραγματοποιηθεί τον ερχόμενο Απρίλη στη Γενεύη της Ελβετίας. Αυτό που προκύπτει από τη χθεσινή ενημέρωση της πολιτικής ηγεσίας από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη είναι, σύμφωνα με την εφημερίδα “Ο Φιλελεύθερος”,  πως ο στόχος που θέτει ο διεθνής οργανισμός είναι να επιτύχουν ένα κοινό ανακοινωθέν με το πέρας της άτυπης διάσκεψης. Κάτι που παραπέμπει σε μια μίνιμουμ συμφωνία μεταξύ των πέντε ως προς τη διαδικασία και ενδεχομένως και την ουσία του Κυπριακού. 

Κατά τη συνεδρία του Εθνικού Συμβουλίου ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ενημέρωσε εκτενώς την πολιτική ηγεσία για την πρόσφατη επίσκεψη της Τζέιν Χολ Λουτ στο νησί. Από την ενημέρωση της πολιτικής ηγεσίας σ’ ό,τι αφορά την άτυπη πενταμερή και τα όσα ανέφερε η απεσταλμένη των Ηνωμένων Εθνών προκύπτουν τα εξής:

1.    Το πρόγραμμα της άτυπης διάσκεψης, σύμφωνα με τα όσα ανέφερε η κ. Λουτ, θα είναι χωρισμένο σε 2+1 ημέρες ως εξής: Στις 27.4.2021 θα πραγματοποιηθεί μια κοινωνική συνάντηση όλων των εμπλεκομένων. Στις 28.4.2021 θα πραγματοποιηθεί ολομέλεια (δηλαδή κοινή συνάντηση των 5 συν τα Ηνωμένα Έθνη) και χωριστές διμερείς επαφές από πλευράς Ηνωμένων Εθνών ή μεταξύ των μερών. Η 29η Απριλίου επί του παρόντος δεν περιλαμβάνει οτιδήποτε αλλά μπήκε στο πρόγραμμα εάν χρειαστεί και μια τρίτη ημέρα διαβουλεύσεων. 

2.    Θέση του Προέδρου Αναστασιάδη είναι πως πρέπει να δοθεί έμφαση στις διμερείς επαφές καθώς εκτιμά πως στη διάρκεια της ολομέλειας η κάθε πλευρά θα επαναλαμβάνει τις γνωστές της θέσεις. Η Λουτ –σύμφωνα με τις πληροφορίες μας– εξέφρασε την εκτίμηση πως δεν αναμένεται να υπάρξει θεαματική πρόοδος επί της ουσίας και τον ενημέρωσε ότι ο στόχος που τίθεται για την άτυπη συνάντηση 5+1 είναι να υπάρξει ένα κοινό ανακοινωθέν. 

3.    Στη διάρκεια της συζήτησης που διεξήχθη κατά τη συνεδρία του Εθνικού Συμβουλίου ο Πρόεδρος Αναστασιάδης εξέφρασε την εκτίμηση πως κατά την πενταμερή δεν πρέπει να αποκλείονται και αποφάσεις που έχουν να κάνουν με την ουσία του προβλήματος. Γι’ αυτό και έκρινε αναγκαίο να προσκαλέσει την πολιτική ηγεσία να βρίσκεται στη Γενεύη.

Τόσο κατά τη συνάντηση με την Τζέιν Χολ Λουτ όσο και στην επιστολή του προς τον ΓΓ ΟΗΕ ο Πρόεδρος Αναστασιάδης κατέγραψε αυτά που μπορεί να χαρακτηριστούν και ως οι κόκκινες γραμμές της ελληνοκυπριακής πλευράς. Στην επιστολή του προς τον Αντόνιο Γκουτέρες ο ΠτΔ τόνισε πως «η επανέναρξη των συνομιλιών πρέπει να βασίζεται στο υφιστάμενο «σώμα εργασίας» και σύμφωνα με τις παραμέτρους του ΟΗΕ με βάσει τις αποφάσεις του ΣΑ ΟΗΕ, τη συνέχιση της ΚΔ, την ΔΔΟ και τις αρχές και αξίες της ΕΕ. 

Κατά τη συνάντηση της 8ης Μαρτίου ο ΠτΔ ανέφερε στην Τζέιν Χολ Λουτ ότι οι διαπραγματεύσεις πρέπει να βασίζονται: α) Στο υφιστάμενο «σώμα εργασίας», β) Στο ανακοινωθέν της συνάντηση του Βερολίνου (2019), γ) Στις συγκλίσεις, δ) Στα 6 σημεία Γκουτέρες (2017), και ε) Στο κοινό ανακοινωθέν του Φεβρουαρίου 2014. 

Η Τζέιν Χολ Λουτ ζήτησε να καταγράψει και τις θέσεις των μερών για το πώς βλέπουν τον ρόλο των Ηνωμένων Εθνών. Η θέση του Ν. Αναστασιάδη είναι πως ο Αντόνιο Γκουτέρες πρέπει να τηρήσει τις παραμέτρους των Ηνωμένων Εθνών και να καταθέσει υποβοηθητικές ιδέες. 

Στην ανάλυση της Λευκωσίας προκύπτει ακόμα ένα πρόσθετο στοιχείο πέραν των θέσεων της τουρκικής πλευράς, το οποίο η ίδια θεωρεί ότι είναι τροχοπέδη στην επίτευξη προόδου στο Κυπριακό. Η στάση του Λονδίνου και κάποιες από τις θέσεις που προώθησε ως «τροφή προς σκέψη» κρίνονται αρνητικά τόσο από την Κυβέρνηση όσο από την πλειοψηφία των κομμάτων.

Σύμφωνα με την ενημέρωση του Εθνικού Συμβουλίου, ο ΠτΔ στη συνάντηση της 8ης Μαρτίου είχε επισημάνει προς την Λουτ ότι «οι προτάσεις του Ηνωμένου Βασιλείου δεν βοηθούν» και έδωσε ως παράδειγμα την αναφορά περί «community states» σημειώνοντας ότι παραπέμπει σε κοινότητες,  κάτι που σημαίνει κατάργηση της ΚΔ και μετατροπή της σε κοινότητα και αυτό δεν θα γίνει δεκτό από τους Ελληνοκύπριους. 

Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ανέφερε στους πολιτικούς ηγέτες πως στη διάρκεια της συνάντησης που είχε με τον Βρετανό υπουργό Εξωτερικών, Ντόμινικ Ράαμπ (4 Φεβρουαρίου 2021) είχε χαρακτηρίσει ως «απαράδεκτες τις θέσεις του ύπατου αρμοστή» Στίβεν Λίλι. Και επανέλαβε την αντίθεσή του με τη θέση περί «ρήτρας αναθεώρησης» για εγγυήσεις και στρατό. 

Στις τηλεδιασκέψεις με τους αρχηγούς των Κρατών Μελών της ΕΕ ο Πρόεδρος Αναστασιάδης  – σύμφωνα με πληροφορίες  – έχει προτείνει η συζήτηση για τα ευρωτουρκικά να πάει τον Ιούνιο προκειμένου να δοθεί η ευκαιρία να φανούν οι τουρκικές προθέσεις στην πενταμερή του Απριλίου.

Αυτό που μετάφερε ο ΠτΔ προς την πολιτική ηγεσία είναι ότι όλοι σχεδόν οι αρχηγοί της ΕΕ, με τους οποίους έχει συνομιλήσει εκτιμούν πως η Τουρκία δεν προβαίνει σε ενέργειες που να δικαιολογούν μέτρα, αλλά τόνισαν ότι στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 25-26 Μαρτίου δεν πρέπει να δοθεί λευκή επιταγή στην Άγκυρα.