Στέλιος Φαϊτάκης: Έφυγε ο «πειραματιστής» της βυζαντινής αγιογραφίας

Της Μάρως Βασιλειάδου*

Σαν να ακούς από το ένα ακουστικό ραπ και από το άλλο βυζαντινό μέλος. Σαν την ίδια στιγμή να συνυπάρχει το γάργαρο γέλιο ενός αγοριού με τις φωνές κοινωνικής διαμαρτυρίας. Σαν η αγιογραφία να μεταλλάσσεται σε street art, και το αντίστροφο. Ολα αυτά τα στοιχεία ανέπνεαν δημιουργικά και ανεξάρτητα μέσα στη ζωγραφική του Στέλιου Φαϊτάκη, του ζωγράφου που έφυγε  από τη ζωή πρόωρα, σε ηλικία 47 ετών, μετά από σοβαρή ασθένεια.

Ο ίδιος δεν αγαπούσε καθόλου τη δημοσιότητα, και απέφευγε τις συνεντεύξεις. Ωστόσο υπήρξε από τους ελάχιστους της γενιάς του που κατάφερε να ταξιδέψει την τέχνη του στο εξωτερικό σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις – γεννήθηκε το 1976 και ήδη είχε αναγνωριστεί ως ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Ελληνες καλλιτέχνες. Η δουλειά του μιλά την γλώσσα του παρόντος με ζωγραφικά εργαλεία που φαινομενικά ανήκουν στο παρελθόν. «Ο Φαϊτάκης με την ζωγραφική του άνοιξε νέους δρόμους, συνταιριάζοντας ετερόκλητες αφηγήσεις και παραδόσεις. Στο έργο του η ορθόδοξη αγιογραφία εμπλουτίστηκε με στοιχεία από τον γερμανικό εξπρεσιονισμό και τα ιαπωνικά μάνγκα, για να αποτυπώσει ως επί το πλείστο σύγχρονες, έντονα δραματοποιημένες σκηνές πολιτικών συγκρούσεων και κοινωνικών αγώνων», γράφει στην ανακοίνωσή του το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ), σε έναν αποχαιρετισμό που εκφράζει ειλικρινή θλίψη.

Δύο από τις διεθνείς παρουσιάσεις του έργου του Φαϊτάκη που μάλιστα δημιούργησαν μεγάλη αίσθηση έγιναν μετά από πρόσκληση της νυν καλλιτεχνικής διευθύντριας του ΕΜΣΤ Κατερίνας Γρέγου: Η πρώτη φορά ήταν το 2011 στην 54η διοργάνωση της Μπιενάλε Βενετίας, όταν μια τεράστια τοιχογραφία του με τίτλο «Ιmposition Symphony» κάλυψε το εξωτερικό του εθνικού Περιπτέρου της Δανίας. Η δεύτερη φορά ήταν το 2018, όταν προσκλήθηκε εκ νέου από την κ. Γρέγου να συμμετάσχει στην πρώτη Μπιενάλε της Ρίγα στη Λετονία, με τίτλο «Everything Was Forever, Until It Was No More», ανάμεσα σε 104 καλλιτέχνες που προέρχονται απ’ όλο τον κόσμο, παρουσιάζοντας το έργο «Νέα Θρησκεία».

«Συχνά μεγάλων διαστάσεων τα έργα του, αντλούσαν τη δομή τους από τη θητεία του στην τέχνη του δρόμου, και έφερναν είτε στον υπαίθριο δημόσιο χώρο είτε στην εσωτερική εκθεσιακή αίθουσα μια στρατευμένη εικονογραφία υψηλής αισθητικής με δεσμούς στην πολιτική ιστορία της τέχνης του 20ου αιώνα. Μια τέχνη τόσο υψηλού επιπέδου δεν θα μπορούσε να υποστηριχθεί παρά από έναν άνθρωπο σπάνιου ήθους και υπερβατικής ταπεινότητας», καταλήγει η ανακοίνωση του ΕΜΣΤ.

Το θεμέλιο του έργου του Στέλιου Φαϊτάκη είναι η Κρητική Σχολή της βυζαντινής αγιογραφίας, μια παραδοσιακή καλλιτεχνική γλώσσα από τον τόπο της καταγωγής του. Παράλληλα όμως επηρεάστηκε βαθιά από λαϊκές πολιτιστικές παραδόσεις του κόσμου, όπως η θιβετιανή και ιαπωνική τέχνη, η Φλαμανδική σχολή, η μεξικανική τοιχογραφία, οι ινδικοί και περσικοί πίνακες-μινιατούρας και η τεχνική που είχαν οι μινιατουρίστες στην μεσαιωνική Ευρώπη. Η κηδεία του θα γίνει στις Αρχάνες του νομού Ηρακλείου την Τρίτη.

Επιθυμία της οικογένειάς του είναι αντί στεφάνων στην κηδεία, να δοθεί συμβολικά όποιο χρηματικό ποσό επιθυμεί ο καθένας ως δωρεά στη μνήμη του καλλιτέχνη για τις ανάγκες της ΑΣΚΤ.

Το σύνολο των χρημάτων που θα συγκεντρωθούν στο λογαριασμό της Τράπεζας της Ελλάδος (ΙΒΑΝ: GR4201000240000000000266049 / Δικαιούχος: Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών) θα μοιραστεί εξ ημισείας στην βιβλιοθήκη της ΑΣΚΤ και σε λοιπές ανάγκες της Σχολής. Η ανακοίνωση βγαίνει από κοινού, από την οικογένεια του καλλιτέχνη και τον Γιώργο Μπενία, ιδρυτή της Αllouche Benias Gallery στην Αθήνα που εκπροσωπεί τον καλλιτέχνη.

Πηγή: kathimerini.gr