Σιγκαπούρη: Η Άλλη Ιδανική Πόλις του Πλάτωνα

Τουν Δρ. Στηβ Μπακάλης *

Η πρώτη μου σχέση με τη Σιγκαπούρη ως εκπαιδευτικός χρονολογείται από το 1996, όταν, με συναδέλφους από το Πανεπιστήμιο Victoria, ξεκινήσαμε να αναπτύξουμε ένα κοινό πρόγραμμα σπουδών διεθνούς εμπορίου σε συνεργασία με ένα ιδιωτικό κολέγιο.

Στην πορεία η ανάπτυξη της παιδείας έχει συμβάλλει η Σιγκαπούρη να είναι μια από τις χώρες με τον υψηλότερο μέσο όρο δείκτη νοημοσύνης (IQ) στον κόσμο. Ήταν επίσης ένα από τα σημεία διέλευσης μου για ταξίδια προς την Ελλάδα/Ευρώπη καθώς το διεθνές αεροδρόμιο Changi της Σιγκαπούρης που εξυπηρετεί αυτό το «μικρό» έθνος είναι ένας από τους μεγαλύτερους συγκοινωνιακούς κόμβους. Συγκριτικά, η Σιγκαπούρη είναι δώδεκα φορές μικρότερη από την Κρήτη με πληθυσμό περίπου 635.000 σε σύγκριση με τα 5,5 εκατομμύρια που ζουν στη μικρή Σιγκαπούρη. Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) στη Σιγκαπούρη (Ελλάδα) ανερχόταν σε 466,79 (219,07) δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ το 2022, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας. Η αξία του ΑΕΠ της Σιγκαπούρης (Ελλάδα) αντιπροσωπεύει το 0,21 (0,10) τοις εκατό της παγκόσμιας οικονομίας. Αυτό εξηγείται επίσης από το γεγονός ότι η Σιγκαπούρη έφτασε σε ύψη τα τελευταία χρόνια που ζηλεύουν τα περισσότερα έθνη σε ότι αφορά τους περισσότερους οικονομικούς και κοινωνικούς δείκτες. Επί παραδείγματι, η πρόσφατη αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας (ΒΒΒ Low) είναι όντως καλός οιωνός, όμως η πιστοληπτική ικανότητα της χώρας ήταν υψηλότερη πριν την τελευταία χρεοκοπία, και συγκριτικά με την Σιγκαπούρη (ΑΑΑ) η διαφορά είναι “μέρα με νύχτα”.

Η Σιγκαπούρη είναι μια πύλη προς τη Νοτιοανατολική Ασία χρησιμοποιώντας τη στρατηγική της θέση – βρίσκεται σε ακτίνα έξι ωρών από οποιαδήποτε χώρα της Νοτιοανατολικής Ασίας – που σημαίνει ότι είναι ένας ιδανικός κόμβος για πρόσβαση στην περιοχή και την αναπτυσσόμενη καταναλωτική της αγορά. Ως σημαντικός εμπορικός και χρηματοοικονομικός κόμβος, η Σιγκαπούρη διαθέτει την υποδομή και την τεχνογνωσία που χρειάζονται οι κινεζικές εταιρείες για την αποτελεσματική πρόσβαση σε άλλες αγορές του ASEAN. Τα σταθερά φορολογικά, νομικά και ρυθμιστικά συστήματα της χώρας και το φιλικό προς τις επιχειρήσεις περιβάλλον διευκολύνουν την επιχειρηματική δραστηριότητα. Αυτό είναι πιθανό να ενισχυθεί καθώς η Κίνα σφυρηλατεί νέους οικονομικούς δεσμούς με την Ένωση Εθνών της Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN) μετά τη πρόσφατη συγκέντρωση των ηγετών του μπλοκ στην Τζακάρτα, η οποία οδήγησε στην υπογραφή πολλών νέων συμφωνιών — συμπεριλαμβανομένης και για την γεωργία να γίνει “μια νέα μηχανή ανάπτυξης” και να διασφαλιστεί η επισιτιστική ασφάλεια στην περιοχή.

Παρεμπιπτόντως, «Ο Πλάτωνας Πηγαίνει στην Κίνα» είναι ο τίτλος ενός πρόσφατου βιβλίου δημοσιεύθηκε από τον εκδοτικό οίκο Princeton University Press. Η Σιγκαπούρη είναι επίσης γνωστή στην βιβλιογραφία ως “Η ¨Αλλη Πολιτεία του Πλάτωνα”. Η συγγραφέας επιχειρεί μια προκλητική προσέγγιση της κινέζικης πολιτικής και ιδεολογίας, εξερευνώντας κινεζικές αναγνώσεις του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, του Θουκυδίδη και άλλων αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων. Δείχνει πώς οι Κινέζοι στοχαστές έχουν αναδιατυπώσει δραματικά τις απόψεις αυτών των γιγάντων της κλασσικής περιόδου για να υποστηρίξουν την πολιτική ατζέντα του ΚΚΚ, να διαγνώσουν τα δεινά της Δύσης, και να επιβεβαιώσουν την ανωτερότητα της Κομφουκιανής κλασικής παράδοσης της ίδιας της Κίνας. Σύμφωνα με τον Πλάτωνα, η αρετή συνίσταται στην ορθότητα της συμπεριφοράς και η δικαιοσύνη μπορεί να επιτευχθεί μόνο όταν τόσο η κυρίαρχη τάξη όσο και το ευρύ κοινό ασκούν αυτήν την αρετή. Στην Κίνα, σε συνέπεια με τα διδάγματα του Κομφούκιου, η αντίληψη του Πλάτωνα για την ορθότητα της συμπεριφοράς, και συνεπώς της δικαιοσύνης, ερμηνεύτηκε ως κανόνας ο οποίος απαιτεί «κάθε άτομο να ασχολείται με τη δουλειά για την οποία έχει εκπαιδευτεί». Αυτό πέρασε στην καθημερινότητα και έγινε γενικά αποδεκτό από τους πολίτες ότι μόνο εκείνοι που είναι ειδικά εκπαιδευμένοι για την πολιτεία έχουν εξουσιοδότηση να ασχολούνται με δραστηριότητες όπως π.χ. η δημόσια διοίκηση και η διπλωματία, ενώ οι απλοί πολίτες θα πρέπει να παραμένουν πολιτικά αδιάφοροι για να είναι ελεύθεροι να αφιερωθούν στα εμπορικά και βιομηχανικά έργα που τους αναλογούν.

Μέσα σε αυτό το πνεύμα, δεν θα μπορούσε κανείς να αρνηθεί ότι η Ελλάδα έχει παρόμοια στρατηγικά πλεονεκτήματα με τη Σιγκαπούρη, ως πύλη προς την Ευρώπη σε συνάρτηση με την αναβίωση του Δρόμου του Μεταξιού, που συνέδεε και την Ελλάδα με την Ασία από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ιστορικά επίσης ο ιδρυτής της Σιγκαπούρης, Σανγκ Νίλα Ουτάμα,αναφέρεται ως απόγονος του Μεγάλου Αλεξάνδρου στα Χρονικά της Μαλαισίας, όπως ερμηνεύεται και από αρκετούς μελετητές. Η όποια αναβίωση όμως διαύλων επικοινωνίας και συνεργασίας ανάμεσα στη Δύση και την Ανατολή προϋποθέτει όμως για την Ελλάδα την ευόδωση προοπτικών οι οποίες δεν έχουν απεγκλωβιστεί και αντικατροπτίζονται σε ένα πολύ χαμηλό επίπεδο οικονομικής ελευθερίας. Πράγματι, ο Δείκτης Οικονομικής Ευημερίας/Ελευθερίας του 2023 Heritage Index παρουσιάζει ορισμένες γνώσεις στον τομέα της οικονομικής ελευθερίας. Στην κορυφή του δείκτη ευημερίας βρίσκονται η Σιγκαπούρη/Ελβετία/Ιρλανδία/Β. Ζηλανδία/Εσθονία/Λουξεμβούργο/ Ολλανδία/Δανία. Η Ελλάδα βρίσκεται στην 107η θέση και θεωρείται ως επί το πλείστον ανελεύθερη, μαζί με το Τσαντ, το Καμερούν, τη Μοζαμβίκη και το Λεσότο, μια ομάδα χωρών που χαρακτηρίζονται ως ελαττωματικές δημοκρατίες και υβριδικά καθεστώτα. Η βαθμολογία οικονομικής ελευθερίας της Σιγκαπούρης είναι 83,9, καθιστώντας την οικονομία της ως την πιο ελεύθερη στον κόσμο, και η συνολική βαθμολογία της να παραμένει σημαντικά υψηλότερη από τον παγκόσμιο και περιφερειακό μέσο όρο. Αλλά αποτυγχάνει σε μεγάλο βαθμό ως δημοκρατία σε σύγκριση με τα άλλα κορυφαία έθνη στην οικονομική ελευθερία, τα οποία κατατάσσονται υψηλά ως ισχυρές δημοκρατίες στην έκθεση της EIU Democracy Index.

Αυτό το παράδοξο της Σιγκαπούρης μεταξύ δημοκρατικής και οικονομικής ελευθερίας μπορεί να προσαρτηθεί στον ιδρυτή πρωθυπουργό της, Lee Kuan Yew, ο οποίος διαμόρφωσε την εξωτερική πολιτική της χώρας μετά την ανεξαρτησία της το 1965, και που έχει επικρατήσει μέχρι σήμερα, παρόλο που πάντα υπήρχαν ερωτήματα γύρω από το σκεπτικό του και το στρατηγικό του όραμα, και αν αυτό είναι σχετικό στον νέο κόσμο; Έτσι όμως το έθεσε στο βιβλίο οι «Σκληρές Αλήθειες» λίγο πριν παραιτηθεί από την κυβέρνηση το 2011: «Χωρίς ισχυρή οικονομία δεν μπορεί να υπάρξει άμυνα. Χωρίς ισχυρή άμυνα δεν θα υπάρχει Σιγκαπούρη. Θα γίνει δορυφόρος, θα ταλαιπωρηθεί και θα εκφοβίζεται από τους γείτονές της». Έχοντας επικριθεί ως αυταρχικός ηγέτης που δεν ανέχεται την διαφωνία, ο Λι είπε ότι η κυβέρνηση της Σιγκαπούρης δεν εμπόδισε ποτέ τον πολιτικό ανταγωνισμό. «Αυτό που αποτρέπουμε είναι να μπουν μπάχαλοι στο κοινοβούλιο και στην κυβέρνηση. Όποιο άτομο είναι ποιοτικό, τον καλωσορίζουμε, αλλά δεν θέλουμε ανοησίες», είπε.

Η Ελλάδα έχει φτάσει σε ένα σημείο σήμερα να έχει μια κυβέρνηση ουσιαστικά χωρίς πολιτικό ανταγωνισμό, όμως οι πολιτικοί της πρέπει να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων πριν αντιμετωπίσουν τις δικές τους σκληρές αλήθειες. Και μια σκληρή αλήθεια έχοντας ως μέτρο σύγκρισης την Σιγκαπούρη είναι να διορίζεις σε καίριες θέσεις τους «πιο ικανούς, πιο αφοσιωμένους και πιο ώριμους». Επί τούτου, είναι αξιόλογη η ρήση του Μακιαβέλι ότι «Η πρώτη μέθοδος για την εκτίμηση της νοημοσύνης ενός ηγέτη είναι να κοιτάξεις τα άτομα που τον περιστοιχίζουν ».

Οι αδύναμοι ηγέτες τείνουν να έχουν αδύναμα στελέχη και οι ισχυροί ηγέτες χρησιμοποιούν τους καλύτερους σε καίριες θέσεις.

• Ο Δρ. Στηβ Μπακάλης είναι ειδικός σε θέματα διεθνούς επιχειρηματικής εκπαίδευσης και διαχείρισης, έχει συνεργαστεί με το Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας, το Πανεπιστήμιο της Αδελαΐδας, και σε διοικητικές θέσεις σε πανεπιστήμια της Ασίας-Ειρηνικού και τα Αραβικά Κράτη του Περσικού Κόλπου./ Τα ενυπόγραφα κείμενα απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους ./ Πηγή: forum.agora-dialogue.com/  ΦΩΤΟ: Cnn.gr