Σε ετεροβαρή συμφωνία με το Αζερμπαϊτζάν υποχρέωσε η Μόσχα την Αρμενία

Οι κυβερνήσεις του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας υπέγραψαν υπό την αιγίδα της Ρωσίας συμφωνία για τον τερματισμό των εχθροπραξιών στον θύλακα του Ναγκόρνο Καραμπάχ, που πρακτικά επικυρώνει τις στρατιωτικές νίκες και τα εδαφικά κέρδη των αζερικών δυνάμεων, έπειτα από έξι εβδομάδες φονικών μαχών.

Σχεδόν 2.000 ρώσοι στρατιωτικοί, που θα έχουν ρόλο ειρηνευτικής δύναμης, αναπτύχθηκαν ήδη ή θα αναπτυχθούν τις επόμενες ώρες και ημέρες στην περιοχή, όπου ζουν κυρίως Αρμένιοι, που αποσχίστηκαν από το Αζερμπαϊτζάν έπειτα από τον αιματηρό πόλεμο της δεκαετία του 1990. Σύμφωνα με το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS, ως πριν από λίγο είχαν αναχωρήσει για τον θύλακα δέκα μεταγωγικά Ιλιούσιν-76. Το ρωσικό υπουργείο Άμυνας ανέφερε ότι θα αναπτυχθούν 1.960 στρατιωτικοί, 90 τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού και άλλος, ειδικός εξοπλισμός.

Από τα τέλη του Σεπτεμβρίου, οι αρμένιοι αυτονομιστές και ο στρατός του Αζερμπαϊτζάν ενεπλάκησαν στις πιο πολυαίμακτες εχθροπραξίες των τελευταίων 30 χρόνων. Η πλάστιγγα έγειρε προς την πλευρά των δυνάμεων του Μπακού, που διέθεταν υπεροπλία.

Τη συμφωνία «πλήρους» κατάπαυσης του πυρός, του τερματισμού «όλων των στρατιωτικών ενεργειών», που τέθηκε σε ισχύ χθες στις 23:00 (ώρα Κύπρου), υπέγραψαν ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίεφ, ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν και ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν.

Σύμφωνα με αυτόν τον τελευταίο, οι αντιμαχόμενες πλευρές θα μείνουν στις «θέσεις όπου βρίσκονται», κάτι που ουσιαστικά παγιώνει τις μεγάλες στρατιωτικές νίκες των δυνάμεων του Μπακού. Ο Αλίεφ έκανε λόγο περί «συνθηκολόγησης» του εχθρού, των Αρμενίων, εμφανιζόμενος στην κρατική τηλεόραση της χώρας του. Είπε επίσης ότι «ειρηνευτικό» ρόλο θα αναλάβουν επίσης και τουρκικά στρατεύματα, χωρίς να γίνει πιο συγκεκριμένος.

Η συμφωνία προκάλεσε έκρηξη οργής στο Γερεβάν, όπου χιλιάδες έξαλλοι διαδηλωτές αργά το βράδυ πολιόρκησαν το κτίριο του κοινοβουλίου με εκατοντάδες να εισβάλλουν και να προκαλούν εκτεταμένες φθορές. Η αρμενική αστυνομία ανακοίνωσε πως ανέκτησε το πρωί  τον έλεγχο της Βουλής. 

Ο Πούτιν ανέφερε ότι οι περιοχές υπό αρμενικό έλεγχο θα μείνουν ως έχουν και θα τις συνδέει ένας διάδρομος με την Αρμενία. Είπε επίσης ότι τα δύο μέρη συμφώνησαν να ανταλλάξουν αιχμαλώτους πολέμου, αλλά και τα πτώματα των πεσόντων, ενώ οι πρόσφυγες θα επιστρέψουν στα εδάφη τους, με ευθύνη της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες.

Ο ρώσος πρόεδρος πρόσθεσε πως με τη συμφωνία αυτή ευελπιστεί ότι «θα δημιουργηθούν οι αναγκαίες συνθήκες» για να υπάρξει «μακρόχρονη και πλήρης επίλυση της κρίσης».

Το μέλλον του Πασινιάν, που ανέβηκε στην εξουσία με τη λαϊκή εξέγερση του 2018, αμφισβητείται πλέον, καθώς αποκρυσταλλώνεται η στρατιωτική ήττα στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Ήδη πριν ανακοινωθεί η υπογραφή της συμφωνίας, 17 κόμματα της αντιπολίτευσης απαιτούσαν την παραίτησή του.

Ο Πασινιάν  διέψευσε τις φήμες ότι έχει εγκαταλείψει τη χώρα. «Βρίσκομαι στην Αρμενία και συνεχίζω να κάνω το καθήκον μου», ανέφερε μέσω Facebook.

Η συμφωνία σημειώθηκε μία μέρα αφού οι δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν ανακοίνωσαν πως κατέλαβαν τη Σούσα, πόλη στρατηγικής σημασίας, 15 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα των αυτονομιστών, τη Στεπανακέρτ, πάνω στη βασική οδική αρτηρία που συνδέει τα εδάφη τους με την Αρμενία.

Η πτώση αυτής της πόλης χαρακτηρίστηκε σημείο καμπής. Η Αρμενία ισχυρίστηκε χθες πως οι μάχες συνεχίζονταν. Για τον ηγέτη των αυτονομιστών Άρτσβικ Χαρουτσίνιαν, η χθεσινή συμφωνία ήταν αναπόφευκτη. Η σύρραξη έχει στοιχίσει τη ζωή σε τουλάχιστον 1.300 ανθρώπους από την 27η Σεπτεμβρίου, κατά τους απολογισμούς των δύο πλευρών. Στην πραγματικότητα όμως, οι νεκροί θεωρείται πως είναι πολλές χιλιάδες. Εδώ και εβδομάδες, η Ρωσία και άλλες δυνάμεις προσπαθούσαν να πείσουν τα μέρη να εφαρμόσουν κατάπαυση του πυρός. Αλλά τρεις τέτοιες συμφωνίες κατέρρευσαν. Η Ρωσία είναι η περιφερειακή δύναμη στον Νότιο Καύκασο. Είναι σύμμαχος της Αρμενίας, αλλά διατηρεί επίσης καλές σχέσεις με το Αζερμπαϊτζάν.

Το Μπακού έχει την υποστήριξη μιας άλλης δύναμης της περιφέρειας, της Τουρκίας. Η Άγκυρα κατηγορείται ότι έστειλε σύρους μισθοφόρους να πολεμήσουν στο Ναγκόρνο Καραμπάχ Μολονότι Μόσχα και Άγκυρα βρίσκονται αντιμέτωπες σε πολλαπλά μέτωπα, Βλαντίμιρ Πούτιν και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν διατηρούν σχέσεις βασισμένες στον πραγματισμό. 

Ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίεφ και ο τούρκος ομόλογός του Ταγίπ Ερντογάν συζήτησαν τη δημιουργία ενός κοινού ρωσοτουρκικού κέντρου για τη διατήρηση της ειρήνης, το οποίο θα παρακολουθεί την εκεχειρία που επιτεύχθηκε στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, μετέδωσε σήμερα η υπηρεσία του πρακτορείου Sputnik στο Αζερμπαϊτζάν. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε στους δημοσιογράφους πως το κέντρο παρακολούθησης της κατάπαυσης του πυρός, το οποίο θα βρίσκεται έξω από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, αποτελεί αντικείμενο μιας χωριστής συμφωνίας. Επίσης ο γραμματέας του συμβουλίου ασφαλείας του Ναγκόρνο-Καραμπάχ παραιτήθηκε από τη θέση του σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη σύναψη της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός, μετέδωσε το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων RIA.

Στο μεταξύ, η Τουρκία χαιρέτισε σήμερα τα «σημαντικά κέρδη» που πέτυχε το Αζερμπαϊτζάν σε βάρος της Αρμενίας στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, την επομένη της υπογραφής της συμφωνίας για το τέλος των εχθροπραξιών, η οποία συνήφθη υπό την αιγίδα της Ρωσίας. «Το Αζερμπαϊτζάν σημείωσε σημαντικά κέρδη στο πεδίο και στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Το συγχαίρω θερμά γι’ αυτή την επιτυχία», έγραψε στο Twitter ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, η χώρα του οποίου υποστηρίζει το Μπακού στη σύγκρουση.

Ο τούρκος υπουργός δήλωσε πως η χώρα του συνεχίζει τις συνομιλίες για το πώς θα επιτηρείται η κατάπαυση του πυρός στο Ναγκορνο-Καραμπάχ. Διευκρίνισε πως η συμφωνία εξασφαλίζει ότι οι επτά περιφέρειες γύρω από το Καραμπάχ θα παραδοθούν στο Αζερμπαϊτζάν και υπογράμμισε πως η Τουρκία θα συνεχίσει να συμπαραστέκεται στους αζέρους συμμάχους της.

Ο Τσαβούσογλου και ο ρώσος ομόλογός του Σεργκέι Λαβρόφ συζήτησαν τηλεφωνικά σήμερα τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, δήλωσε εξάλλου η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών στον ραδιοσταθμό Ηχώ της Μόσχας. Στο μεταξύ, η Ρωσία άρχισε σήμερα να αναπτύσσει περίπου 2.000 στρατιώτες για τη διατήρηση της ειρήνης στο Ναγκόρνο Καραμπάχ μετά τη συμφωνία που υπογράφηκε υπό την αιγίδα της και έβαλε τέλος σε έξι εβδομάδες φονικών μαχών.

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ-ΜΠΕ