Ρωσία: H «ήπια ισχύς» στην Ελλάδα
Το ξαναγράψιμο της ιστορίας
Του Αλέξανδρου Μασσαβέτα*
Στις 9 Μαΐου, πέντε μόλις ημέρες μετά την άρση των μέτρων lockdown για την πανδημία στην Ελλάδα, η ρωσική πρεσβεία δημοσίευσε ένα τουΐτ που προκάλεσε πολλές αντιδράσεις – οργής αλλά και ειρωνείας. Σύμφωνα με το τουίτ, στον επίσημο λογαριασμό της πρεσβείας, ο Ρώσος πρέσβης Αντρέι Μάσλοφ κατέθεσε στεφάνι, επ’ ευκαιρία της «Ημέρας της Νίκης» (День Победы) των Σοβιετικών στον «Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο», όπως έμεινε γνωστός ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος στην ΕΣΣΔ αλλά και στις χώρες που την διαδέχθηκαν.
Το στεφάνι κατετέθη στο μνημείο που έχει ανεγερθεί στην μνήμη τριών σοβιετικών στρατιωτών στην Καλλιθέα, οι οποίοι –σύμφωνα πάντα με τις ρωσικές πηγές– δραπέτευσαν από την αιχμαλωσία των Ναζί, ενώθηκαν με τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ και –στη συνέχεια– συνελήφθησαν από τους Γερμανούς και εκτελέσθηκαν. Στο τουίτ της 9ης Μαΐου, η πρεσβεία έκανε λόγο για «σοβιετικούς στρατιώτες που «έπεσαν για την ελευθερία και την ανεξαρτησία της Ελλάδας το 1941-1944.»
Το επίμαχο τουίτ αποτελεί σκόπιμη παραπληροφόρηση της ρωσικής διπλωματίας, παραπλανώντας την ελληνική κοινή γνώμη – στην οποία απευθύνεται (είναι, εξάλλου, γραμμένο στην ελληνική). Μιλά γενικώς για «σοβιετικούς στρατιώτες», αποκρύπτοντας πως το μνημείο της Καλλιθέας αφιερώνεται σε τρία άτομα. Η ιστορία, μάλιστα, των τριών δεν επιβεβαιώνεται από ανεξάρτητες πηγές.
Η πρεσβεία θέλει να καλλιεργήσει την εξωφρενικά ψευδή εντύπωση πως «Σοβιετικοί στρατιώτες πολέμησαν για την ελευθερία της Ελλάδος», την στιγμή που κανείς Σοβιετικός στρατιώτης δεν αφίχθη στην χώρα μας οικειοθελώς για να πολεμήσει για την ελευθερία και την ανεξαρτησία της!
Το τουίτ αναφέρεται στα έτη 1941-1944. Η Ελλάδα όμως εισήλθε στον πόλεμο το 1940, σε μια εποχή που η ΕΣΣΔ ήταν de facto σύμμαχος των Ναζί: με το διαβόητο σύμφωνο Μολότοφ-Ρίμπεντροπ του 1939, ΕΣΣΔ και Γερμανία συμφώνησαν να διαμοιρασθούν την ανατολική Ευρώπη. Το 1939, οι δύο δυνάμεις εισέβαλανταυτόχρονα στην Πολωνία και διαμοιράσθηκαν τα εδάφη της. Το 1940, οι σοβιετικοί κατέλαβαν και τις Βαλτικές Χώρες και απέσπασαν την Βεσαραβία από την Ρουμανία, το 1940. Η ΕΣΣΔ πέρασε στο συμμαχικό στρατόπεδο μόλις αφού η Γερμανία της κήρυξε τον πόλεμο, το 1941. Παρόλα αυτά, η σοβιετική και – σήμερα – ρωσική πλευρά προσπαθεί εμμονικά να «οικειοποιηθεί» την συμμαχική νίκη κατά του Άξονα.
Η περίπτωση του τουίτ ουδόλως εντυπωσίασε όσους παρακολουθούν την τακτική της ρωσικής προπαγάνδας στην Ελλάδα. Η περίπτωση του καταιγισμού του ελληνικού κυβερνοχώρου με ψευδείς ειδήσεις και τερατολογίες, που αναπαράγονται στους ρωσόφιλους ιστοτόπους, έχει συζητηθεί εκτενώς. Από το 2000, όμως, η ρωσική βιομηχανία παραπληροφόρησης έχει απλώσει τα δίχτυα της, πέραν της επικαιρότητας, και στην ιστορία. Η παραποίηση της ιστορίας είναι ένα από τα πολλά και ποικίλα τεχνάσματα «ήπιας ισχύος» που χρησιμοποιεί η ρωσική διπλωματία στην Ελλάδα. Ένα ψευδοϊστορικό αφήγημα διαδίδεται από τις ρωσικές αρχές και τους συνεργάτες τους, προκειμένου να οικοδομήσει φιλορωσικό κλίμα.
Τα σχετικά παραδείγματα είναι πολλά, ενώ παρουσιάζουν πολλές ομοιότητες: ενεργός συμμετοχή Ρώσων πρακτόρων και «ομογενών», στρατιωτικές φιέστες, εκτενέστατη προβολή στον τύπο. Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις ρωσικών παρεμβάσεων στην Λήμνο, την Κέρκυρα και την Αλεξανδρούπολη.
Λήμνος: οι ρωσικοί τάφοι και η «απελευθέρωση» των Ορλωφικών
Το 2004 η ρωσική πρεσβεία αίφνης θυμήθηκε την παρουσία στο νησί ρωσικού νεκροταφείου. Τα μνήματα ανήκαν σε μαχητές του Λευκού Στρατού, Κοζάκους του Κουμπάν, του Ντον και του Αστραχάν, και τις οικογένειές τους. Μετά την ήττα των δυνάμεων του βαρόνου Βράγκελ στην μάχη της Κριμαίας, τελευταία του ρωσικού εμφυλίου, έφθασαν με τις οικογένειές τους στην Λήμνο το 1920.
Οι Ρώσοι της Λήμνου ήταν μικρό κομμάτι των εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων που εγκατέλειψαν την σοβιετοποιούμενη Ρωσία, καταλήγοντας στην Κωνσταντινούπολη και τα Πριγκιπόνησα ως σταθμούς μιας πορείας ξεριζωμού που τους πήγε πολύ μακρύτερα. Οι Άγγλοι, που διέθεταν βάση στην Λήμνο από την εκστρατεία της Καλλίπολης (1915), εγκατέστησαν περίπου 5.000 Ρώσους πρόσφυγες σε στρατόπεδο στο νησί. Εκεί απεβίωσαν περίπου 350-500 άτομα, από τις κακουχίες που υπέστησαν επί τόπου είτε κατά την διάρκεια του Εμφυλίου και της μεταφοράς τους.
Καθώς το επεισόδιο αφορούσε αντικομμουνιστές «Λευκούς», «λησμονήθηκε» στην ΕΣΣΔ. Το «ξέθαψε» ο Λεονίντ Πετρόβιτσς Ρεσσέτνικοφ, πράκτορας της Κα Γκε Μπε και αργότερα της Ρωσικής Υπηρεσίας Πληροφοριών Εξωτερικού. Ο Ρεσσέτνικοφ ίδρυσε το 2009 το Ρωσικό Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών και διετέλεσε πρόεδρός του (2009-2017). Το Ινστιτούτο θεωρείται ελεγχόμενο από τον ίδιο τον Πούτιν, ενώ κατηγορείται πως συντόνισε την εκστρατεία ρωσικής παραπληροφόρησης στις ΗΠΑ με στόχο τον υπέρ του Τραμπ επηρεασμό του εκλογικού αποτελέσματος.
Το 2004 ο Ρεσσέτνικοφ υπηρετούσε στην Διεύθυνση Πληροφοριών της ρωσικής πρεσβείας στην Αθήνα. Στο βιβλίο του «Η ρωσική Λήμνος» εξιστορεί πώς, την Μεγάλη Εβδομάδα εκείνου του έτους, μετέβη στο νησί μαζί με δύο ακόμη διπλωμάτες προκειμένου να εντοπίσουν τα ρωσικά μνήματα. Ο ένας συνταξιδιώτης του ήταν ο Αλεξέι Ανατόλιεβιτσς Ποπόφ (που θα κηρύσσετο persona non grata το 2018). Κατά τον Ρεσσέτνικοφ, οι τοπικές αρχές είδαν στην επίσκεψη του κλιμακίου ευκαιρία προσέλκυσης Ρώσων παραθεριστών. Ντόπιοι χωρικοί τους βοήθησαν να εντοπίσουν τους τάφους. Τους επετράπη να εγείρουν μνημεία στον χώρο του νεκροταφείου, αλλά και σε περίοπτη θέση στην παραλία της Μύρινας.
Για τα αποκαλυπτήρια ο Ρεσσέτνικοφ κάλεσε εκπροσώπους των Κοζάκων, τους οποίους μετέφερε από την Ρωσία σε πυραυλοφόρο καταδρομικό ο ναύαρχος του Στόλου της Μαύρης Θάλασσας, προκαλώντας αίσθηση στο νησί και αμηχανία στην Αθήνα. Η ρωσική πρεσβεία και σύλλογοι ελληνορωσικής φιλίας οργανώνουν έκτοτε «Ημέρες Ρωσίας» κάθε χρόνο στην Λήμνο, με τελετές μνήμης, συναυλίες, συνέδρια και εκθέσεις. Παρίσταται πάντοτε ρωσικό πολεμικό, όπως σε κάθε αντίστοιχη ρωσική εκδήλωση στην Ελλάδα.
Στη Λήμνο βρέθηκαν και τάφοι ναυτών του στόλου του Αλεξέι Γκριγκόριεβιτσς Ορλόφ. Κατά την «Εκστρατεία του Αρχιπελάγους» τα στρατεύματά του πολιόρκησαν επί δύο μήνες το κάστρο της Μύρινας, το 1770. Μόλις όμως το κατέλαβαν, ο οθωμανικός στόλος καταναυμάχησε τον ρωσικό στον Μούδρο και τον εξεδίωξε· οι κάτοικοι της Λήμνου αφέθηκαν έρμαιο στα τουρκικά αντίποινα. Το 2012 στήθηκε μνημείο στους 70 –κατά τους ρωσικούς υπολογισμούς– Ρώσους πεσόντες, στον περίβολο της Ευαγγελίστριας του Μούδρου. Η επιγραφή του, στα ρωσικά και τα ελληνικά, μιλά για «πεσόντες το 1770 για την απελευθέρωση της Λήμνου». Εκείνο στην παραλία της Μύρινας αφιερώνεται στη «συμβολή τους στην απελευθέρωση της Ελλάδας».
Ο ανυποψίαστος θα υπέθετε πως ο στόλος του Ορλόφ απελευθέρωσε την Λήμνο (ή και την Ελλάδα). Η ήττα και τα τουρκικά αντίποινα αποσιωπώνται και σερβίρεται ένα ένδοξο και ηρωικό, πλην ψευδές, αφήγημα. Το ίδιο συμβαίνει σε όλα τα στρατιωτικά μνημεία που Ρώσοι ανήγειραν τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Η πρόσκαιρη ρωσική κατοχή έχει μετονομασθεί «απελευθέρωση», παρότι την διαδέχθηκε νέα κατοχή (οθωμανική, βρετανική κ.ο.κ.).
Το τρίπτυχο «στρατός – ιστορία – ορθοδοξία» χρησιμοποιείται σε κάθε ρωσική «παρέμβαση» στις τοπικές κοινωνίες. Η Ρωσία θέλει να προβάλει την εικόνα της «μεγάλης Ορθόδοξης δύναμης», γνωρίζοντας πως γοητεύει τους ρωσολάγνους στην Ελλάδα. Αυτοί ανήκουν ιδίως στην «ψεκασμένη» και άκρα δεξιά, αλλά και σε μεγάλο κομμάτι της αριστεράς, της οποίας η «αντι-ιμπεριαλιστική» ψύχωση κοιτά, καθώς φαίνεται, μόνο προς την Δύση (Ευρώπη – ΗΠΑ). Σημαντικό κομμάτι της αριστεράς δεν έχει, φαίνεται, συνειδητοποιήσει πως τη ΕΣΣΔ έπαψε υφιστάμενη το 1991 και πως το καθεστώς Πούτιν εκπροσωπεί τις πιο ακραία αντιδραστικές θέσεις σε κοινωνικά και τις πλέον ιμπεριαλιστικές σε διεθνή ζητήματα…
Με αφορμή τη Ρωσική Εβδομάδα ο τοπικός τύπος των Επτανήσων, είτε εν αγνοία του είτε εκ προθέσεως, επαναλαμβάνει κάθε χρόνο το ψευδοϊστορικό αφήγημα περί «απελευθέρωσης» από τον Ουσσακόφ και ίδρυσης από εκείνον της Επτανήσου Πολιτείας
Κέρκυρα: Ορθοδοξία, φιέστες και βιασμός της ιστορίας
Στην Κέρκυρα, η επιχείρηση οικοδόμησης φιλορωσικού κλίματος στήθηκε γύρω από την μορφή του ναυάρχου Φιοντόρ Φιοντόροβιτσς Ουσσακόφ (1743-1817), τον οποίον αγιοποίησε το 2000 η Ρωσική Εκκλησία ως προστάτη του ναυτικού (το 2005 έλαβε και πρόσθετη αρμοδιότητα ως προστάτης των ρωσικών πολεμικών αεροσκαφών με πυρηνικές κεφαλές!). Ο Ουσσακόφ, ήρωας του Ρωσοτουρκικού Πολέμου του 1787-1792, έγινε το 1798 ναύαρχος του ρωσικού στόλου. Τον ίδιο χρόνο ο Ναπολέων εξεστράτευσε και κατέλαβε την Αίγυπτο από τους Οθωμανούς. Όλες οι ευρωπαϊκές δυνάμεις θορυβήθηκαν με την εξαγωγή των γαλλικών επαναστατικών ιδεών στις κατεκτημένες περιοχές. Ρωσία και Οθωμανική Αυτοκρατορία συμμάχησαν να ανακόψουν την προέλαση του Ναπολέοντα και, το 1798, ο ρωσοτουρκικός στόλος εξέδραμε με τον Ουσσακόφ επικεφαλής.
Η ναπολεόντεια Γαλλία είχε πρόσφατα (1797) καταργήσει τη Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας και καταλάβει τα Επτάνησα, όπου καθιερώθηκαν σημαντικές κοινωνικές μεταρρυθμίσεις. Καταργήθηκαν τα προνόμια των ευγενών και καθιερώθηκε ισοπολιτεία των κοινωνικών τάξεων και των δογμάτων. Παράλληλα, η Γαλλία εφήρμοσε αντικληρική πολιτική και φορολόγησε την Εκκλησία, Ορθόδοξη και Καθολική. Το πρώτο σκέλος δυσαρέστησε τους ευγενείς· το δεύτερο αποξένωσε τμήμα του πληθυσμού, ενώ θορύβησε το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Ο Γρηγόριος Ε’ τον κάλεσε ανοικτά σε εξέγερση κατά «των αθέων Γάλλων».
Ο ρωσοτουρκικός στόλος εξέδραμε και κατέλαβε τα νησιά του Ιονίου, καθώς και τις άλλοτε ενετικές κτήσεις στην απέναντι ξηρά (Πάργα, Πρέβεζα, Βουθρωτό). Η πόλη της Κέρκυρας έπεσε μετά από πολιορκία (1798-1799). Τα νησιά οργανώθηκαν, ύστερα από μακρές διαβουλεύσεις στην Κωνσταντινούπολη και την Αγία Πετρούπολη παρουσία μελών της επτανησιακής Γερουσίας, στην Επτάνησο Πολιτεία. Το νέο κράτος, ημιαυτόνομο, ήταν φόρου υποτελές στην Υψηλή Πύλη, ενώ ο τσάρος εγγυάτο τις θρησκευτικές ελευθερίες των υπηκόων και ρύθμιζε τις διεθνείς σχέσεις του. Με την συνθήκη του Τίλσιτ (1807) η Ρωσία εξεχώρησε την επικυριαρχία επί της Ιονίου Πολιτείας στην Γαλλική Αυτοκρατορία.
Η απόφαση ανέγερσης μνημείου και οργάνωσης τελετών μνήμης προς τιμήν του Ουσσακόφ στην Κέρκυρα προήλθε από το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών, το αρχηγείο του στόλου και το Πατριαρχείο Μόσχας. Ο Σεργκέι Μιχάιλοβιτσς Φόσσκιν, διπλωμάτης τότε στην ρωσική πρεσβεία της Αθήνας, εστάλη το 2001 στην Κέρκυρα για να ερευνήσει τις δυνατότητες ανέγερσης μνημείου. Το πρόβλημα, βέβαια, ήταν πως στην μνήμη των Επτανησίων ο Ουσσακόφ έχει καταγραφεί ως σύμμαχος των Οθωμανών, με αποτέλεσμα οι αρχές της Κέρκυρας να εκφράσουν, αρχικά, επιφυλάξεις.
Η πρεσβεία μετέφρασε τάχιστα και τους παρέδωσε ένα πόνημα Σοβιετικού ιστορικού, όπου ο Ουσσακόφ αγιογραφείται ως «ελευθερωτής των Ιονίων νήσων» και δήθεν δημιουργός του «δημοκρατικού συντάγματος» της Ιονίου Πολιτείας, το οποίο «απλώς επεκύρωσαν» Αγία Πετρούπολη και Κωνσταντινούπολη. Πρόκειται για σοβαρή παραχάραξη: οι κυβερνήσεις των δύο προστάτιδων δυνάμεων, με τις προτάσεις και των Επτανησίων γερουσιαστών, ήταν που καθόρισαν το σύνταγμα της Ιονίου Πολιτείας, η οποία ιδρύθηκε ακριβώς έναν χρόνο μετά την κατάληψη της Κέρκυρας. Επρόκειτο δε για «αριστοκρατική δημοκρατία», όπου μονάχα οι ευγενείς και ελάχιστοι αστοί έχαιραν πολιτικών δικαιωμάτων.
Σε κάθε περίπτωση, οι αρχές της Κέρκυρας δέχθηκαν τελικά την ανέγερση μνημείου στον Ουσσακόφ, μπροστά στην είσοδο του Νέου Φρουρίου. Για την ανέγερσή του και την διοργάνωση εορτασμών συστήθηκε το «Διεθνές Φόρουμ Ρωσικής Εβδομάδας στην Κέρκυρα». Το συναπαρτίζουν: η «Παγκόσμια Συνέλευση του Ρωσικού Λαού», η οποία, υπό την προεδρία του Πατριάρχη Μόσχας, στοχεύει να συνενώσει τους Ρώσους στην Ρωσία και την διασπορά γύρω από μια συντηρητική πολιτικο-κοινωνική ατζέντα· η μονή Ντανίλοφ, έδρα του Πατριαρχείου Μόσχας· η ρωσική πρεσβεία· το επίτιμο ρωσικό προξενείο Ιονίων Νήσων (ο πρόξενος Νίκος Κανούλας, ομογενής από την Τασκένδη, είναι ιδιοκτήτης τουριστικού γραφείου στραμμένου προς την ρωσική αγορά). Διακηρυγμένος στόχος του Φόρουμ να «θυμίσει στην κοινή γνώμη των δύο λαών τον ρόλο της Ρωσίας στην δημιουργία ανεξάρτητου ελληνικού κράτους, μέσω των προσπαθειών του άγιου μαχητή της πίστεως ναυάρχου Φιοντόρ Ουσσακόφ, αλλά και να εξοικειώσει τον πληθυσμό των Ιονίων νήσων με τον πολιτισμό και τις παραδόσεις του ρωσικού λαού».
Στην επιγραφή του μνημείου του Ουσσακόφ αναφέρονται ως συμμέτοχοι στην ανέγερσή του η «Επιτροπή Στρατιωτικής και Τεχνικής Συνεργασίας της Ρωσικής Ομοσπονδίας με τα Ξένα Κράτη» και ο Λάμπρος Μπαρτσώκας. Η μεν πρώτη έχει κύριο αντικείμενο την προώθηση πωλήσεων ρωσικών οπλικών συστημάτων στην αλλοδαπή. O δε Μπαρτσώκας, ομογενής και αυτός από την Τασκένδη, είναι γενικός διευθυντής της Rosoboron Service Hellas S.A., θυγατρικής της κολοσσιαίας Rosoboronexport. Η τελευταία έχει το αποκλειστικό δικαίωμα εξαγωγής ρωσικών οπλικών συστημάτων.
Ρωσικό αποβατικό κατέφθασε για τα αποκαλυπτήρια, που τελέσθηκαν το 2002 με αγιασμό και πυροτεχνήματα. Οι εκδηλώσεις περιέλαβαν συναυλία της χορωδίας του Στόλου της Μαύρης Θάλασσας. Πραγματοποιήθηκε λιτανεία της εικόνας του Ουσσακόφ, που κατετέθη –μαζί με λείψανό του– στον ναό του πολιούχου Κερκύρας, Αγίου Σπυρίδωνος. Η Ιζβέστιγια εύστοχα σχολίαζε πως «το γεγονός δεν έχει μονάχα ιστορικό πλαίσιο» και σημείωνε πως η Ελλάδα δεν λησμονεί τους ιστορικούς δεσμούς της με την Ρωσία και αποτελεί την μόνη χώρα του ΝΑΤΟ που αγοράζει ρωσικά όπλα και στρατιωτικό εξοπλισμό. Παράλληλα, η εφημερίδα επέμενε πως ο Ουσσακόφ ήταν ο συντάκτης του Ιονίου συντάγματος, το οποίο μάλιστα ήταν «από τα δημοκρατικότερα της εποχής» (!).
Έκτοτε εορτάζεται κάθε χρόνο «Ρωσική Εβδομάδα» στην Κέρκυρα, παρουσία πολεμικού του Στόλου της Μαύρης Θάλασσας. Πραγματοποιείται κατάθεση στεφάνου στα μνημεία του Ουσσακόφ και του Ιωάννη Καποδίστρια, την μορφή του οποίου επικαλείται συχνά η ρωσική προπαγάνδα. Η Ρωσική Εβδομάδα περιλαμβάνει δοξολογίες και λιτανείες, συναυλίες, προβολές ταινιών, διαλέξεις και συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης. Η ετήσια Ρωσική Εβδομάδα επεκτάθηκε το 2011 και στα υπόλοιπα Επτάνησα. Μνημεία στον Ουσσακόφ στήθηκαν σε περίοπτα σημεία και στις πόλεις της Ζακύνθου (2013), του Αργοστολίου και της Λευκάδας (2016).
Επικαλούμενες ψευδή ιστορικά αφηγήματα, την εικόνα της Ορθοδοξίας και εκείνη της στρατιωτικής ισχύος, οι ρωσικές αρχές έχουν εξαπολύσει μια συντονισμένη «επίθεση γοητείας» στην ελληνική κοινή γνώμη
Αλεξανδρούπολη: και πάλι τάφοι και «απελευθέρωση»
Η Αλεξανδρούπολη παρουσιάζει μοναδικές στην Ελλάδα εθνογραφικές και γεωστρατηγικές ιδιαιτερότητες, που καθιστούν την κοινωνία της ιδιαίτερα ευάλωτη στην ρωσική χειραγώγηση. Στην πόλη διαβιούν 7. 000 ρωσόφωνοι, κυρίως ομογενείς από την Γεωργία. Οι ρωσόφωνοι αντιστοιχούν στο 10% του πληθυσμού της πόλης, ποσοστό μεγαλύτερο από εκείνο κάθε άλλης πόλης στην Ελλάδα. Ταυτόχρονα, η Αλεξανδρούπολη βρίσκεται «στο μάτι του κυκλώνα», αποτελώντας μήλον της έριδος μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ: το λιμάνι της κατέχει σημαντική θέση στα γεωστρατηγικά σχέδια αμφοτέρων.
Προκειμένου να εδραιώσουν την επιρροή τους στην τοπική κοινωνία, οι Ρώσοι κατέφυγαν στο οικείο τέχνασμα: ξέθαψαν και διόγκωσαν τους όποιους δεσμούς της Αλεξανδρούπολης με την Ρωσία. Θυμήθηκαν αίφνης πως τάγμα του ρωσικού στρατού κατά τον Ρωσοτουρκικό Πόλεμο του 1877-1878 έφθασε στο τότε ψαροχώρι Ντεντέ-Αγάτς. Κατά την εννεάμηνη ρωσική κατοχή του, το σύνταγμα μηχανικού του τάγματος σχεδίασε το ρυμοτομικό σχέδιο πάνω στο οποίο αναπτύχθηκε η πόλη και τον περίφημο φάρο της (που οικοδόμησε εταιρεία γαλλικών συμφερόντων το 1880, μετά την επάνοδο του Ντεντέ Αγάτς στην οθωμανική διοίκηση).
Κατά την παραμονή του τάγματος, απεβίωσαν από τύφο 30 αξιωματικοί και στρατιώτες. Σε πιστή επανάληψη του σεναρίου της Λήμνου, τους θυμήθηκε το 2011, μετά από 133 χρόνια, ο Κονσταντίν Γκεόργκιεβιτσς Γκαμπαερίδης. Γεννημένος στην Τιφλίδα, αρμενικής καταγωγής, ο Γκαμπαερίδης δήλωνε πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Παλιννοστούντων Επιχειρηματιών και σύμβουλος του δημάρχου Αλεξανδρούπολης. Πολιτεύθηκε με το ΛΑΟΣ, ενώ φλέρταρε και με τους ΑΝΕΛ – αμφότερα κόμματα εθνικιστικά, δημαγωγικά, φιλορωσικά και αντιευρωπαϊκά. Η Ρωσίδα σύζυγός του Γιούλια Βλαντίμιροβνα Γκαβρίλοβα είναι κόρη Σοβιετικού αξιωματικού.
Το ζεύγος ίδρυσε το 2009 τον σύλλογο «Ρωσικό Σπίτι» (Русский Дом), του οποίου προεδρεύει η Γκαβρίλοβα.Έμβλημα του συλλόγου είναι το το αυτοκρατορικό στέμμα της Ρωσίας! Παρουσιάζεται ως πολιτιστικό κέντρο που στοχεύει «να φέρει κοντά την ελληνική και την ρωσική κοινωνία, ώστε να ενισχυθούν οι πολιτιστικές και οι οικονομικές σχέσεις». Προς τον σκοπό αυτόν υλοποιεί διάφορα έργα-δράσεις. Ως παράδειγμα αναφέρεται πως στέλνει κάθε χρόνο αποστολή στις «Ημέρες Ρωσίας» της Λήμνου. Πρώτη «δράση» που ανέλαβε το Ρωσικό Σπίτι ήταν η ανέγερση το 2011 μνημείου για τους Ρώσους νεκρούς. Την διαδικασία συντόνισαν ο Γκαμπαερίδης και ο τότε γενικός πρόξενος της Ρωσίας στην Θεσσαλονίκη Αλεξέι Ανατόλιεβιτσς Ποπόφ. Σημειωτέον ότι ο Ποπόφ ήταν ο ένας από τους δύο Ρώσους διπλωμάτες που απελάθηκαν ως personae non grataeαπό την Ελλάδα το 2018, λόγω της συντονισμένης ρωσικής προσπάθειας να τορπιλισθεί η Συμφωνία των Πρεσπών.
Το μνημείο των Ρώσων νεκρών κατασκευάσθηκε σε χρόνο ρεκόρ (επτά μήνες) με ρωσικά χρήματα και στήθηκε σε χώρο που παραχώρισε ο μητροπολίτης Άνθιμος, στο προαύλιο της μητρόπολης, όπου και μεταφέρθηκαν τα οστά των στρατιωτών. Η επιγραφή του μιλά για πεσόντες «που απελευθέρωσαν την περιοχή κατά τον ρωσο-τουρκικό πόλεμο του 1877-1878». Εύλογα αναρωτιέται κανείς για ποια «απελευθέρωση» γίνεται λόγος, αφού το Ντεντέ Αγάτς επανήλθε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία ήδη με την συνθήκη του Αγίου Στεφάνου (1878). Στα αποκαλυπτήρια, την 28η Οκτωβρίου, εμφανίσθηκε, φυσικά, αποβατικό του Στόλου της Μαύρης Θάλασσας. Άγημα Ρώσων πεζοναυτών έλαβε μέρος στην παρέλαση της εθνικής εορτής – για πρώτη φορά στα ελληνικά χρονικά ξένο άγημα συμμετείχε σε ελληνική παρέλαση.
Τα τελευταία χρόνια ευκαιρία προβολής των ρωσικών θέσεων παρέχουν οι παρελάσεις για την «Ημέρα της Νίκης», που λαμβάνουν χώρα σε πόλεις ανά την Ελλάδα. Στις παρελάσεις αυτές βλέπει κανείς την «τρικυμία εν τω κρανίω» του μετασοβιετικού ρωσικού εθνικισμού: σοβιετικές σημαίες ανάκατες με ρωσικές και αυτοκρατορικούς θυρεούς, παιδάκια με τις στολές των Σοβιετικών πιονιέρων δίπλασε ιερείς φέροντες λάβαρα, εικόνες του Στάλιν και του Αγίου Γεωργίου, το δίκοχο του σοβιετικού στρατιώτη με το κόκκινο αστέρι… Στην Αλεξανδρούπολη το 2018 παρήλασαν και σημαίες της «Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντονιέτσκ», κρατικού μορφώματος που ίδρυσαν οι ρωσόφιλοι αυτονομιστές στην κατεχόμενη ανατολική Ουκρανία και που δεν αναγνωρίζεται από καμία χώρα του κόσμου. Οι παρελαύνοντες κατέληξαν στο μνημείο των Ρώσων πεσόντων στοπροαύλιο της μητρόπολης, όπου έγινε κατάθεση στεφάνων και λουλουδιών. Αντίστοιχα, στην Κέρκυρα η παρέλαση για την «Ημέρα της Νίκης» καταλήγει στο μνημείο του Ουσσακόφ.
Η διαστρέβλωση της ιστορίας αποτελεί ένα ακόμη βέλος στην ρωσική φαρέτρα «ήπιας ισχύος». Επικαλούμενες ψευδή ιστορικά αφηγήματα, την εικόνα της Ορθοδοξίας και εκείνη της στρατιωτικής ισχύος, οι ρωσικές αρχές έχουν εξαπολύσει μια συντονισμένη «επίθεση γοητείας» στην ελληνική κοινή γνώμη. Στόχος του ασύμμετρου αυτού πολέμου είναι να την στρέψουν στην άκριτη υιοθέτηση των ρωσικών θέσεων και πολιτικών. Ομογενείς επιχειρηματίες, Ρώσοι που ζουν στην Ελλάδα και μέσα ενημέρωσης του ακροδεξιού και ακροαριστερού κυρίως χώρου προπαγανδίζουν την ρωσική παραπληροφόρηση.
Παπαγαλίζεται συχνά πως «η Ρωσία ήταν που απελευθέρωσε την Ελλάδα από τους Τούρκους» και πως «αν δεν ήταν η Ρωσία, η Ελλάδα δεν θα υπήρχε στο χάρτη».Η μη αναγνώριση αυτών των «ιστορικών αληθειών» από τους Έλληνες συνιστά «αγνωμοσύνη», επαναλαμβάνουν οι παπαγάλοι της ρωσικής προπαγάνδας. Το τουΐτ της ρωσικής πρεσβείας της 9ης Μαΐου φανερώνει πως η πλύση εγκεφάλου γύρω από την ιστορία επεκτείνεται και στα πολύ πιο πρόσφατα κεφάλαιά της. Η ανακοίνωση πως η Μαρίγια Βλαντίμιροβνα Ζαχάροβα, σήμερα εκπρόσωπος τύπου του ρωσικού υπουργείου εξωτερικού, θα αναλάβει ως νέα πρέσβης της Ρωσικής Ομοσπονδίας στην Ελλάδα φανερώνει πως η Ρωσία θεωρεί την Ελλάδα σημαντικό στόχο στα γεωπολιτικά της σχέδια. Δεδομένης της έφεσης, σχετικά, της συγκεκριμένης διπλωμάτη, η ρωσικήπαραπληροφόρηση με στόχο την ελληνική κοινή γνώμη αναμένεται να ενταθεί.
Πηγή: athensvoice.gr
