Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία: «Το ζήτημα της χειροτονίας γυναικών στον βαθμό του διακόνου παραμένει ανοιχτό».

16η Τακτική Γ.Σ. Συνόδου Επισκόπων, Πάπας Φραγκίσκος, Χειροτονία διακονισών

Πάπας Φραγκίσκος: Δεν θέλουμε μια στατική Εκκλησία, αλλά μια ιεραποστολική Εκκλησία, που αγκαλιάζει την κραυγή της ανθρωπότητας

ΡΩΜΗ, Νίκος Τζωΐτης

Ως Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία δεν πρέπει να είμαστε μια σιωπηλή Εκκλησία, “αλλά μια Εκκλησία που αγκαλιάζει την κραυγή της ανθρωπότητας” και φωτίζεται από τον Χριστό φέρνοντας το φως του Ευαγγελίου στους άλλους, τόνισε ο Πάπας Φραγκίσκος και επεσήμανε: «Όχι μια στατική Εκκλησία, αλλά μια ιεραποστολική Εκκλησία που περπατά με τον Κύριό της στους δρόμους του κόσμου».

Ο Ποντίφηκας προεξήρχε σήμερα, 27 Οκτωβρίου, της Θείας Λειτουργίας στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου. Η Θ. Λειτουργία, με το μυστήριο της Θ. Ευχαριστίας, σήμανε το τέλος της 16ης Τακτικής Γενικής Συνέλευσης της Συνόδου των Επισκόπων.

Ο Πάπας ευχαρίστησε τον Κύριο για το «ταξίδι που κάναμε μαζί» στη Σύνοδο για τη Συνοδικότητα που ξεκίνησε πριν από τρία χρόνια με τοπικές, περιφερειακές και ηπειρωτικές συναντήσεις και κορυφώθηκε σε μηνιαίες συναντήσεις Οκτωβρίου στο Βατικανό το 2023 και ολοκληρώθηκε χθες το βράδυ. Από τις 2 Οκτωβρίου, 368 άτομα –από επισκόπους μέχρι λαϊκούς και, μεταξύ αυτών, μερικές δεκάδες γυναίκες– από 100 χώρες συζητούσαν κεκλεισμένων των θυρών το μέλλον της Εκκλησίας, στη Γενική Συνέλευση της Συνόδου, η οποία είχε συγκληθεί για πρώτη φορά τον Οκτώβριο του 2023. Με τη λήξη της Συνόδου η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία άφησε «ανοιχτό» το ερώτημα της χειροτονίας γυναικών στο αξίωμα του διάκου, έναν βαθμό πριν από αυτόν του πρεσβυτέρου.

«Το ζήτημα της χειροτονίας γυναικών στον βαθμό του διακόνου παραμένει ανοιχτό. Αυτή η διάκριση θα συνεχιστεί» αναφέρεται στο τελικό κείμενο που εγκρίθηκε από τον πάπα Φραγκίσκο έπειτα από έναν μήνα συζητήσεων.

Μολονότι «γυναίκες και άνδρες έχουν ίση αξία ως μέλη του λαού του Θεού (…) οι γυναίκες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν εμπόδια για τη μεγαλύτερη αναγνώριση» του ρόλου τους, σημειώνεται στο τελικό κείμενο των 51 σελίδων και 155 παραγράφων. Στην παράγραφο για τις γυναίκες διατυπώθηκαν οι περισσότερες αντιρρήσεις, με 97 ψήφους κατά και 258 υπέρ.

Όπως και για τους ιερείς και σε αντίθεση με άλλα δόγματα, η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία επιτρέπει να χειροτονούνται διάκονοι μόνο οι άνδρες. «Δεν υπάρχει κανένας λόγος και κανένα κώλυμα που θα εμπόδιζε τις γυναίκες να ασκήσουν διοικητικούς ρόλους στην Εκκλησία», προστίθεται στο έγγραφο, χωρίς όμως να προσδιορίζονται αυτοί οι ρόλοι. Δεν γίνεται επίσης καμία αναφορά στη χειροτονία γυναικών ιερέων, όπως έχουν ζητήσει πολλές επισκοπές στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική.

Ο Monsignor Battocchio εξήγησε ότι σε πολλές ιερατικές σχολές, οι γυναίκες διαδραματίζουν ήδη σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των λειτουργών, με τις λαϊκές οικογένειες και τις γυναίκες να συμμετέχουν ενεργά στις προσπάθειες κατάρτισης. Ο Καρδινάλιος Grech μίλησε για μια πρόσφατη εμπειρία από ένα ευρωπαϊκό ιεροδιδασκαλείο, όπου ένα ζευγάρι λαϊκών συνέβαλε στο πρόγραμμα διαμόρφωσης, μια πρακτική που υπάρχει ήδη σε πολλές επισκοπές της Λατινικής Αμερικής. Ο καρδινάλιος Hollerich αναγνώρισε ότι αυτό είναι ένα «πολύ λεπτό ζήτημα» και σημείωσε ότι ο Πάπας ούτε επιβεβαίωσε ούτε απέρριψε το ενδεχόμενο, διατηρώντας το ανοιχτό ερώτημα για περαιτέρω διάκριση.

Στο κείμενο προτείνεται επίσης η αναδιοργάνωση της εκπαίδευσης των ιερέων και η μεγαλύτερη συμμετοχή των λαϊκών σε εκκλησιαστικά ζητήματα, συμπεριλαμβανομένης της επιλογής επισκόπων. Δεν διατυπώνεται καμία πρόταση για την υποδοχή των πιστών της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ+ από την Εκκλησία.

Η Σύνοδος είναι ένα συμβουλευτικό όργανο, που υποβάλει τα συμπεράσματά της στον Πάπα, ο οποίος έχει την τελευταία λέξη σε ό,τι αφορά τις μεταρρυθμίσεις του δόγματος. Ο Ποντίφικας ανακοίνωσε ότι θα αποδεχτεί αμέσως τις προτάσεις της.

«Στο έγγραφο αυτό υπάρχουν πολύ συγκεκριμένες οδηγίες που μπορούν να χρησιμεύσουν ως οδηγός για την αποστολή των Εκκλησιών στις διάφορες ηπείρους και σε διαφορετικά πλαίσια», δήλωσε χθες βράδυ ο Πάπας Φραγκίσκος.

Το πρώτο ερώτημα που τέθηκε αφορούσε την επιλογή του Πάπα να μην εκδώσει μετασυνοδική προτροπή και τι σημαίνει αυτό για το μέλλον των παπικών εγγράφων.

Ο θεολόγος Monsignor Riccardo Battocchio εξήγησε ότι η στάση του Πάπα είναι σύμφωνη με την Episcopalis communio, υποδεικνύοντας ότι, εάν ο Πάπας το εγκρίνει ρητά, το έγγραφο είναι μέρος του magisterium του – όχι ως δεσμευτικός κανόνας, αλλά ως σύνολο κατευθυντήριων αρχών. Ο Καρδινάλιος Mario Grech πρόσθεσε ότι η ίδια η Σύνοδος ήταν μια ισχυρή, όμορφη εμπειρία διαλόγου και κοινωνίας.

Ο καρδινάλιος Jean-Claude Hollerich, SJ, παρατήρησε ότι φέτος, καθώς η συνοδική μέθοδος ρίζωσε, διαφορετικές προοπτικές προσεγγίστηκαν με διαφάνεια, φέρνοντας στην πραγματικότητα τη συνοδικότητα.

Όπως διευκρίνισε ο Msgr Battocchio, η «μη κανονιστική» φύση του εγγράφου δεν μειώνει τον αντίκτυπό του, αλλά δείχνει το δρόμο προς ένα ενωμένο ταξίδι που χαρακτηρίζεται από πλουραλισμό, ένα ταξίδι που αντικατοπτρίζει την προέλευση της Εκκλησίας. Αυτό το όραμα καλεί την Εκκλησία σε μεταστροφή – όχι μόνο ηθική αλλά και σχεσιακή – ενθαρρύνοντας βαθύτερες, πιο ποικίλες εκκλησιαστικές σχέσεις.

Απαντώντας σε ερωτήσεις σχετικά με τον σεβασμό των ανατολικών λειτουργικών παραδόσεων εν μέσω μετανάστευσης, ο πατέρας Giacomo Costa, SJ, επεσήμανε την αποστολή της Εκκλησίας να παραμείνει «ριζωμένη και προσκυνητής».Τόνισε τη σημασία της διατήρησης αυτών των πλούσιων παραδόσεων χωρίς υποχώρηση στον απομονωτισμό. Η εκ νέου ανακάλυψη των θησαυρών των Ανατολικών Εκκλησιών ήταν ένα σημαντικό επίτευγμα, είπε.

Η αδελφή Maria de los Dolores Palencia Gómez μίλησε για την εμπειρία της να τελεί διακονία σε μια ποικιλόμορφη εκκλησία στο Μεξικό, όπου, σημείωσε, ένα μείγμα από περισσότερες από 30 εθνικότητες εμπλουτίζει την πίστη.

Ο π. Costa υπογράμμισε επίσης ότι ενώ η Λατινική Εκκλησία είναι ένα σημαντικό μέρος της Καθολικής Εκκλησίας, δεν περιλαμβάνει το σύνολό της. Αυτή η ποικιλομορφία, πρόσθεσε, είναι ένα πλεονέκτημα, που απαιτεί διατήρηση αλλά όχι ακαμψία, καθώς δείχνει τους ποικίλους τρόπους με τους οποίους η πίστη έχει ριζώσει σε όλους τους πολιτισμούς. «Η Εκκλησία θα πρέπει να χρησιμεύσει ως κόμβος όπου άνθρωποι με διαφορετικό υπόβαθρο βρίσκουν ενότητα ως αδελφοί και αδελφές, παιδιά ενός Πατέρα», δήλωσε ο π. Costa.

Ο Καρδινάλιος Hollerich σημείωσε ότι η Λειτουργία παραμένει ανοιχτή στην προσαρμογή, επιτρέποντας μεγαλύτερη συμμετοχή όπου χρειάζεται. Στην επισκοπή του, για παράδειγμα, συχνά τελεί τη λειτουργία στα πορτογαλικά, χρησιμοποιώντας ένα βραζιλιάνικο missal που ενθαρρύνει την ευρύτερη συμμετοχή της εκκλησίας. Η Θεία Ευχαριστία της Κυριακής, τόνισε, χρησιμεύει ως κομβικό σημείο για την οικοδόμηση κοινοτήτων με επίκεντρο το Ευαγγέλιο.

Οι δέκα «ομάδες μελέτης» της Συνόδου προγραμματίζεται να ολοκληρώσουν τις εργασίες τους μέχρι τον Ιούνιο. Ο π. Costa ανέφερε ότι τα αποτελέσματα αναμένεται να αναπεμφθούν στις Επισκοπικές Διασκέψεις που εκπροσωπούνται στη Σύνοδο, σύμφωνα με την πρόθεση του Πάπα να προωθήσει μια παρατεταμένη περίοδο διάκρισης, δίνοντας περισσότερο χρόνο για προβληματισμό παρά για βιαστικές αποφάσεις.