“Πέρασμα στο Φως” με την “Αθωνική Ψηφιακή Κιβωτό”

*Διαδραστική ψηφιακή έκθεση στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών-Πνευματικό αντίδωρο του Αγίου Όρους προς τις ανάγκες της κοινωνίας και κυρίως προς τους νέους.

Μέχρι και τις 24 Οκτωβρίου θα είναι ανοικτή στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών η διαδραστική ψηφιακή έκθεση ” «Πέρασμα στο Φως»,  που  παρουσιάζει για πρώτη φορά , με το έργο “Αθωνική Ψηφιακή Κιβωτός”, στην υπερχιλιετή ιστορία του ‘Αθω ψηφιοποιημένους θησαυρούς από Ιερές Μονές του Αγίου Όρους. 

  Η «Αθωνική Ψηφιακή Κιβωτός», πρωτοβουλία και δημιούργημα της Ιεράς Κοινότητας Αγίου Όρους,  φέρνει στο φως χιλιάδες ψηφιοποιημένα κειμήλια και αντικείμενα υψηλής πολιτιστικής αξίας, στοχεύοντας να καταστήσει την παγκόσμια κοινότητα κοινωνό του Ορθόδοξου Χριστιανικού πολιτισμού.

Το  έργο της «Αθωνικής Ψηφιακής Κιβωτού» είναι μοναδικό και  πραγματοποιήθηκε σε διάρκεια τεσσάρων ετών με τη συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΣΠΑ 2014 – 2020).  Περιλαμβάνει σε ψηφιοποιημένη μορφή χειρόγραφους κώδικες, παλαίτυπα, έγγραφα, εξαίρετα έργα τέχνης, αντικείμενα ειδικών συλλογών, τρισδιάστατα μοντέλα μνημείων, όπως ο σεπτός ναός του Πρωτάτου και η Τράπεζα της Ι.Μ.Μ. Βατοπαιδίου, ψηφιακές παρουσιάσεις Ιερών Μονών, ειδικές ψηφιακές εφαρμογές εκπαιδευτικού και ψυχοφελούς περιεχομένου. Επίσης, αξιοποιήθηκε η πλατφόρμα τηλεκπαίδευσης «moodle» για την δημιουργία ψηφιακού εκπαιδευτικού περιεχομένου.

Ο Ιερομόναχος Ιερώνυμος  Σιμωνοπετρίτης,  υπεύθυνος του έργου  “Αθωνική Ψηφιακή Κιβωτός”, δήλωσε: “Το έργο , που παρουσιάζεται μέσω της έκθεσης «Πέρασμα στο Φως», αποτελεί παρακαταθήκη της Ιεράς Κοινότητος του Αγίου Όρους που ανοίγεται πλέον σε όλη την οικουμένη, μέσω των δυνατοτήτων που προσφέρει η σύγχρονη τεχνολογία. Καλούμε όλο τον κόσμο -αλλά ιδιαίτερα τους νέους ανθρώπους- να αγκαλιάσουν αυτό το έργο, έχοντας την ελπίδα ότι θα τους βοηθήσει να γνωρίσουν την ιστορική αλλά και τη ζώσα πνευματική και πολιτισμική παράδοση του Αγίου Όρους».

Στάχωση Ευαγγελίου (πινακίδες, ελάσματα, κλείστρα) με περίκλειστο σμάλτο. Ιερά Μονή Ξενοφώντος.

Σταυρός αγιασμού, εικονίζονται η Βάπτιση και η Σταύρωση στις δυο όψεις. Ιερά Μονή Διονυσίου, 1784 

Η “Αθωνική Ψηφιακή Κιβωτός” αποτελεί  “ένα Πνευματικό αντίδωρο του Αγίου Όρους προς τις ανάγκες της κοινωνίας και κυρίως προς τους νέους, οι οποίοι έχουν νέους διαύλους και τρόπους επικοινωνίας μέσω του ψηφιακού κόσμου”. Ο τεράστιος αυτός πλούτος πολιτιστικής κληρονομιάς διαφυλάσσεται πλέον σε ένα εκτεταμένο αποθετήριο χιλιάδων ψηφιοποιημένων αντικειμένων, στο οποίο το κοινό μπορεί να περιηγηθεί μέσω της ιστοσελίδας https://mountathos.org/.

Σε διαδυκτιακή συνέντευξη Τύπου στην Αθήνα ο κ. Κωνσταντίνος Πατσέας, υπεύθυνος Σχεδιασμού – συντονιστής της “Αθωνικής Ψηφιακής Κιβωτού”, ανέφερε ότι ψηφιοποιήθηκαν 100.000 φωτογραφίες, 70.000 βιβλία, 4.000 χειρόγραφοι κώδικες (εικονογραφημένοι, οτιδήποτε μέχρι και το 1450, οπότε η εφεύρεση της Τυπογραφίας) με 900.000 σελίδες, 1.512 παλαίτυπα με 450.473 λήψεις, 7.000 φορητές εικόνες (που καλύπτουν τόσο τη βυζαντινή όσο και τη μεταβυζαντινή περίοδο), 3.809 αντικείμενα Λαογραφίας (ως και υφαντά), 7.071 νομίσματα, 13.000 αρχιτεκτονικά σχέδια, αντικείμενα Μεταλλοτεχνίας, έργα τέχνης.

Αφετηρία για την δημιουργία της “Αθωνικής Ψηφιακής Κιβωτού” ήταν η εισαγωγή , πριν από δέκα χρόνια , των νέων τεχνολογιών  από τις Μονές Βατοπαιδίου,  Παντοκράτορος και  Σίμωνος Πέτρας  για να διασώσουν και να αναδείξουν τα κειμήλια τους.Περγαμηνό Ψαλτήρι. 9ος αιώνας, Ιερά Μονή Παντοκράτορος

Το έργο  “Αθωνική Ψηφιακή Κιβωτός”   ξεκίνησε το 2015 – 2016, και αφού εντάχθηκε στο επιχειρησιακό πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητας, ΕΠΑΝΕΚ, στο ΕΣΠΑ της περιόδου 2014 – 2020. Ανάδοχος του έργου ήταν η Cosmote Α.Ε. Το – προς ψηφιοποίηση – υλικό ήταν  διάσπαρτο, σε πλείστες όσες Μονές, γι’ αυτό διαμορφώθηκαν  14 εργαστήρια ψηφιοποίησης  και κάθε  μοναστήρι όρισε το δικό   και έναν μοναχό για να  παρακολουθεί το έργο. Ομάδα αρχαιολόγων επέλεξε το τι πρέπει να ψηφιοποιηθεί, από το ανεξάντλητο υλικό του Άθω, ενώ άλλη έκανε τη δεικτοδότησή του, την ταυτοποίηση κάθε ψηφιακής σελίδας με αριθμό. Το υλικό στελνόταν  στις Καρυές – διοικητική έδρα  της Αγιορείτικης πολιτείας. Εκεί λειτουργούσε μια πρώτη μορφή αποθετηρίου, στο οποίο είχαν ρόλο 70 – 100 τεκμηριωτές, όχι μόνο Έλληνες, αλλά και Γάλλοι, Αμερικανοί, Κύπριοι, Τσέχοι, Βούλγαροι, Ρουμάνοι. Η αποκωδικοποίηση των ψηφιακών λήψεων είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μεταδεδομένων, τα οποία – κομβική λεπτομέρεια – προφυλάσσονταν ως κόρη οφθαλμού: το VPN δίκτυο, στο οποίο φιλοξενούνταν ήταν κλειστό, υψίστης ασφαλείας, και το υλικό κρυπτογραφημένο. Τη σκυτάλη έπαιρνε ομάδα πληροφορικών, που παραμετροποιούσαν το υλικό – αξιοποιήθηκε open source λογισμικό. Το αποθετήριο συνδέθηκε με την πλατφόρμα mountathos.org. Η αναζήτηση γίνεται με λέξεις – κλειδιά, ακόμη και με βάση τη χρονολογία ή το μέταλλο του αντικειμένου που θέλει κανείς να δει. 

Η Τιμία Ζώνη της Θεοτόκου, Ι.Μ. Βατοπαιδίου

Η “Αθωνική Ψηφιακή Κιβωτός” αποτελεί  “ένα Πνευματικό αντίδωρο του Αγίου Όρους προς τις ανάγκες της κοινωνίας και κυρίως προς τους νέους, οι οποίοι έχουν νέους διαύλους και τρόπους επικοινωνίας μέσω του ψηφιακού κόσμου”. Ο τεράστιος αυτός πλούτος πολιτιστικής κληρονομιάς διαφυλάσσεται πλέον σε ένα εκτεταμένο αποθετήριο χιλιάδων ψηφιοποιημένων αντικειμένων, στο οποίο το κοινό μπορεί να περιηγηθεί μέσω της ιστοσελίδας https://mountathos.org/.

Σε διαδυκτιακή συνέντευξη Τύπου στην Αθήνα ο κ. Κωνσταντίνος Πατσέας, υπεύθυνος Σχεδιασμού – συντονιστής της “Αθωνικής Ψηφιακής Κιβωτού”, ανέφερε ότι ψηφιοποιήθηκαν 100.000 φωτογραφίες, 70.000 βιβλία, 4.000 χειρόγραφοι κώδικες (εικονογραφημένοι, οτιδήποτε μέχρι και το 1450, οπότε η εφεύρεση της Τυπογραφίας) με 900.000 σελίδες, 1.512 παλαίτυπα με 450.473 λήψεις, 7.000 φορητές εικόνες (που καλύπτουν τόσο τη βυζαντινή όσο και τη μεταβυζαντινή περίοδο), 3.809 αντικείμενα Λαογραφίας (ως και υφαντά), 7.071 νομίσματα, 13.000 αρχιτεκτονικά σχέδια, αντικείμενα Μεταλλοτεχνίας, έργα τέχνης.

Αφετηρία για την δημιουργία της “Αθωνικής Ψηφιακής Κιβωτού” ήταν η εισαφωγή , πριν από δέκα χρόνια , των νέων τεχνολογιών  από τις Μονές Βατοπαιδίου,  Παντοκράτορος και  Σίμωνος Πέτρας  για να διασώσουν και να αναδείξουν τα κειμήλια τους. Το έργο  “Αθωνική Ψηφιακή Κιβωτός”   ξεκίνησε το 2015 – 2016.  Ανάδοχος του έργου ήταν η Cosmote Α.Ε. Το – προς ψηφιοποίηση – υλικό ήταν  διάσπαρτο, σε πλείστες όσες Μονές, γι’ αυτό διαμορφώθηκαν  14 εργαστήρια ψηφιοποίησης  και κάθε  μοναστήρι όρισε το δικό   και έναν μοναχό για να  παρακολουθεί το έργο. Ομάδα αρχαιολόγων επέλεξε το τι πρέπει να ψηφιοποιηθεί, από το ανεξάντλητο υλικό του Άθω, ενώ άλλη έκανε τη δεικτοδότησή του, την ταυτοποίηση κάθε ψηφιακής σελίδας με αριθμό. Το υλικό στελνόταν  στις Καρυές – διοικητική έδρα  της Αγιορείτικης πολιτείας. Εκεί λειτουργούσε μια πρώτη μορφή αποθετηρίου, στο οποίο είχαν ρόλο 70 – 100 τεκμηριωτές, όχι μόνο Έλληνες, αλλά και Γάλλοι, Αμερικανοί, Κύπριοι, Τσέχοι, Βούλγαροι, Ρουμάνοι. Η αποκωδικοποίηση των ψηφιακών λήψεων είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μεταδεδομένων, τα οποία – κομβική λεπτομέρεια – προφυλάσσονταν ως κόρη οφθαλμού: το VPN δίκτυο, στο οποίο φιλοξενούνταν ήταν κλειστό, υψίστης ασφαλείας, και το υλικό κρυπτογραφημένο. Τη σκυτάλη έπαιρνε ομάδα πληροφορικών, που παραμετροποιούσαν το υλικό – αξιοποιήθηκε open source λογισμικό. Το αποθετήριο συνδέθηκε με την πλατφόρμα mountathos.org. Η αναζήτηση γίνεται με λέξεις – κλειδιά, ακόμη και με βάση τη χρονολογία ή το μέταλλο του αντικειμένου που θέλει κανείς να δει.