“Είμαστε ένα βήμα πριν από το ολικό lockdown”, προειδοποιεί ο Υπουργός Υγείας

Είναι θέμα ημερών να ξεφύγει εντελώς η κατάσταση, εάν δεν υπάρξει συμμόρφωση στα μέτρα περιορισμού, εκτίμησε ο υπουργός Υγείας , Κωνσταντίνος Ιωάννου, και προειδοποίησε ότι “είμαστε ένα βήμα πριν από το ολικό lockdown”.

Σε δηλώσεις στο ΡΙΚ ο κ. Ιωάννου ανέφερε ότι  για τα έκτακτα μέτρα είχαν πει εξαρχής ότι τα δεδομένα ανά πάσα στιγμή μπορεί να αλλάξουν. Ο υπουργός επεσήμανε  ότι το τελευταίο διάστημα παρατηρήθηκε μια αύξηση στο ποσοστό θετικότητας ένεκα των κοινωνικών συναθροίσεων και επισήμανε ότι τα τελευταία μέτρα πάρθηκαν με στόχο τον περιορισμό των επαφών.
Σχετικά με το μεταλλαγμένο στέλεχος του ιού, το οποίο είναι και πιο μεταδοτικό, ο κύριος Ιωάννου είπε ότι εντός των επόμενων 2-3 ημερών θα ξέρουμε κατά πόσο υπάρχει και στην Κύπρο. Επίσης, δήλωσε ότι δεν αναμένει θεαματική μείωση των κρουσμάτων τις επόμενες μέρες

Το επόμενο βήμα λόγω εξάντλησης στην επιβολή άλλων περιοριστικών μέτρων είναι το lockdown αλλά πρέπει να αποφευχθεί πάση θυσία, λέει στο ΚΥΠΕ ο Επικεφαλής της Συμβουλευτικής Επιστημονικής Επιτροπής, Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο και Παθολόγος με εξειδίκευση στον Έλεγχο Λοιμώξεων, Δρ Κωνσταντίνος Τσιούτης, σημειώνοντας ότι η κατάσταση θα χειροτερέψει τον Ιανουάριο λόγω των κλιματολογικών συνθηκών.

Ο Δρ Τσιούτης είπε ότι είμαστε όντως ένα βήμα πριν το γενικευμένο lockdown, τονίζοντας ότι αυτό πρέπει να αποφευχθεί πάση θυσία γιατί και με αυτό το μέτρο τα αποτελέσματα αργούν να φανούν.

Σημείωσε ότι «δεν είναι και πολλά τα μέτρα που έχουν μείνει για να μπουν. Το επόμενο βήμα θα είναι το lockdown αν δούμε το καμπανάκι να κτυπά, έτσι που δεν θα έχουμε άλλη επιλογή».

«Θέλω να αποφευχθεί το lockdown όσο γίνεται. Η απόφαση για lockdown είναι δεσμευτική γιατί σημαίνει ότι η κατάσταση έχει φθάσει στο απροχώρητο και δεν ελέγχεται πια. Όμως, η όποια βελτίωση με το lockdown θα αργήσει να φανεί. Αλλάζουν οι επιδημιολογικοί στόχοι με το lockdown που είναι δεσμευτικό και επιπλέον των επιπτώσεων που θα έχει στην οικονομία και στην κοινωνία και στην ψυχολογία του κόσμου είναι κάτι που θα χρειαστεί να κρατήσει. Το έχουμε ζήσει σε πάρα πολλές χώρες του εξωτερικού οι οποίες από τον Νοέμβριο βρίσκονται σε lockdown από το οποίο ουσιαστικά καμία χώρα δεν έχει καταφέρει να βγει γιατί είτε γίνεται πιο αυστηρό είτε παρατείνεται. Αυτή είναι η συζήτηση που έχουμε κάνει πολλές φορές τον Οκτώβριο και Νοέμβριο ότι αν μπαίναμε σε lockdown ουσιαστικά εκεί θα βρισκόμασταν. Με το lockdown αλλάζουν οι στόχοι, θέλεις να δεις σημαντική μείωση που δεν θα φαινόταν μέσα σε δύο ή τρεις εβδομάδες», είπε.

Αυτό που είναι σίγουρο, συνέχισε ο Δρ Τσιούτης είναι ότι η κατάσταση παραμένει κρίσιμη. «Η περαιτέρω ανάλυση των δεδομένων μας δείχνει ότι είναι σταθερά τα πράγματα, υπάρχει μια μικρή περίπτωση να μπαίνουμε σε φάση βελτίωσης αλλά είναι πολύ πρώιμο για συμπεράσματα. Το μόνο βέβαιο είναι ότι τα μέτρα που έχουν ανακοινωθεί θα πρέπει να παραμείνουν και πρέπει να τηρηθούν όσο το δυνατό περισσότερο», σημείωσε.

Αυτό βέβαια, συνέχισε, δεν σημαίνει ότι με τις επιλογές μας θα πρέπει να φθάσουμε στο ανώτατο όριο των μέτρων. «Θα πρέπει να καταλάβουμε την φιλοσοφία και τον σκοπό των μέτρων ώστε να τα ακολουθήσουμε και με αυτό τον τρόπο να περιορίσουμε όσο μπορούμε και τον εαυτό μας από το να εκτεθούμε σε κάτι που μπορεί να είναι μεταδοτικό αλλά και να περιορίσουμε και τους γύρω μας από τον αυξημένο κίνδυνο που συνοδεύει αυτή την επιδημιολογική εικόνα», ανέφερε.

Είπε πως τα μέτρα που έχουν επιβληθεί θα αργήσουν να αποδώσουν. «Όπως είδαμε τον Νοέμβριο, τα μέτρα που μπήκαν στις επαρχίες που ήταν οι πιο πληγείσες χρειάστηκε πάνω από τρεις εβδομάδες για να φανούν. Όμως τώρα ακόμα και ένα μήνα μετά που άρθηκαν εκείνα τα μέτρα και το βλέπουμε στην εθνική αναφορά, ότι εκείνες οι συγκεκριμένες επαρχίες έχουν την καλύτερη επιδημιολογική εικόνα σε σχέση με άλλες επαρχίες», πρόσθεσε.

Επεσήμανε, ότι τα μέτρα έχουν συγκεκριμένους στόχους λόγω της βεβαρημένης εικόνας που έχουμε στην Κύπρο και αργούν να αποδώσουν. Όπως βλέπουμε, ανέφερε, και σε πάρα πολλές χώρες της Ευρώπης ακόμη και εκεί όπου είχαν μπει σε μερικό lockdown πολλές από αυτές δεν κατάφεραν να ελέγξουν την έξαρση και έφτασαν στο σημείο μέσα στις γιορτές να μπαίνουν σε καθολικό lockdown. «Άρα όλα αυτά έχουν να κάνουν με τις ιδιότητες του συγκεκριμένου ιού, με τον τρόπο που μεταδίδεται, τον μεγάλο χρόνο επώασης που έχει αλλά και με τον βαθμό στον οποίο όλοι μας μορφωνόμαστε με τα βασικά ατομικά μέτρα προστασίας», σημείωσε.

Ερωτηθείς που οφείλεται η βεβαρημένη εικόνα που έχουμε, είπε πως φταίνε πολλά πράγματα κι όχι μόνο ένα. «Φταίει η κούραση που έχει επέλθει μετά από τόσους μήνες, φταίει και η ψυχολογική κόπωση η οποία σε παγκόσμιο επίπεδο δεν έχει ελεγχθεί εδώ και ένα χρόνο, φταίει το ότι μπαίνουμε σε συνθήκες Χειμώνα και άρα αυξάνεται η παραμονή και ο συνωστισμός σε κλειστούς χώρους. Φταίει ακόμη, το γεγονός ότι με τον τρόπο που μεταδίδεται ο ιός μόλις ξεπεραστεί ένα κρίσιμο όριο η μετάδοση του γίνεται πολύ πιο εύκολα. Επίσης, συνδράμει και η μειωμένη συμμόρφωση με τα μέτρα είτε είναι τα ατομικά μέτρα είτε είναι τα διάφορα πρωτόκολλα και μέτρα που υπάρχουν σε κλειστούς χώρους. Κι αυτό είναι μια γενική παρατήρηση που παραδεχόμαστε όλοι», συμπλήρωσε.

Τόνισε ότι οι γιορτές είναι περίοδος υψηλού κινδύνου και αναμένονται αυξημένα κρούσματα. «Υπήρξαν προειδοποιήσεις από τις αρχές Δεκεμβρίου, ήδη αρχίσαμε και βλέπουμε ότι άτομα που βρίσκονταν σε τραπέζια, σε επισκέψεις σε διάφορες οικίες και κλειστούς χώρους τελικά κατέληξαν να εκτεθούν και να γίνουν θετικοί και να βρίσκονται σε αυτοπεριορισμό. Πολλά άτομα βρίσκονται σήμερα σε αυτοπεριορισμό επειδή την ημέρα των Χριστουγέννων εκτέθηκαν σε θετικά άτομα σε τραπέζια ή σε συναντήσεις με άτομα από πολλά διαφορετικά νοικοκυριά», σημείωσε.

Σε ερώτηση αν θα υπάρξει μείωση στον αριθμό των κρουσμάτων είπε ότι «ελπίζουμε πως σιγά σιγά θα αρχίσουμε να βλέπουμε τα αποτελέσματα των μέτρων αλλά δεν μπορούμε να αποκλείσουμε κανένα ενδεχόμενο».

Κληθείς να σχολιάσει την πίεση που δέχεται το σύστημα υγείας, είπε πως αυτό είναι το πιο ανησυχητικό και που έχει φέρει ουσιαστικά την εντατικοποίηση των μέτρων. «Υπάρχει πίεση στο σύστημα υγείας με ένα αριθμό νοσηλευόμενων. Αυτοί που νοσηλεύονται τώρα είναι άτομα, τα οποία κόλλησαν τον ιό πριν μια-δύο-τρεις εβδομάδες. Δυστυχώς η κλινική πορεία του ιού είναι τέτοια που όταν κάποιος νοσηλεύεται πρέπει να κάτσει μέσα αρκετές ημέρες, άρα κρατά ένα κρεβάτι και το δεσμεύει. Έτσι αυξάνονται και οι εισαγωγές και η μεγαλύτερη πίεση έρχεται στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, όπου εκεί οι κλίνες και το προσωπικό έχουν συγκεκριμένο αριθμό», πρόσθεσε.

Το γεγονός, ανέφερε, ότι είχαμε μέχρι τώρα συναντήσεις στα σπίτια σε στενό περιβάλλον οδήγησε σε έξαρση των ευπαθών ατόμων στον ιό με αποτέλεσμα αυτά τα άτομα να έχουν μεγάλη πιθανότητα τις επόμενες ημέρες να χρειαστεί να μπουν στα νοσοκομεία.

Όλα αυτά, είπε, έχουν οδηγήσει στην ανάγκη λήψης προληπτικών μέτρων στην κοινότητα για αναχαίτιση της μετάδοσης και στην αυξημένη προετοιμασία που ακολουθεί ο ΟΚΥπΥ για τα νοσηλευτήρια του.

Αναμφίβολα, σημείωσε, θα συνεχίσουμε να βλέπουμε θανάτους. «Όταν έχεις τόσα πολλά περιστατικά την ημέρα, τότε εξυπακούεται ότι κάποιοι θα πεθάνουν. Αυτό πρέπει να καταλάβουμε, ότι αυτή τη στιγμή με τις δραστηριότητες που υπάρχουν εκτίθενται στον ιό άτομα που έχουν μεγάλη πιθανότητα να πεθάνουν και δεν μιλάμε μόνο για ηλικιωμένους αλλά και για άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας», πρόσθεσε.

Ο Δρ Τσιούτης είπε ότι κατά τον Ιανουάριο η κατάσταση θα χειροτερέψει λόγω των κλιματολογικών συνθηκών. «Ξέρουμε από επιδημιολογικής άποψης ότι ο Γενάρης θα είναι ο χειρότερος μήνας όχι μόνο σε εμάς αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη. Έχουμε δει μια ακτίδα φωτός με τους εμβολιασμούς αλλά μέχρι να εμβολιαστεί αρκετό ποσοστό του πληθυσμού και να κάνουν ανοσία θα περάσουν αρκετοί μήνες. Οι επόμενοι μήνες θα είναι εξαιρετικά δύσκολοι. Έχουμε μάθει πολλά πράγματα και αυτό είναι το βασικό μήνυμα ότι όλοι μας ξέρουμε πώς μπορούμε να αποφύγουμε την μετάδοση, πώς μπορούμε να προστατευτούμε κι εμείς και να προστατευθούν και οι γύρω μας. Κι αυτό πρέπει να είναι το βασικό μήνυμα των ημερών ότι τα μέτρα θα πρέπει να τα εφαρμόζουμε για να δούμε μια βελτίωση στην εικόνα», κατέληξε.

Τα μέτρα στις χώρες της Ευρώπης

Υπό αυστηρά περιοριστικά μέτρα παραμένει η συντριπτική πλειοψηφία των χωρών της Ευρώπης. Σύμφωνα με τις νεότερες οδηγίες του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Λοιμώξεων (ECDC) προς τα κράτη συστήνεται ο περιορισμός των κοινωνικών συναθροίσεων και εκδηλώσεων και κατά την εορταστική περίοδο.

Χαρακτηριστικά, τα πλείστα κράτη της Ευρώπης βρίσκονται υπό καθεστώς ολικού lockdown από τις αρχές Νοεμβρίου και, παρά τις αρχικές εκτιμήσεις των Κυβερνήσεων, η επιδημιολογική τους εικόνα παραμένει σταθερά επιβαρυμένη, καθιστώντας επιτακτική την επέκταση της διάρκειας του καθολικού lockdown και δύσκολη την λήψη αποφάσεων για βαθμιαία άρση των αυστηρών περιοριστικών μέτρων.

Στη συνεχιζόμενη επιδημιολογική επιβάρυνση της Ευρώπης φαίνεται συντείνουν πολλαπλοί παράγοντες, όπως κοινωνικό-ψυχολογικοί, λόγω της κόπωσης των πολιτών λόγω των παρατεταμένων απαγορεύσεων, αλλά και ιολογικοί, όπως είναι το νέο στέλεχος του ιού SARS-CoV-2, VOC 202012/01, το οποίο αρχικά ανιχνεύτηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο περί τα τέλη Σεπτεμβρίου 2020 και έχει συσχετιστεί με υψηλότερο ιικό φορτίο, ταχύτερη διασπορά και υψηλότερη μεταδοτικότητα.

Στην Έκθεση που εξέδωσε το ECDC στις 29 Δεκεμβρίου 2020, με τα μέχρι στιγμής δεδομένα για το νέο στέλεχος του ιού SARS-CoV-2, αναφέρεται πως το συγκεκριμένο στέλεχος, που είναι έως και 70% πιο μεταδοτικό, έχει ανιχνευτεί πλέον σε διάφορες χώρες της Ευρώπης και θεωρείται ότι πιθανόν να έχει συμβάλει εν μέρη στην αύξηση των κρουσμάτων και, κατ’ επέκταση, στην αύξηση των νοσηλευόμενων στην Ευρώπη.

Το ECDC χαρακτηρίζει το νέο στέλεχος ως «υψηλής ανησυχίας» (high concern) και συστήνει την αυστηρή τήρηση των μέτρων ατομικής προστασίας, παράλληλα με την επιδημιολογική και μοριακή επιτήρηση μέσω εργαστηριακών εξετάσεων, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη διατήρηση των περιοριστικών μέτρων (μη φαρμακευτικών παρεμβάσεων) που εφαρμόζονται σε κάθε κράτος.

Επιπρόσθετα, και με βάση τη χαρτογράφηση των περιοριστικών μέτρων που δημοσιεύει το ECDC, το 78% των χωρών της Ευρώπης (25/32 χώρες) εφαρμόζει περιορισμούς στις κοινωνικές ιδιωτικές συγκεντρώσεις σε μια προσπάθεια να περιοριστεί η ενδο-οικογενειακή μετάδοση του ιού και κατά συνέπεια η διασπορά στην κοινότητα.

Σε σχέση δε με τις μαζικές δημόσιες συγκεντρώσεις, όπως φαίνεται και στον πιο κάτω Πίνακα, στο 63% των ευρωπαϊκών χωρών (21/32 χώρες) εξακολουθεί να ισχύει απαγόρευση στη διοργάνωσή τους, ενώ με πολύ περιορισμένο αριθμό ατόμων επιτρέπονται στα υπόλοιπα κράτη.

Πίνακας με τις χώρες της Ευρώπης όπου απαγορεύονται οι συναθροίσεις

Το εμβόλιο COVID-19 της AstraZeneca

Η εκτίμηση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (EMA) για το εμβόλιο COVID-19 που αναπτύχθηκε από την AstraZeneca και το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης έχει προχωρήσει τις τελευταίες εβδομάδες. Ο Οργανισμός αξιολογεί επί του παρόντος δεδομένα σχετικά με το εμβόλιο ως μέρος μιας κυλιόμενης ανασκόπησης,  αναφέρει ανακοίνωση του Υπουργείου Υγείας, στην οποία σημειώνονται τα ακόλουθα:

“Μέχρι στιγμής, ορισμένα στοιχεία έχουν αξιολογηθεί για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα που προέρχονται από μια συγκεντρωτική ανάλυση ενδιάμεσων κλινικών δεδομένων από τέσσερις τρέχουσες κλινικές δοκιμές στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη Βραζιλία και τη Νότια Αφρική. Το τελευταία κλινικά δεδομένα ελήφθησαν στις 21 Δεκεμβρίου και αυτή τη στιγμή αξιολογούνται. Η Επιτροπή για τα Φάρμακα Ανθρώπινης Χρήσης (CHMP) έχει ήδη αξιολογήσει δεδομένα από εργαστηριακές μελέτες (μη κλινικά δεδομένα) και επί του παρόντος αξιολογεί δεδομένα σχετικά με την ποιότητα του εμβολίου (σχετικά με τα συστατικά του και τον τρόπο παρασκευής του).

Πρόσθετες επιστημονικές πληροφορίες για θέματα που σχετίζονται με την ποιότητα, την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα του εμβολίου κρίνονται απαραίτητες για την υποστήριξη της αυστηρότητας που απαιτείται για μια υπό όρους άδεια κυκλοφορίας και αυτό έχει ζητηθεί από την εταιρεία.

Περαιτέρω πληροφορίες από τις τρέχουσες κλινικές δοκιμές αναμένονται επίσης από τον Ιανουάριο. Προσωρινά δεδομένα από μια μεγάλη δοκιμή που διεξάγεται στις ΗΠΑ αναμένονται το πρώτο τρίμηνο του 2021.

Ο EMA γνωρίζει ότι η Βρετανική ρυθμιστική αρχή (MHRA) έχει χορηγήσει προσωρινή άδεια παροχής του εμβολίου στη ρύθμιση έκτακτης ανάγκης, η οποία διαφέρει από την άδεια κυκλοφορίας. Ο EMA, οι ευρωπαίοι εμπειρογνώμονες και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εργάζονται για την υπό όρους άδεια κυκλοφορίας των εμβολίων COVID-19, με όλες τις εγγυήσεις, τους ελέγχους και τις υποχρεώσεις που επιβάλλει αυτό. Εγγυάται ότι το εμβόλιο πληροί τα αυστηρά πρότυπα της ΕΕ για την ασφάλεια, την αποτελεσματικότητα και την ποιότητα και συνοδεύεται από:

• πλήρεις πληροφορίες συνταγογράφησης και φύλλο οδηγιών με λεπτομερείς οδηγίες για ασφαλή χρήση.
• ένα ισχυρό σχέδιο διαχείρισης κινδύνων και παρακολούθησης ασφάλειας.
• έλεγχοι παρασκευής, συμπεριλαμβανομένων ελέγχων παρτίδας για εμβόλια και συνθήκες αποθήκευσης.
• ένα σχέδιο έρευνας για χρήση σε παιδιά.
• νομικά δεσμευτικές υποχρεώσεις μετά την έγκριση (δηλαδή προϋποθέσεις) και ένα σαφές νομικό πλαίσιο για την αξιολόγηση των αναδυόμενων δεδομένων αποτελεσματικότητας και ασφάλειας.

Ο EMA θα ολοκληρώσει την αξιολόγηση σύμφωνα με τα συνήθη πρότυπα ποιότητας, ασφάλειας και αποτελεσματικότητας. Η άδεια κυκλοφορίας διασφαλίζει ότι τα εμβόλια COVID-19 πληρούν τα ίδια υψηλά πρότυπα ΕΕ με όλα τα εμβόλια και τα φάρμακα.

Περισσότερα για το εμβόλιο

Το εμβόλιο, που ονομάζεται COVID-19 Vaccine AstraZeneca, αναμένεται να λειτουργήσει προετοιμάζοντας τον οργανισμό για να προστατευτεί από μόλυνση με τον κορωνοϊό SARS-CoV-2. Αυτός ο ιός χρησιμοποιεί πρωτεΐνες στην εξωτερική του επιφάνεια, που ονομάζονται spike πρωτεΐνες, για να εισέλθει στα κύτταρα του σώματος και να προκαλέσει ασθένεια. Το εμβόλιο COVID-19 της AstraZeneca αποτελείται από έναν άλλο ιό (της οικογένειας των αδενοϊών) που έχει τροποποιηθεί, ώστε να περιέχει το γονίδιο για την παραγωγή της πρωτεΐνης ακίδα SARS-CoV-2. Ο ίδιος ο αδενοϊός δεν μπορεί να αναπαραχθεί και δεν προκαλεί ασθένεια. Μόλις χορηγηθεί, το εμβόλιο παραδίδει το γονίδιο SARS-CoV-2 σε κύτταρα του σώματος. Τα κύτταρα θα χρησιμοποιήσουν το γονίδιο για να παράγουν την ακίδα πρωτεΐνη. Το ανοσοποιητικό σύστημα του ατόμου θα αντιμετωπίζει αυτήν την ακίδα πρωτεΐνη ως ξένη και θα παράγει φυσικές άμυνες – αντισώματα και Τ κύτταρα – έναντι αυτής της πρωτεΐνης. Εάν, αργότερα, το εμβολιασμένο άτομο έρθει σε επαφή με το SARS-CoV-2, το ανοσοποιητικό σύστημα θα αναγνωρίσει τον ιό και θα είναι έτοιμο να του επιτεθεί: τα αντισώματα και τα Τ κύτταρα μπορούν να συνεργαστούν για να σκοτώσουν τον ιό, αποτρέποντας την είσοδό του στο σώμα κύτταρα και καταστρέφουν μολυσμένα κύτταρα, βοηθώντας έτσι στην προστασία από το COVID-19.

Περισσότερα σχετικά με την κυλιόμενη ανασκόπηση

Η κυλιόμενη ανασκόπηση είναι ένα από τα ρυθμιστικά εργαλεία που χρησιμοποιεί ο EMA για να επιταχύνει την αξιολόγηση ενός πολλά υποσχόμενου φαρμάκου ή εμβολίου κατά τη διάρκεια έκτακτης ανάγκης στη δημόσια υγεία. Κανονικά, όλα τα δεδομένα σχετικά με την αποτελεσματικότητα, την ασφάλεια και την ποιότητα ενός φαρμάκου και όλα τα απαιτούμενα έγγραφα πρέπει να υποβάλλονται κατά την έναρξη της αξιολόγησης σε επίσημη αίτηση για άδεια κυκλοφορίας. Σε περίπτωση κυλιόμενης επανεξέτασης, η Επιτροπή για τα Φάρμακα Ανθρώπινης Χρήσης του EMA (CHMP) εξετάζει τα δεδομένα καθώς αυτά είναι διαθέσιμα από συνεχιζόμενες μελέτες, πριν υποβληθεί επίσημη αίτηση. Μόλις η CHMP αποφασίσει ότι υπάρχουν επαρκή δεδομένα, η επίσημη αίτηση πρέπει να υποβληθεί από την εταιρεία. Με την επανεξέταση των δεδομένων καθώς αυτά είναι διαθέσιμα, η CHMP μπορεί να γνωμοδοτήσει νωρίτερα σχετικά με το εάν το φάρμακο ή το εμβόλιο πρέπει να εγκριθεί”.