Προ των πυλών επίσημη αναγνώριση της Παλαιστίνης;
Για τους Παλαιστίνιους ο Μάιος του 2024 θα μείνει στην ιστορία, τουλάχιστον σε διπλωματικό επίπεδο. Προ ημερών η Γενική Συνέλευση του διεθνούς οργανισμού, με ψήφισμά της, αναβάθμισε το καθεστώς παρατηρητή της παλαιστινιακής αντιπροσωπείας με επιπλέον δικαιώματα (όχι όμως και με το δικαίωμα ψήφου). Οι Παλαιστίνιοι είχαν γίνει δεκτοί στη Γενική Συνέλευση με καθεστώς παρατηρητή το 2012.
Τώρα όλα δείχνουν ότι επίκειται νέα αναβάθμιση σε διπλωματικό επίπεδο. Ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες φέρονται αποφασισμένες να αναγνωρίσουν επισήμως την Παλαιστίνη ως ανεξάρτητο κράτος. Αφενός λόγω αλληλεγγύης προς τον άμαχο πληθυσμό στη Γάζα, αφετέρου ως ξεκάθαρη τοποθέτηση υπέρ μίας «λύσης των δύο κρατών» στη Μέση Ανατολή, την οποία επί του παρόντος απορρίπτει η δεξιά κυβέρνηση του Ισραήλ.
Μετά την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς, την 7η Οκτωβρίου 2023, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου θέτει ως ξεκάθαρο στόχο την εξολόθρευση της ισλαμιστικής οργάνωσης, ενώ παράλληλα επιχειρεί να θέσει υπό έλεγχο τα παλαιστινιακά εδάφη. Τόσο η ανένδοτη στάση των Ισραηλινών, η οποία σύμφωνα με παλαιστινιακές πηγές είχε ως αποτέλεσμα να σκοτωθούν ήδη περισσότεροι από 35.000 άμαχοι, όσο και η απελπιστική κατάσταση που επικρατεί σήμερα στη Λωρίδα της Γάζας, ενισχύουν τη διεθνή κριτική που ασκείται στο Ισραήλ.
«Ειλικρινής διαμεσολαβητής» η Ισπανία του Σάντσεθ;
Κοινή πρωτοβουλία για την αναγνώριση από τους πρωθυπουργούς Ισπανίας και Ιρλανδίας Εικόνα: Brian Lawless/PA Wire/empics/picture alliance
Ιδιαίτερα η Ισπανίακαι η Ιρλανδία θέλουν τώρα να εντείνουν την πίεση, αναγνωρίζοντας ένα ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος. Ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ έχει ήδη πραγματοποιήσει επαφές με άλλους ηγέτες, προωθώντας μία συγκροτημένη πρωτοβουλία σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Καθώς όμως ορισμένες χώρες- μεταξύ αυτών και η Γερμανία- απέρριπταν το σχέδιο, ο Σάντσεθ επιθυμεί τώρα να σφυρηλατήσει μία «συμμαχία των προθύμων». Σύμφωνα με τον Ύπατο Εκπρόσωπο της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική Ζοζέπ Μπορέλ, αναμένονται σχετικές ανακοινώσεις από την Ισπανία, την Ιρλανδία και τη Σλοβενία την Τρίτη 21 Μαίου.
Η Ισπανία διατηρεί καλές σχέσεις με αραβικές χώρες- ιδιαίτερα στην περιοχή του Μαγκρέμπ- αλλά και με την Τουρκία. Το ότι δεν περιήλθε σε πλήρη απομόνωση από Ανατολή και Δύση επί δικτατορίας Φράνκο (1939-1975) οφείλεται ακριβώς σε αυτή την καλή γειτονία. Μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας καλλιέργησε εμπορικές σχέσεις με το Ισραήλ, ενώ η σύναψη διπλωματικών σχέσεων ακολούθησε το 1986. Έκτοτε, η Μαδρίτη επωμίζεται ρόλο ειλικρινούς διαμεσολαβητή ανάμεσα στο εβραϊκό κράτος και τον αραβικό κόσμο. Η Διάσκεψη για τη Μέση Ανατολή που έγινε στη Μαδρίτη το 1991 θεωρείται αφετηρία των διπλωματικών ζυμώσεων που αργότερα οδήγησαν στις ιστορικές Συμφωνίες του Όσλο μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων.
Ηχηρή στήριξη προς τους Παλαιστίνιους εκφράζει και η Ιρλανδία. Πρώτος προσκεκλημένος του νέου Ιρλανδού πρωθυπουργού Σάιμον Χάρις, στα μέσα Απριλίου, ήταν ο Ισπανός ομόλογός του Πέδρο Σάντσεθ. Οι δύο ηγέτες προφανώς θέλησαν να συντονίσουν τις ενέργειές τους στο παλαιστινιακό ζήτημα. Το Δουβλίνο είναι υπερήφανο για το γεγονός ότι ήδη από το 1980 είχε ταχθεί υπέρ μίας «λύσης δύο κρατών», η οποία θα περιλαμβάνει την ίδρυση ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους.
Για τους Ιρλανδούς η ταύτιση με την υπόθεση των Παλαιστινίων εξηγείται ιστορικά. Χρονολογείται από την εποχή του Άρθουρ Μπάλφουρ, ο οποίος στα τέλη του 19ου αιώνα ήταν τοποτηρητής της Μεγάλης Βρετανίας στην Ιρλανδία και αντίθετος στην ανεξαρτητοποίησή της, αλλά το 1917, ως υπουργός Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου πλέον, συνέταξε τη «Διακήρυξη Μπάλφουρ», εκφράζοντας την στήριξη του Λονδίνου στην ίδρυση εβραϊκού κράτους σε παλαιστινιακά εδάφη, τα οποία τελούσαν υπό οθωμανική κατοχή την εποχή εκείνη. Μόλις έγιναν βρετανικό προτεκτοράτο, την τήρηση της τάξης ανέλαβαν χωροφύλακες, οι οποίοι προηγουμένως δρούσαν στην Ιρλανδία ως παραστρατιωτικοί, πνίγοντας στο αίμα τις εξεγέρσεις των Ιρλανδών.
Με την Ισπανία και την Ιρλανδία φαίνεται ότι συντάσσεται και η Σλοβενία. Αρχικά είχε εξαγγείλει την αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους μέχρι τα τέλη Ιουνίου, αλλά, κατά τα λεγόμενα του Ζοζέπ Μπορέλ, θα συντονιστεί με τους άλλους «προθύμους» ώστε να τηρηθεί κοινή ημερομηνία στις 21 Μαίου. Πιθανή θεωρείται μία παρόμοια κινηση από τη Μάλτα, ενώ και η Νορβηγία– η οποία δεν ανήκει στην ΕΕ, αλλά διατηρεί στενές σχέσεις μαζί της- έχει κάνει λόγο για αναγνώριση της Παλαιστίνης «την άνοιξη».
Διαφορετικές απόψεις εντός της ΕΕ
Στην αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους είχαν ήδη προχωρήσει προ ετών χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, κάτι που εξηγείται με το σοσιαλιστικό παρελθόν τους και τον ιδεολογικό συγχρωτισμό με την PLO του Γιασέρ Αραφάτ. Ορισμένες από αυτές τις χώρες, ωστόσο, θεωρούνται σήμερα υποστηρικτές του Ισραήλ. Η Σουηδία αποτελεί μοναδική περίπτωση χώρας, που αναγνώρισε το παλαιστινιακό κράτος μετά την ένταξή της στην ΕΕ και συγκεκριμένα το 2014. Το Βέλγιο εξετάζει επίσης το σενάριο της αναγνώρισης. Άλλες χώρες, όπως η Γερμανία, θεωρούν ότι δεν πρέπει να αναγνωρίσουν ένα ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος πριν το αναγνωρίσει το ίδιο το Ισραήλ. Κάτι που θεωρείται όμως απίθανο, όσω η Χαμάς παραμένει πρωταγωνιστής των πολιτικών εξελίξεων στα παλαιστινιακά εδάφη.
Πηγή: Deutsche Welle/Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου
