Πεντηκοστή : Η γενέθλιος ημέρα της Εκκλησίας

Η γενέθλιος ημέρα της Εκκλησίας, κατά την οποία ξεκίνησε την πορεία και το έργο της στην ιστορία, εορτάζεται σήμερα(23/6),  Κυριακή της Πεντηκοστής . Της Θείας Λειτουργίας έπεται   ο Εσπερινός της Γονυκλισίας. (Επάνω: Η Πεντηκοστή δια χειρός Ιερομονάχου Λουκά Ξενοφωντινού)

********************************************************

Πεντηκοστή σήμερα! Ἑορτάζουμε τήν ἐπιδημία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Γῆ καί οὐρανός συμπανηγυρίζουν τήν ἀποκάλυψη τοῦ Παρακλήτου, τήν ἔναρξη τοῦ ἱστορικοῦ ρόλου τῆς Ἐκκλησίας, τήν πρόγευση τῆς σωτηρίας ὅλων τῶν ἀνθρώπων, τήν πολυπόθητη δικαίωση μετά τήν ἀδικία τῆς ἁμαρτίας.

Ὁ Χριστός μᾶς φωνάζει σήμερα: «ἐάν τις διψᾷ, ἐρχέσθω πρός με καί πινέτω». Μᾶς καλεῖ νά ξεδιψάσουμε κοντά Του. Μᾶς προσκαλεῖ νά καλύψουμε τόν πόθο τῆς ἀγάπης μέ τό δικό Του πρόσωπο. Μᾶς προτρέπει νά ἀντλήσουμε ἀπό τά γάργαρα νερά τῆς παρουσίας Του ὄχι μόνο γιά νά ξεδιψάσουμε, ἀλλά πολύ περισσότερο γιά νά γίνουμε ἐμεῖς οἱ ἴδιοι πηγές τοῦ τρεχούμενου καί κρυστάλλινου νεροῦ τῆς ἀληθινῆς πίστης.

«Ἐάν τις διψᾷ, ἐρχέσθω πρός με καί πινέτω». Ὁ Ἰησοῦς μᾶς καλεῖ νά πιοῦμε ἀπό Ἐκεῖνον. Νά πιοῦμε μέσα στήν Ἐκκλησία τό ζωήρρυτο Αἷμα Του, γιά νά ἑνωθοῦμε μαζί Του. Νά πιοῦμε ἀπό τό πετραχήλι τοῦ πνευματικοῦ τό γλυκό σιρόπι τῆς ἄφεσης τῶν ἁμαρτιῶν. Νά πιοῦμε ἀπ’ ὅλα τά μυστήρια τήν ἄκτιστη χάρη, μέ τήν ὁποία τό Ἅγιον Πνεῦμα ἀρδεύει τήν Ἐκκλησία.

«Ἐάν τις διψᾷ, ἐρχέσθω πρός με καί πινέτω». Ὅταν ὁ Χριστός μᾶς καλεῖ κοντά Του γιά νά ξεδιψάσουμε, μᾶς καλεῖ νά γίνουμε πιστά μέλη τοῦ ζωντανοῦ σώματός Του. Νά γίνουμε συνειδητά μέλη τῆς Ἐκκλησίας Του. Ὁ Χριστός δέν μᾶς θέλει ἐκκλησιαζόμενους. Μᾶς θέλει ἐκκλησιαστικούς. Ὁ Κύριος στέλνει σήμερα τό Πνεῦμα τῆς Ἀλήθειας, γιά νά συγκροτήσει ὅλο τόν θεσμό τῆς Ἐκκλησίας. Μόνο μέσα σ’ αὐτή τή ζωντανή καί ἀληθινή Ἐκκλησία μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νά συναντήσει τόν Θεό καί νά ἑνωθεῖ μαζί Του. Ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ, ἴσως, νά ἀκούσει γιά τόν Θεό ἤ καί νά συναντήσει τόν Θεό καί ἐκτός Ἐκκλησίας. Ὅταν, ὅμως, βρίσκεται ἐκτός Ἐκκλησίας, δηλαδή ὅταν βρίσκεται σέ μία περιοχή πού δέν ἐνεργεῖ τό Ἅγιο Πνεῦμα, δέν ἔχει τή δυνατότητα νά ἑνωθεῖ μέ τόν Χριστό. Μπορεῖ νά Τόν συμπαθήσει ἤ νά Τόν θαυμάσει. Δέν μπορεῖ ὅμως νά γίνει ἕνα μαζί Του, διότι αὐτό εἶναι ἔργο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί πραγματοποιεῖται μέσα στά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας, τά ὁποῖα καθαγιάζονται ἀπό αὐτό τό Ἅγιο Πνεῦμα. Ἔτσι ἡ Ἐκκλησία θεμελιώνεται ἀπό τόν Χριστό, ἀλλά ζεῖ καί ὑπάρχει χάρη στίς ἐνέργειες τοῦ Παρακλήτου. Ὅσο καί νά συγκινηθεῖ κάποιος γιά τόν Χριστό, ἔξω ἀπό τήν Ἐκκλησία δέν θά καταφέρει νά ἀναγεννηθεῖ οὐσιαστικά. Ὅσο καί νά παραμένει ὁ Χριστός φίλος, δέν πρόκειται νά γίνει συγκάτοικος καί ἀνακαινιστής τῆς ἀνθρώπινης ὕπαρξης, ἐάν δέν εὐλογήσει αὐτή τήν ἕνωση τό Ἅγιο Πνεῦμα.

 Ο αρχαιότερος θόλος με την αναπαράσταση σε ψηφιδωτό της Πεντηκοστής που έχει διατηρηθεί, βρίσκεται πάνω από το ιερό της φημισμένης εκκλησίας του Οσίου Λουκά Λεβαδείας (11ος αιώνας). ΦΩΤΟ: peritexnisologos.blogspot.com

Σέ μία ἐποχή βίας καί διάλυσης τῶν πάντων ἀκοῦμε τόν Ἰησοῦ νά φωνάζει: «ἐάν τις διψᾷ, ἐρχέσθω πρός με καί πινέτω»! Σέ μία κοινωνία πού οἱ ἄνθρωποι ταλαιπωροῦνται ἀπό τήν ἔρημο τῆς ἀποξένωσης, ἀπό τόν καύσωνα τῆς παρακμῆς, ἀπό τό λιοπύρι τῆς ἀδιαφορίας, ἀπό τή βία τῶν συγκρούσεων, μοναδική ἐλπίδα παραμένει ἡ δροσιά τοῦ Χριστοῦ. Ὁ διψασμένος ἄνθρωπος γιά ἀλήθεια καί ζωή μπορεῖ κοντά στόν Ἰησοῦ νά βρεῖ τό γάργαρο νερό τοῦ ἀληθινοῦ νοήματος τῆς ζωῆς του, μπορεῖ νά ξεδιψάσει ἀπό τήν παρηγοριά καί τήν ἀγάπη τῶν ἀδελφῶν του, μπορεῖ νά ποτιστεῖ ἀπό τούς κρουνούς τῆς μετάνοιας καί νά καρποφορήσει στήν καλλιέργεια τῆς ἀρετῆς. Ὁ κόσμος σπαράσσεται, ἐπειδή ξεκόπηκε ἀπό τόν Θεό. Καμία τεχνολογία, καμία γνώση, κανένας πλοῦτος, καμία ἀπόλαυση δέν μποροῦν νά ξεδιψάσουν σήμερα τούς ἀνθρώπους. Ὅλα τούς κουράζουν. Ὅλα τούς καταθρυμματίζουν. Ὅλα τούς ἀποστεώνουν, διότι τούς ἀφαιροῦν τή φρεσκάδα καί τή δροσιά τῆς πρώτης ποιότητας.

Ὁ Ἰησοῦς δέν θά κουράζεται νά μᾶς προσκαλεῖ. Πάντοτε φωνάζει καί θά φωνάζει: «ἐάν τις διψᾷ, ἐρχέσθω πρός με καί πινέτω»! Ὅσοι ἀκοῦμε τή φωνή Του δέν ἔχουμε παρά νά ἀνταποκριθοῦμε στό φιλάνθρωπο κάλεσμά Του. Νά τρέξουμε κοντά στόν Χριστό σημαίνει νά προσέλθουμε μέσα στήν Ἐκκλησία. Σήμερα, πού γιορτάζουμε τήν ἐπιφοίτηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, εἴμαστε βέβαιοι ὅτι μέσα στήν Ἐκκλησία θά φωτιστοῦμε κι ἐμεῖς ἀπό τίς ἄκτιστες ἀκτίνες τοῦ Παρακλήτου. Ἐκεῖνος, τό Πνεῦμα τῆς Ἀλήθειας, θά μαλακώσει τίς σκληρές καρδιές. Θά μᾶς κάνει σάν τά σφουγγάρια ἕτοιμους νά ρουφήξουμε ὅλη τή δροσιά τῆς ἀληθινῆς ζωῆς. Αὐτή ἡ ἀληθινή ζωή δέν εἶναι ἰδεολόγημα. Εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Χριστός πού, ὅταν Τόν ἀποκτήσουμε ὡς συγκάτοικο στήν ὕπαρξή μας, θά ἐκπληρώσει κάθε εὐλογημένο πόθο, θά γεμίσει κάθε κενό, θά ἰσορροπήσει κάθε πρόβλημα καί θά μᾶς δοξάσει μέ τή δική Του δόξα, πού εἶναι ἀτελείωτη καί ἀκατάβλητη σέ ὅλους τούς αἰῶνες. Ἀμήν.

Επιμέλεια Κειμένου : Πρωτ. Δημήτριος Κατούνης/ Ιερά Μητρόπολη Δημητριάδος

Στον παρακάτω σύνδεσμο διαβάστε για την Πεντηκοστή του Φ. Κόντογλου στον Ναό της Καπνικαρέας Αθηνών 

Η ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗ | ΚΑΠΝΙΚΑΡΕΑ (wordpress.com)

Οι ευχές της Γονυκλισίας

Την σημερινή ημέρα, Κυριακή της Πεντηκοστής, ημέρα κατά την οποία αποκαλύφθηκε και προσκυνείται το μυστήριο της Αγίας Τριάδος, του Ενός και Μόνου Θεού, του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, αμέσως μετά την Πανηγυρική Θ. Λειτουργία, τελείται κατά την λειτουργική πράξη ο «Εσπερινός της Γονυκλισίας». Πρόκειται για τον Εσπερινό της Δευτέρας του Αγίου Πνεύµατος. Στο κείμενο μας θα ψηλαφίσουμε εν συντομία τις «Ευχές της Γονυκλισίας». Μετά την μικρή είσοδο, όπου ψάλλαμε  το «Φως ιλαρόν…» και το Μ. Προκείμενο «Τις Θεός Μέγας…» ακολουθεί η ανάγνωση επτά (7) ευχών οι οποίες χωρίζονται σε τρεις (3) ομάδες.

        Οι  ευχές  της  γονυκλισίας  αναγιγνώσκονται  κατά  την  παράδοση  από  τους  Επισκόπους  και Πρεσβυτέρους από του Αγ. Βήματος έμπροσθεν της Ωραίας Πύλης εις επήκοον όλης της Εκκλησίας. Την ώρα της αναγνώσεως των ευχών αυτών όλοι οι πιστοί θα κλίνουμε  τα γόνατα, θα γονατίσουμε 3 φορές, για αυτό και οι ευχές αυτές καλούνται ευχές της γονυκλισίας. Στη 1η  γονυκλισία αναγιγνώσκονται οι 2 πρώτες ευχές. Στη 2η  γονυκλισία η τρίτη και η τέταρτη και στην 3η  γονυκλισία η πέμπτη, η έκτη και η εβδόμη ευχή. Την έναρξη κάθε γονυκλισίας την κηρύσσει ο Διάκονος ή ο Ιερεύς με τη φράση «Έτι και έτι, κλίναντες τα γόνατα, του Κυρίου δεηθώμεν» και τη λήξη με τη φράση «Αντιλαβού, σώσον, ελέησον, ανάστησον, και διαφύλαξον ημάς ο Θεός».

         Οι 7 ευχές της γονυκλισίας είναι απλές στη μορφή αλλά πλούσιες στο περιεχόμενο. Δείχνουν τον χαρακτήρα του Εσπερινού της Γονυκλισίας.  Σε αυτές τις 7 ευχές της γονυκλισίας γίνεται η επίκληση της Αγίας Τριβάδος. Μνημονεύονται τα 7 δώρα του Αγ. Πνεύµατος. Περιέχουν στοιχεία της πίστεώς μας για την ενότητα και τριαδικότητα του Αληθινού Θεού, την ομοουσιότητα των Τριών Προσώπων της Θεότητος, το σωτηριώδες έργο του Χριστού, την  Χάρη, την Ενέργεια και το Φωτισμό που μας παρέχει εντός της Εκκλησίας το  Άγιο  Πνεύμα. Τονίζουν το μέγεθος της αγάπης και υποχωρητικότητας του Θεού, υπενθυμίζουν τις ευεργετικές συνέπειες της μετανοίας και αναφέρονται στο σύνδεσμό μας μεταξύ ημών των ζώντων και όλων  των κεκοιμημένων αδελφών μας.  Οι 7 ευχές της γονυκλισίας είναι πλούσιες σε νοήματα πνευματικά και υψηλής θεολογικής παιδείας συνθέσεις.

Η Α΄ ΓΟΝΥΚΛΙΣΙΑ

          Η 1η     ευχή στην πρώτη γονυκλισία απευθύνεται στο 1ο  Πρόσωπο της Αγ Τριάδος, τον Θεό- Πατέρα, που ευδόκησε για την σωτηρία του ανθρωπίνου γένους να στείλει στον κόσμο τον Υιό Του και μετά την Ανάληψη Του,  σαν σήμερα, το Άγιο Πνεύμα. Η ευχή αποτελεί μία παράκληση στο Θεό να δεχθεί την συγγνώμη για τα αμαρτήματά μας και να μας καθαρίσει με την ενέργεια του Αγίου Του Πνεύματος. Ο λειτουργός απευθύνεται στο Θεό Πατέρα και μετά την απαρίθμηση των ιδιοτήτων του Θεού-Πατρός, προσεύχεται να δεχτεί τις προσευχές που προσφέρονται για τη συγχώρηση των αμαρτιών όλων όσοι είναι παρόντες, αλλά έχουν την ελπίδα τους στο έλεος και τη φιλανθρωπία του Θεού και ζητούν την άφεση των αμαρτιών δια του έργου του Αγ. Πνεύµατος.

        Η 2η     ευχή έχει έναν εσπερινό χαρακτήρα. Ο λειτουργός ευλογεί το Θεό για την ημέρα που πέρασε, ζητώντας συγχώρηση των αµαρτιών που έγιναν κατά τη διάρκειά της. Επειδή η νύχτα πλησιάζει, ο

λειτουργός προσεύχεται για την προστασία όλων των πιστών κατά τη διάρκεια της νύχτας. Η 2η    ευχή αποτελεί μια ευχαριστία προς τον Παντοκράτορα Θεό, για όλα όσα μας χαρίζει και ταυτοχρόνως μια δέηση προς  Αυτόν  για  την  συνέχιση της  παροχής των  αγαθών  Του  και  για  την  ενδυνάμωσή μας  για  την υπερνίκηση των πάσης φύσεως δεινών και πειρασμών.

Β΄ ΓΟΝΥΚΛΙΣΙΑ

         Η 3η ευχή απευθύνεται στον Κύριό μας Ιησού Χριστό τον αποκαλεί απάγαυσμα του Πατρός (που εκπέμπει, δηλαδή, την λάμψη του Πατέρα, που αντανακλά την ακτινοβολία Του), Τον καλεί να διδάξει  πώς πρέπει να προσεύχεται ο άνθρωπος. Οι Πατέρες θεωρούν την άρνηση της πίστεως και την αλλαγή θρησκείας ως βλασφημία του Αγίου Πνεύματος, κατά την οποία ο αρνητής και ο αλλαξοπιστήσας δεν επιτρέπει στο Άγιο Πνεύμα να ενεργήσει την μετάνοια και τη συγχώρηση και ως αμετανόητος παραμένει ασυγχώρητος. Όποιος, όμως, μένει στην αληθινή πίστη, όσο και αν είναι αμαρτωλός, έχει ελπίδα μετανοίας και συγχωρήσεως. Από τον Χριστό ο άνθρωπος έχοντας επίγνωση των αδυναμιών του ζητεί την άφεση των αμαρτιών και το Χάρισµα της σοφίας, ώστε να μπορεί να διακρίνει μεταξύ των επίγειων και των αιώνιων αγαθών. Επιπλέον ο λειτουργός εύχεται,  ώστε ο Θεός να εκπληρώσει τα προς σωτηρία αιτήµατα των πιστών και να δεχτεί την προσευχή τους που προσφέρεται προς το Θεό όπως το θυµίαµα.

         Η 4η ευχή αποτελεί μια έκκληση, μία ακόμα προσευχή  στον Ελεήμονα Κύριό μας Ιησού Χριστό να φανεί Φιλεύσπλαχνος προς το δημιούργημα Του, τον άνθρωπο, να τον προστατεύει από κάθε κακό, τόσο την ήμερα όσο και την νύχτα, συμπληρώνοντας αυτή τη φορά το αίτημα προς τον Θεό για την ημέρα που έρχεται, ώστε ο άνθρωπος να είναι στηριγμένος στη πίστη και να προκόβει στο θέλημα του Θεού.

Γ΄ ΓΟΝΥΚΛΙΣΙΑ

         Η 5η  και η 6η ευχή αναφέρονται στους κεκοιµηµένους. Η Εκκλησία προσεύχεται στο Θεό για την ανάπαυση και λύτρωση των κεκοιµηµένων. Πιο συγκεκριμένα η 5η   ευχή απευθύνεται στον Σωτήρα Χριστό και αναφέρει τις ευεργεσίες που μας προσέφερε με το Σταυρό, την Ταφή και την Ανάστασή Του ωςκαι τη νίκη Του επί των πονηρών πνευμάτων. Εκφράζει τις ευχαριστίες όλων ημών των πιστών για την αποστολή του Αγίου Πνεύματος και τις προσευχές μας υπέρ αναπαύσεως των προκεκοιμημένων πιστών.

        Η 6η    ευχή αποτελεί μια ικεσία για συγχώρηση των αμαρτιών και ενδυνάμωση του ανθρώπου. Ηπίστη στην μετά τον σωματικό μας θάνατο  ζωή και μάλιστα στην αιώνια ζωή, αποτελεί βασικό δόγμα πίστεως  της  Εκκλησίας, το  όποιο  περιέχεται και  στο  Σύμβολο της  Πίστεως  και  συναρτάται με  την Ανάσταση του Κυρίου. Όλη η επί γης ζωή μας είναι μία προετοιμασία για την αιώνια ζωή. Η παρούσα ζωή μας είναι σημαντική γιατί από αυτήν εξαρτάται η αιώνια. Οι πιστοί, διά του λειτουργού ευχαριστούν το Θεό για όλα, ακόμα και για την έξοδο από αυτό τον κόσμο, παρότι αυτή δε πραγματοποιήθηκε για τους  παρόντες  ακόμα.  Οι  πιστοί  που  ζούμε  τον  Παράκλητο μέσα  στην  Εκκλησία  και  ακολουθούμε αδιάκριτα τις Εντολές του Θεού και ζούμε την αληθινή ζωή, για μας όλους δεν υπάρχει θάνατος. Προς το τέλος της 6η  ευχής, ο λειτουργός προσεύχεται ακόμα µία φορά για την ανάπαυση και την άφεση τωναμαρτιών όλων των πιστών, ζητώντας ανάπαυση και συγχώρηση και για τους κεκοιµηµένους και ευλογία και ειρηνικά και αγαθά τέλη για τους ζώντες.

         Τέλος η 7η   ευχή ταυτίζεται µε την ευχή η οποία διαβάζεται σε κάθε ακολουθία του Εσπερινού. Η 7η τελευταία ευχή περιέχει Δοξολογία προς τον Δημιουργό και μία προσευχή και  παράκληση, ο Κύριος να διαφυλάττει τα πλάσματα Του και κατά την εσπέρα και κατά την νύκτα και καθ’ όλο τον επί γης βίο μας.

        Να μας διατηρεί την ελπίδα της αιωνίου ζωής, ακόμη και κατά τον ύπνο μας. Τέλος είναι και η ευχή στην οποία η Παναγία μας καλείται να μεσιτεύσει προς το Θεό για τη συγχώρηση των αµαρτιών του λαού.

       Συμπερασματικά, αυτές οι επτά ευχές συμβολίζουν την φωνή της Εκκλησίας που ζητά από τοΘεό, την σημερινή ημέρα της Κυριακής της   Πεντηκοστής, την επιφοίτηση και τη δωρεά του Αγίου Πνεύματος. Την επιφοίτηση και τη δωρεά του Παρακλήτου, το οποίο χαρίζει τα πάντα στους πιστούς.

        Ο Παράκλητος, το Άγ. Πνεύμα σαν μία γάργαρη πηγή  ρέει μέσα από τις  προφητείες και από το στόμα των Προφητών. Φωτίζει και αναδεικνύει τέλειους τους Επισκόπους, Πρεσβυτέρους και Διακόνους Διδάσκει τη  σοφία  στους αγράμματους, όπως τους  ψαράδες  μαθητές    τους  ανέδειξε    θεολόγους. Ο Παράκλητος, το Άγ. Πνεύμα συγκροτεί όλο τον θεσμό της Εκκλησίας, ο οποίος είναι απλωμένος σε όλο τον κόσμο  και  τον  κρατάει  ενωμένο.  Είναι  Εκείνος  ο  Παράκλητος    που  στηρίζει  και  παρηγοράει τους ανθρώπους, όπως περιγράφει πλούσια η Υμνογραφία της Εκκλησίας, Από αυτό το Άγ Πνεύμα και δια του Αγίου Πνεύματος συντελείται η άνοδός μας στη Βασιλεία του Θεού. Δια του Αγ.   Πνεύματος πραγματοποιείται   η επάνοδος στη θεία υιοθεσία. Δια του Αγ. Πνεύματος παρέχεται η δυνατότητα να γίνουμε κοινωνοί της Χάριτος του Χριστού. Δια του Αγ. Πνεύματος μπορούμε να μετάσχουμε της δόξης του Θεού και δια του Αγ Πνεύματος απολαμβάνουμε από τον Θεό κάθε ευλογία, αφού σημειώνει ο Μ. Βασίλειος. «Το Άγιο Πνεύμα είναι η πηγή του αγιασμού και κάθε ευλογίας και χάριτος εντός της Εκκλησίας». Αυτό τον Παράκλητο να κάνουμε αγώνα έντονο να διατηρούμε συνεχώς μέσα μας. Αμήν.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: †ΑΡΧΙΜΑΔΡΙΤΟΥ ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ ΚΑΤΡΑΜΑΔΟΥ. ΠΗΓΗ: kimisitheotokouilioup.gr