Παραιτήθηκε ο Τούρκος ΥΠΟΙΚ, Μπεράτ Αλμπαϊράκ

Κωσταντινούπολη, Μηνάς Βασιλειάδης

Με ανάρτηση στο Instagram ο  Τούρκος υπουργός Οικονομικών Μπεράτ Αλμπαϊράκ δήλωσε σήμερα ότι παραιτείται για λόγους υγείας. Την παραίτηση του υπουργού, ο οποίος έχει πεθερό τον  πρόεδρο Ερντογάν,  επιβεβαίωσε Τούρκος επίσημος. Πρόκειται για την  δεύτερη έκπληξη μέσα σε 24 ώρες, καθώς χθες ο πρόεδρος Ερντογάν απάλλξε από τα καθήκοντα του τον διοικήτη της Κεντρικής Τράπεζας.  Η ισοτιμία της λίρας έχει χάσει το 30% της αξίας της φέτος και βρίσκεται σε ιστορικό  χαμηλό, αφού  η οικονομία αντιμετωπίζει έντονη συρρίκνωση στη διάρκεια της πανδημίας του κορονοϊού. Η λίρα “κλείδωνε” στο 8,415 έναντι του αμερικανικού δολαρίου στις 20:14 ώρα Ελλάδας.

«Αποφάσισα ότι δεν μπορώ να συνεχίσω ως υπουργός, όπως ήμουν για σχεδόν πέντε χρόνια, λόγω προβλημάτων υγείας», αναφέρεται στη δήλωση  Αλμπαϊράκ, ο οποίος ανέλαβε το Υπουργείο  Οικονομικών πριν από δύο χρόνια. Προηγουμένως ήταν υπουργός Ενέργειας.

Berat Albayrak yerli, milli olarak enerjide yaptıklarını ancak anlayanlar ekonomide de Ülkemizin 2023 hedeflerime ulaşması için sayısız hizmeti hayata geçirdiğini göremezler.
İstifanın kabul edilmeyeceğini ümit ediyorum.
Ülkemizin, Milletimizin ve Ümmetimizin size ihtiyacı var. pic.twitter.com/4omPdkdkWC

— Dr. ÖMER FATİH SAYAN (@ofatihsayan) November 8, 2020

Την παραίτηση  πρέπει να εγκρίνει  ο πρόεδρος Ερντογάν. Η απόφαση του υπουργού Οικονομικών  προκάλεσε έκπληξη σε αναλυτές και βουλευτές.

Ο αναπληρωτής υπουργός Μεταφορών Όμερ Φατίχ Σαγιάν ανέφερε στο Twitter πως ελπίζει ότι η παραίτηση του Αλμπαϊράκ δεν θα γίνει δεκτή και πρόσθεσε πως «η χώρα μας, ο λαός μας και η κοινότητά μας σε χρειάζεται».

Ο παραιτηθείς υπουργός με τον νέο διοικητή της ΚΤ Νατσί Αγκμπάλ

Ο Μεχμέτ Μους, αναπληρωτής πρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας του κυβερνώντος κόμματος AK, δήλωσε πως ο Αλμπαϊράκ έχει κάνει  σημαντικά βήματα για να ενισχύσει την οικονομία και πως ελπίζει ότι ο Ερντογάν δεν θα κάνει δεκτή την παραίτηση.

Την Παρασκευή κατέστη γεγονός  η ιστοτομία 1:10 της λίρας με το ευρώ (10,061ΛΤ/€1) την ώρα που η πτώση συνεχίζεται και δεν υπάρχουν ενδείξεις στον ορίζοντα ότι η πορεία αυτή θα αναστραφεί, μετά και τη δήλωση του υπουργού Οικονομικών Μπεράτ Άλμπαϊρακ ότι το επιτελείο του, αν θέλει μπορεί να ‘ρίξει’ την τιμή του συναλλάγματος, αλλά «δεν είναι αυτός ο καημός μας» ούτε και «ασχολούμαστε με το τι κάνει το δολάριο». Η τιμή στα ανταλλακτήρια έφθασε και τις 10,30 λίρες, ενώ ο πρόεδρος Ερντογάν ανακοίνωσε ότι αντικαθιστά ξανά τον Κεντρικό Τραπεζίτη. 

Το μεγαλύτερης αξίας χαρτονόμισμα που κυκλοφορεί στη χώρα (αυτό των 200 λιρών) πρωτοκυκλοφόρησε την πρώτη Ιανουαρίου 2009. Τότε το χαρτονόμισμα αυτό αντιστοιχούσε σε €93. Δώδεκα χρόνια μετά, αντιστοιχεί σε €19,90.

Δεν είναι σαφές, αν η Κυβέρνηση επιρρίπτει ευθύνες στον Κεντρικό Τραπεζίτη, Μουράτ Ουισάλ, ο οποίος σε γενικές γραμμές διατήρησε τα επιτόκια στο σημείο που επιθυμούσε το υπουργείο Οικονομικών, σε αντίθεση με τον προκάτοχό του, ο οποίος από ένα σημείο και μετά φάνηκε να «αντιστέκεται». Από πέρυσι τον Ιούνιο, οπότε και ανέλαβε ο κ. Ουισάλ, έχει σημειωθεί η μεγαλύτερη και ταχύτερη πτώση των επιτοκίων από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας. Μέσα σε 16 μήνες, το 24% (Ιούνιος 2019) μειώθηκε σε 8,25% (Μάιος 2020) και στη συνέχεια αυξήθηκε σε 10,25% (Σεπτέμβριος 2020). Ο κ. Ουισάλ αντικαθίσταται τώρα από τον Νατζί Άγμπαλ, ο οποίος διατέλεσε υπουργός Οικονομικών μεταξύ 2015-2018, για να δώσει τη θέση του στον γαμπρό του Προέδρου της Δημοκρατίας, Μπεράτ Άλμπαϊρακ.

Ο κ. Άλμπαϊρακ αναφέρθηκε στην κατάσταση της ισοτιμίας σε ομιλία του σε βουλευτές του ΑΚΡ. Σύμφωνα με δημοσιογράφο της εφημερίδας ‘Türkiye’, ο Υπουργός είπε μεταξύ άλλων τα εξής: «Υπάρχουν πολλοί λόγοι για την αύξηση της τιμής του συναλλάγματος. Οι αβεβαιότητες στον κόσμο, οι αμερικανικές εκλογές, η πανδημία, τα προβλήματα μεταξύ χωρών. Όλα αυτά γίνονται αιτία να αυξηθεί η τιμή του συναλλάγματος. Εμείς δεν ασχολούμαστε με το τι κάνει το δολάριο. Αν θέλουμε τη ρίχνουμε την τιμή του. Αν ανεβάσεις τα επιτόκια πέφτει η τιμή του συναλλάγματος. Εμάς όμως δεν είναι αυτός ο καημός μας».

Ο μέχρι προχθές διοικητής της ΚΤ , Μουράτ Ουισάλ

Στη συνέχεια εξέφρασε την εξής άποψη: «Η αύξηση των επιτοκίων έχει τα καλά και τα κακά της. Αν ανέβουν τα επιτόκια συρρικνώνεται η παραγωγή και μειώνονται οι θέσεις εργασίας. Το δικό μας μέλημα είναι να μειώσουμε τις εισαγωγές και να αυξήσουμε την παραγωγή. Οι εισαγωγές είναι σαν ναρκωτικό. Στην πρώτη σου χρήση νιώθεις καλά όμως σιγά σιγά σε σκοτώνει. Για αυτό, ο σκοπός μας είναι πρώτα να μειωθούν οι εισαγωγές. Αναμένουμε ότι η κινητικότητα που παρατηρείται στο συνάλλαγμα θα ισορροπηθεί μέσα σε λίγους μήνες».

Εντωμεταξύ, η πορεία της οικονομίας εξακολουθεί να απασχολεί διαδικτυακά πάνελ και στήλες ειδησεογραφικών ιστοσελίδων. Σοβαροί τούρκοι αναλυτές παρατηρούν ότι η πτώση της λίρας δεν υφίσταται μόνο έναντι «σκληρών» νομισμάτων, αλλά και έναντι νομισμάτων αφρικανικών χωρών ή χωρών που βιώνουν σκληρή τρομοκρατία ή και εμφύλιο. Τίθεται, επίσης, το ερώτημα τι θα γίνει με την απόδοση των μεγάλων κατασκευαστικών έργων (τούνελ, γέφυρες, αεροδρόμια κλπ) και πώς θα πληρώνεται από το κράτος η ελάχιστη εγγύηση (σε συνάλλαγμα) στην κατασκευάστρια εταιρεία, όταν τα έσοδα από τα τέλη χρήσης (σε λίρες) δεν επαρκούν. Συζητιέται, επίσης, το αν πρόκειται να υπάρχουν αλλαγές στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις μετά την εκλογή του δημοκρατικού Τζο Μπάιντεν στην Προεδρία των ΗΠΑ, αν και οι αναλυτές συμφωνούν ότι παρόλο που ο πρόεδρος βάζει τη δική του «πινελιά» στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, η γενική γραμμή δεν αλλάζει κάθε φορά που αλλάζει ο πρόεδρος. Ακόμη και αν δεν επιβάλλει άμεσα κυρώσεις για τους S-400, παρατηρούν, ίσως να δούμε πιέσεις άλλης μορφής, όπως πχ η επανέναρξη των ερευνών για τη Halk Bank.