Πανδημία: Οι αστοχίες που έφεραν την Κύπρο στο κόκκινο

Του Απόστολου Τομαρά*

Η λήψη συμπληρωματικού πακέτου μέτρων κατά της εξάπλωσης της πανδημίας, μέσα σε διάστημα μικρότερο από μία εβδομάδα, αποκαλύπτει την αναγνώριση των συνεπειών του κλίματος εφησυχασμού που προκλήθηκε από την κάθετη πτώση των επιδημιολογικών δεικτών μετά το τρίτο Lockdown, αλλά και τις εκτιμήσεις για το εύρος της διασποράς του ιού μετά τη λήψη των αρχικών μέτρων. Η λήψη συμπληρωματικών μέτρων συμβαίνει για πρώτη φορά από την εμφάνιση της πανδημίας στην Κύπρο. Και οδηγηθήκαμε σε αυτήν παρά τις απαισιόδοξες επιδημιολογικές αξιολογήσεις κινδύνου του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC). Σύμφωνα με τις αξιολογήσεις των ειδικών, τα στοιχεία που προκαλούν ανησυχία είναι πρώτον η συνεχιζόμενη για 22 μέρες σταθερή ανοδική τάση των ημερήσιων κρουσμάτων, στοιχείο που δεν μπορεί να δώσει εικόνα για την οροφή της νέας έξαρσης, και δεύτερον το αποτύπωμα της ανοδικής τάσης στο σύστημα υγείας. Σε μια δεύτερη ανάγνωση του συνολικού πακέτου μέτρων φαίνεται ξεκάθαρα πως η στόχευση είναι περισσότερο η αντιμετώπιση πιθανών νέων πιέσεων στα νοσοκομεία και λιγότερο το πιθανό «ανώδυνο» αποτύπωμα του ιού σε όσους προσβάλλει. Στο βασικό ερώτημα εάν η νέα έξαρση της πανδημίας μπορεί να οδηγήσει σε πιο σκληρά μέτρα, η απάντηση που δίνεται είναι αρνητική. Με βάση τα σημερινά δεδομένα, οι επιδημιολόγοι εκτιμούν πως το υγειονομικό σύστημα έχει αντοχές προκειμένου να απορροφήσει τις όποιες πιέσεις άσκησε στο παρελθόν η πανδημία, σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο. Αυτό το οποίο δεν μπορεί να απαντηθεί, επί του παρόντος, είναι εάν τα μέτρα που λήφθηκαν αποδειχθούν αποτελεσματικά. Η εικόνα θα ξεκαθαρίσει περί τα τέλη Ιουλίου, όταν το επιδημιολογικό αποτύπωμα της περιόδου εκείνης θα αφορά το διάστημα από την περασμένη Παρασκευή και μετά, που ξεκίνησε η υλοποίηση των μέτρων.

Ο Αύγουστος

Όχι μόνο στην Κύπρο, αλλά και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες που η τουριστική βιομηχανία είναι από τους σημαντικούς πυλώνες των οικονομιών, η κατεύθυνση είναι να εξαντληθούν όλα τα περιθώρια που υπάρχουν, προκειμένου να μην επαναληφθούν φαινόμενα του περασμένου καλοκαιριού. Στο πνεύμα αυτό, ο ερχόμενος Αύγουστος αποτελεί το μεγάλο στοίχημα για κυβέρνηση και επιχειρηματίες, με το υγειονομικό κομμάτι να μπαίνει στην πρώτη γραμμή ως ασπίδα, απέναντι στις διεθνείς τουριστικές αγορές. Ωστόσο, για να αποφευχθούν τα χειρότερα, θα πρέπει πάση θυσία να αυξηθούν σημαντικά το επόμενο διάστημα τα ποσοστά εμβολιασμού των πολιτών, τα οποία μέχρι τέλος Ιουνίου κάλυψαν τον αρχικό στόχο του 65% τουλάχιστον με μια δόση του εμβολίου. Το υγειονομικό κομμάτι κυριαρχεί στα μέτρα που λήφθηκαν, τόσο στην εσωτερική καθημερινότητα όσο και στις αφίξεις επιβατών και τουριστών. Ακόμα και ανάμεσα στους επιδημιολόγους γίνονται κατανοητές οι ιδιαιτερότητες του φετινού καλοκαιριού, όταν τίθεται το ερώτημα τι μέλλει γενέσθαι με το ενδεχόμενο λήψης νέων μέτρων. Χαρακτηριστική είναι η τοποθέτηση του καθηγητή Πέτρου Καραγιάννη, ο οποίος απαντά στο ερώτημα, θέτοντας το προφανές δίλημμα. «Εάν ληφθούν νέα μέτρα, θα κλείσει ο τουρισμός μέσα στον Αύγουστο. Μπορεί να κλείσει;»

Αντάρτικο για Safe Pass

Στο κλίμα που έχει δημιουργηθεί, πρέπει να προστεθεί και το αντάρτικο των επιχειρηματιών της εστίασης στην απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου να τους καταστήσει συνυπεύθυνους στην αυστηρή τήρηση των υγειονομικών πρωτοκόλλων. Οι επιχειρηματίες πέρα από τις απειλές για δυναμικές αντιδράσεις, διαμηνύουν ότι δεν πρόκειται να μετατραπούν σε αστυνομικούς. Τουτέστιν δεν θα ελέγχουν τους πελάτες τους, για Safe Pass και εμβόλια, πρόθεση που εάν υλοποιηθεί, ουσιαστικά θα επιφέρει πρώτον σημαντικό πλήγμα στους υγειονομικούς ελέγχους με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για την αντιμετώπιση διασποράς του ιού και δεύτερον θα προκαλέσει ένα μεγάλο κενό, νοουμένου ότι οι αρμόδιες κατά νόμο υπηρεσίες δεν θα είναι εκ των πραγμάτων σε θέση να πραγματοποιούν καθολικούς ημερήσιους ελέγχους για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Bολές για τα αντανακλαστικά

Μέσα σε 20 μέρες τα νέα κρούσματα από τα 67 έχουν εκτιναχθεί στα 1000 και συνεχίζουν να ανεβαίνουν. Αν ληφθούν υπόψη παράγοντες όπως οι καιρικές συνθήκες, που δεν φαίνεται να βάζουν φρένο στην διασπορά μεταλλάξεων του ιού, η καλοκαιρινή περίοδος που δεν ευνοεί τον περιορισμό κοινωνικών και άλλων συναθροίσεων, καθώς και οι αναμενόμενες μαζικές μεταβάσεις εκτός Κύπρου για διακοπές, οι εκτιμήσεις που γίνονται ανεβάζουν την διασπορά του ιού το επόμενο διάστημα ίσως και σε επίπεδα ρεκόρ. Η εξέλιξη της πανδημίας φέρνει στην επιφάνεια τις χαλαρώσεις που αποφασίσθηκαν μετά το Πάσχα, κυρίως σε χώρους μαζικών συναθροίσεων, την ώρα που ήταν γνωστό ότι φέρουν ευθύνη στην διασπορά του ιού. Το πολιτικό παρασκήνιο θέλει την κυβερνητική παράταξη να υποχώρησε στις πιέσεις, από επαγγελματικές ομάδες του χώρου εστίασης. Για την ώρα τα όποια ερωτήματα που προκαλούνται για τη συνολική υγειονομική διαχείριση, παραμένουν αναπάντητα. Κυβέρνηση και επιδημιολόγοι επικρίνονται καθώς δεν έχουν εξηγήσει γιατί επέδειξαν, κατά πολλούς, μειωμένα αντανακλαστικά απέναντι στη νέα έξαρση της πανδημίας και έπρεπε να περάσουν σχεδόν είκοσι μέρες για να υπάρξει αντίδραση. Και μάλιστα σπασμωδική, αν ληφθεί υπόψη ο παράγοντας χρόνος που δεν αφήνει πολλά περιθώρια για ένα «καθαρό» τουριστικό Αύγουστο χωρίς την επιδημιολογική πίεση. Το άλλο σοβαρό ερώτημα στο οποίο ζητούνται απαντήσεις είναι το πώς συμβαδίζει η δικαιολογημένη ανησυχία με την τακτική της κυβέρνησης να αποφασίσει μέτρα που τέθηκαν σε ισχύει οκτώ μέρες μετά και μάλιστα δεδομένου ότι χρειαζόταν το14ήμερο ενδιάμεσο διάστημα για να φανεί η αποτελεσματικότητα των μέτρων και δεδομένου επίσης ότι η ανάγκη για συμπληρωματικά μέτρα διαπιστώθηκε πέντε ημέρες αργότερα.