Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου

23 Απριλίου, UNESCO, Γουίλιαμ Σέξπιρ, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, Μιγκέλ ντε Θερβάντες, Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου, πρόεδρος Ελληνικής Δημοκρατίας

*Η Ημέρα καθιερώθηκε 1995 από την UNESCO

*Φέτος, λόγω της πανδημίας του κορονοϊού αναβλήθηκαν όλες οι διεθνείς εκθέσεις βιβλίου

Στις 23 Απριλίου 1616 έφυγαν από τη ζωή δύο μεγάλα ονόματα των γραμμάτων: ο ισπανός συγγραφέας του Δον Κιχώτη Μιγκέλ Ντε Θερβάντες και ο Άγγλος δραματουργός Γουίλιαμ Σέξπιρ. Με αφορμή το διπλό αυτό γεγονός, η UNESCO έχει καθιερώσει την 23η Απριλίου ως την
Στην Καταλονία, την ημέρα αυτή εορτάζεται η Μέρα των Βιβλίων και των Ρόδων, μία τοπική παραλλαγή της Γιορτής του Αγίου Βαλεντίνου, που συνδυάζεται με την εορτή του προστάτη της περιοχής, Αγίου Γεωργίου. Με το σύνθημα «Ένα τριαντάφυλλο για την αγάπη, ένα βιβλίο για πάντα», ο άνδρας θα χαρίσει στην αγαπημένη του ένα τριαντάφυλλο κι αυτή θα του το ανταποδώσει με ένα βιβλίο.
Στο επίκεντρο των εκδηλώσεων, ο περίφημος δρόμος της Βαρκελώνης «Λα Ράμπλα», η πιο ζωντανή γωνιά της πόλης, «ο μόνος δρόμος, που δεν ήθελα να τελείωνε ποτέ», όπως είχε πει κάποτε ο Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα. Εκτιμάται ότι μόνο την ημέρα αυτή διακινούνται στην Βαρκελώνη 500.000 βιβλία και 4 εκατομμύρια τριαντάφυλλα. Μιγκέλ ντε Θερβάντες:
Ο Μιγκέλ ντε Θερβάντες είναι χωρίς καμία αμφιβολία ένας από τους μεγαλύτερους λογοτέχνες όλων των εποχών.

Η περιπετειώδης και γεμάτη οδύνες ζωή του κύλησε ανάμεσα στην περίοδο του μεγαλείου της Ισπανίας και στην αρχή της παρακμής της, πράγμα που αποτυπώνεται στο αριστούργημά του «Δον Κιχώτης», που θεωρείται ένα από τα κορυφαία και επιδραστικότερα μυθιστορήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.
Το έργο αυτό επηρέασε γενιές πεζογράφων, όχι μόνο στον ισπανόφωνο, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο. Είναι το πιο πολυμεταφρασμένο βιβλίο, μετά τη Βίβλο.

Ο Γουίλιαμ Σέξπιρ ήταν Άγγλος, ποιητής, θεατρικός συγγραφέας, ηθοποιός και θεατρικός επιχειρηματίας.
Θεωρείται ο κορυφαίος δραματουργός των νεωτέρων χρόνος και ο μόνος, ίσως, που μπορεί να σταθεί δίπλα στους τρεις μεγάλους αρχαίους έλληνες τραγικούς ποιητές.

Ο δημιουργός του «Άμλετ», του «Μάκθεβ», του «Βασιλιά Λιρ» και άλλων αριστουργημάτων ζωντάνεψε με τους ήρωές του, όχι μόνο το πνεύμα της εποχής του, αλλά όλων των αιώνων.

Η πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας

«Το βιβλίο, είτε στη φυσική είτε στην ψηφιακή του μορφή, μας κρατά συντροφιά και μας στηρίζει ψυχολογικά στις συνθήκες απομόνωσης που βιώνουμε όλοι μας. Διευρύνει τα όρια του σπιτιού μας, δίνει ρυθμό στον χρόνο», αναφέρει η πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, σε ανάρτηση στην προσωπική σελίδα της στο facebook, με την ευκαιρία της σημερινής Παγκόσμιας Ημέρας Βιβλίου.

Ολόκληρη η ανάρτηση είναι η ακόλουθη:

«Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου σήμερα και ξεφυλλίζοντας ένα από τα αγαπημένα μου βιβλία, το “Αδριανού Απομνημονεύματα” της Μαργκερίτ Γιουρσενάρ, πέφτω πάνω στη φράση: «Αναζήτησα την ελευθερία πιο πολύ από τη δύναμη, και τη δύναμη μόνο γιατί ως ένα σημείο ευνοεί την ελευθερία».
Μέσα σε λίγα λόγια, η συγγραφέας κατορθώνει να αποτυπώσει τον τρόπο με τον οποίο άσκησε την εξουσία ένας Ρωμαίος αυτοκράτορας που δεν θέλησε να γίνει θεός γιατί εκτιμούσε απεριόριστα τον άνθρωπο μέσα του, ούτε και Καίσαρας, γιατί θεωρούσε, ως το τέλος, τον εαυτό του “υπάλληλο του Κράτους”. Να συλλάβει, καθώς γράφει η ίδια η Γιουρσενάρ, “μια ζωή γνωστή, συμπληρωμένη, καθορισμένη από την Ιστορία” και να μας κάνει κι εμάς συμμετόχους της.

Αυτό δεν είναι η λογοτεχνία; Αυτό δεν είναι η ανάγνωση; Μια βαθιά σχέση με τον εαυτό μας και μια σύνδεση με τον εσωτερικό μας κόσμο. Γινόμαστε πολλοί όταν διαβάζουμε, μετέχουμε με χίλια πρόσωπα στην ανθρώπινη περιπέτεια. Αρχίζουμε να συνομιλούμε με τον συγγραφέα και να κατανοούμε τι σημαίνει ο άλλος, ο διαφορετικός από μας. Και βέβαια συσχετίζουμε τα βιβλία που αγαπήσαμε με στιγμές από τη ζωή μας: Ένα ταξίδι με πλοίο, μια πολύωρη αναμονή σ’ έναν σταθμό, μια μακρινή παραλία, μια μοναχική βραδιά, γόνιμες κουβέντες με φίλους.
Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα του Βιβλίου συμπίπτει με μια πολύ δύσκολη περίοδο για όλον τον κόσμο. Μας λείπουν τα βιβλιοπωλεία, οι δημόσιες και δημοτικές βιβλιοθήκες, οι εκθέσεις βιβλίου, όλοι αυτοί οι συναρπαστικοί χώροι που υποδέχονται και καλλιεργούν τις αναζητήσεις μας. Μας προβληματίζει η κρίση στην οποία έχει περιέλθει ολόκληρη η αλυσίδα παραγωγής και διανομής του βιβλίου. Μας λυπεί η μικρή εμβέλεια των δημόσιων και δημοτικών βιβλιοθηκών μας, γιατί εν μέσω πανδημίας θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια εξαιρετική δίοδο συνάντησης του βιβλίου με τους αναγνώστες του, μέσω του δανεισμού. Μας ανησυχεί η βιωσιμότητα των εκδοτικών επιχειρήσεων, ιδίως των μικρότερων, που συμβάλλουν στη ζωντάνια και την ποικιλομορφία του εκδοτικού τοπίου.
Παρ’ όλ’ αυτά, είμαι αισιόδοξη. Το βιβλίο, είτε στη φυσική είτε στην ψηφιακή του μορφή, μας κρατά συντροφιά και μας στηρίζει ψυχολογικά στις συνθήκες απομόνωσης που βιώνουμε όλοι μας. Διευρύνει τα όρια του σπιτιού μας, δίνει ρυθμό στον χρόνο. Επιβεβαιώνει τη θέση-κλειδί που κατέχει στη ζωή μας, ως μέσο πολιτισμού, μάθησης και απόλαυσης, με δυο λόγια ως μέσο ελευθερίας. Πιστεύω ακράδαντα ότι αυτή η θέση θα διατηρηθεί, ακλόνητη κι ακόμη περισσότερο ενισχυμένη, και μετά την υποχώρηση της πανδημίας».

Αναβλήθηκαν όλες οι διεθνείς εκθέσεις βιβλίου

Όλες οι διεθνείς εκθέσεις βιβλίου της άνοιξης και του καλοκαιριού έχουν αναβληθεί, ενώ με πλήθος εκδηλώσεις, στην Ελλάδα και στον κόσμο, γιορταζόταν όλα τα προηγούμενα χρόνια η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου, που διοργανώνεται επί ετησίας βάσεως από την UNESCO, με σκοπό την προώθηση και την προβολή της ανάγνωσης – και όχι μόνο της ανάγνωσης. Η Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου είναι και γιορτή των εκδοτών και των πνευματικών δικαιωμάτων. Η ημερομηνία της 23ης Απριλίου επελέγη για πρώτη φορά το μακρινό 1925 από βιβλιοπώλες της Καταλονίας επειδή συνέπιπτε με την ημερομηνία θανάτου του Θερβάντες. Το 1995 η UNESCO καθιέρωσε την 23η Απριλίου ως ημερομηνία εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Βιβλίου επειδή συμπίπτει με τον θάνατο και ενός άλλου κλασικού των διεθνών γραμμάτων, του Ουίλιαμ Σαίξπηρ.
Η Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου γιορτάστηκε με ιδιαίτερες τιμές στην Ελλάδα το 2018, όταν η Αθήνα ήταν Παγκόσμια Πρωτεύουσα του Βιβλίου, αλλά η φετινή Παγκόσμια Πρωτεύουσα του Βιβλίου, η Κουάλα Λουμπούρ, υποχρεώθηκε να αναβάλει την αντίστοιχη διεθνή έκθεση βιβλίου, η οποία ήταν προγραμματισμένη για τα τέλη Απριλίου με εκδηλώσεις που είχαν σκοπό να προβάλουν τα κανάλια και τους δρόμους της πόλης, στέλνοντας ένα οικολογικό μήνυμα σε ολόκληρη την υδρόγειο.

Σε επιστολή της, η δήμαρχος της Κουάλα Λουμπούρ, Datuk Nor Hisham Ahmad Dahlan, εκφράζει τη λύπη της για την αναβολή των εκδηλώσεων χωρίς να δίνει συγκεκριμένη ημερομηνία για την καινούργια διοργάνωση.
Από καιρό έχει αναβληθεί, για το διάστημα 29 Οκτωβρίου-1 Νοεμβρίου, η 17η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης, που ήταν προγραμματισμένη για τις αρχές Μαΐου, που θα έχει ως κεντρικό της αφιέρωμα τη γερμανόφωνη λογοτεχνία.

Κι ενώ έχουν αναβληθεί οι καθιερωμένες κάθε Μάρτιο διεθνείς εκθέσεις βιβλίου στο Παρίσι και το Λονδίνο, με τεράστιο αριθμό εκδοτών και επισκεπτών, αναβάλλεται και η διάσημη έκθεση Παιδικού Βιβλίου της Μπολόνια, που ήταν προγραμματισμένη για το διάστημα από 4 μέχρι 7 Μαΐου με 1500 εκθέτες από 80 χώρες και απειράριθμους εκδότες, συγγραφείς, εικονογράφους και πράκτορες βιβλίου. Στη θέση όλων αυτών, πολλαπλές ψηφιακές εικόνες και ηλεκτρονικές συνδέσεις.
Αναβάλλεται επίσης η Έκθεση Σπανίων Βιβλίων στις Βρυξέλλες, που αποτελούσε μια ευκαιρία για την προβολή και την κινητοποίηση του εκδοτικού κόσμου του Βελγίου. Όπως ανακοίνωσε ο πρόεδρος της Ένωσης Παλαιοβιβλιοπωλών Βελγίου, Pierre Coumans, η έκθεση προγραμματίζεται για τον Ιούνιο του 2020 αφού εκείνο που προέχει τώρα είναι η ασφάλεια έκδοτών και επισκεπτών.
Τέλος, αναβάλλεται και το Διεθνές Φεστιβάλ Βιβλίου του Εδιμβούργου, που ήταν προγραμματισμένοι για τον Αύγουστο. Οι διοργανωτές προσφέρουν για φέτος ένα πλούσιο ψηφιακό πρόγραμμα και υπόσχονται πως θα επανέλθουν του χρόνου με μια διοργάνωση αντάξια της πόλης τους.
Β. Χατζηβασιλείου (ΑΠΕ-ΜΠΕ)

*Το 1966, την ημέρα των γενεθλίων του μεγάλου Δανού παραμυθά Χανς Κρίστιαν Άντερσεν (2 Απριλίου 1805), το Διεθνές Συμβούλιο Βιβλίων για την Νεότητα (IBBY) καθιέρωσε την 2α Απριλίου κάθε έτους ως Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου.