ΟΚΥπΥ:  «Πρόσκληση για δράση με στόχο  την  επένδυση στην ψυχική υγεία»

Ανακοίνωση του ΟΚΥπΥ αναφέρει: “Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, μας βρίσκει σε μια περίοδο σημαντικών προκλήσεων ως αποτέλεσμα της πανδημίας COVID-19, η οποία έχει κηρυχθεί από τον  Π.Ο.Υ. ως «Έκτακτη Ανάγκη Δημόσιας Υγείας Διεθνούς Ενδιαφέροντος». Οι καταστάσεις έκτακτης ανάγκης είναι πάντοτε αγχογόνες και οι οικονομικές συνέπειες της πανδημίας γίνονται ήδη αισθητές. Ο συνεχής φόβος, η ανησυχία και η αβεβαιότητα, σε συνδυασμό με τις αντίξοες κοινωνικό-οικονομικές συνθήκες δύνανται να οδηγήσουν σε μακροχρόνιες δυσμενείς συνέπειες τις κοινότητες, τις οικογένειες και ειδικότερα τις πιο ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού.

Λαμβάνοντας υπόψη τις προηγούμενες εμπειρίες από καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, αναμένεται ότι οι ανάγκες για την ψυχική υγεία θα αυξηθούν σημαντικά τους επόμενους μήνες και χρόνια. Ως εκ τούτου, η επένδυση σε προγράμματα ψυχικής υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο καθίσταται πλέον πιο σημαντική από ποτέ. Στόχος της φετινής εκστρατείας της Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας είναι η αύξηση των επενδύσεων στην ψυχική υγεία, καθώς αποτελεί παγκοσμίως έναν από τους πιο παραμελημένους τομείς της δημόσιας υγείας.

Ο Π.Ο.Υ. σε κοινή του δημοσίευση με τους συνεργαζόμενους οργανισμούς United for Global Mental Health και την Παγκόσμια Ομοσπονδία Ψυχικής Υγείας, ορίζουν την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας ως πρόσκληση για την έναρξη μαζικής αύξησης των επενδύσεων στην ψυχική υγεία, καθώς τους τελευταίους μήνες δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχουν πληγεί από την πανδημία, η οποία επηρεάζει σημαντικά την ψυχική υγεία των ανθρώπων.  Για να ενθαρρύνουν τη δημόσια δράση σε όλο τον κόσμο, ξεκίνησαν τον Σεπτέμβριο εκστρατεία εν όψει της Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας, με σύνθημα “Move for mental health: let’s invest”, ενημερώνοντας για την περιορισμένη πρόσβαση που έχει μόνο ένας μικρός αριθμός του παγκόσμιου πληθυσμού σε ποιοτικές υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Σε χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα, περισσότερο από το 75% των ατόμων με ψυχικές και νευρολογικές διαταραχές, καθώς και διαταραχές χρήσης ουσιών δεν λαμβάνουν καθόλου θεραπεία για την κατάστασή τους. Επιπλέον, το στίγμα, οι διακρίσεις, η ποινική νομοθεσία και οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εξακολουθούν να είναι ευρέως διαδεδομένα.

Η πρόσβαση σε παροχή ποιοτικών και προσιτών υπηρεσιών ψυχικής υγείας στο κοινό ήταν ήδη ελλιπής και μειώθηκε περαιτέρω λόγω του COVID-19, καθώς η πανδημία επηρέασε την παροχή υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης  σε όλο τον κόσμο. Πρωταρχικά αίτια ήταν η μόλυνση και ο κίνδυνος μετάδοσης του ιού σε εγκαταστάσεις παροχής φροντίδας μακράς διαρκείας, οι περιορισμοί στη δια ζώσης επικοινωνία, η μείωση των λειτουργών ψυχικής υγείας, λόγω μόλυνσής τους από  τον ιό και το κλείσιμο εγκαταστάσεων ψυχικής υγείας για τη μετατροπή τους σε εγκαταστάσεις φροντίδας για άτομα με COVID-19.

Ο Tedros Adhanom Ghebreyesus, Γενικός Διευθυντής του Π.Ο.Υ., σε σχετική του δήλωση ανέφερε «Η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας είναι μια ευκαιρία για τον κόσμο να συνεργαστεί και να αρχίσει να αποκαθιστά την ιστορική παραμέληση της ψυχικής υγείας. Διαπιστώνουμε ήδη τις συνέπειες της πανδημίας COVID-19 στην ψυχική ευεξία των ανθρώπων και αυτή είναι μόνο η αρχή. Αν δεν αναλάβουμε σοβαρές δεσμεύσεις για την αύξηση των επενδύσεων στην ψυχική υγεία αυτή τη στιγμή, οι συνέπειες για την υγεία, την κοινωνία και την  οικονομία θα είναι εκτεταμένες».

Τους τελευταίους μήνες, ο Π.Ο.Υ έχει εκδώσει, σε συνεργασία με συνεργάτες του, καθοδήγηση και συμβουλές για την ψυχική υγεία για τους λειτουργούς στον τομέα της υγείας και άλλους εργαζομένους πρώτης γραμμής, διαχειριστές εγκαταστάσεων υγείας και άτομα όλων των ηλικιών, των οποίων η ζωή έχει αλλάξει σημαντικά ως αποτέλεσμα της πανδημίας. Με τη διακοπή παροχής υπηρεσιών υγείας, οι χώρες βρίσκουν καινοτόμους τρόπους για να παρέχουν φροντίδες ψυχικής υγείας και έχουν αναπτυχθεί πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της ψυχοκοινωνικής υποστήριξης. Ωστόσο, λόγω του εύρους του προβλήματος, μεγάλο μέρος των αναγκών ψυχικής υγείας δεν καλύπτεται επαρκώς και οι προσπάθειες παρεμποδίζονται από τη μακροχρόνια υποβαθμισμένη επένδυση στην προώθηση, την πρόληψη και τη φροντίδα της ψυχικής υγείας που ίσχυαν πολύ πριν από την έναρξη της πανδημίας. Οι χώρες δαπανούν κατά μέσο όρο μόνο το 2% των προϋπολογισμών για την υγεία και παρά τις αυξήσεις των τελευταίων ετών, η διεθνής αναπτυξιακή βοήθεια για τον τομέα της ψυχικής υγείας δεν ξεπέρασε ποτέ το 1% του συνόλου της αναπτυξιακής βοήθειας για την υγεία.

Η εκστρατεία της Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας θα προσφέρει ευκαιρίες, κυρίως στο διαδίκτυο, δεδομένης της συνεχιζόμενης πανδημίας, για όλους μας, ώστε να αναλάβουμε συγκεκριμένες ενέργειες για την υποστήριξη της δικής μας ψυχικής υγείας και για να υποστηρίξουμε τους φίλους και τις οικογένειες που αγωνίζονται.

Περισσότερες πληροφορίες για τις προγραμματισμένες εκδηλώσεις μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα του Π.Ο.Υ. https://www.who.int/campaigns/world-mental-health-day/world-mental-health-day-2020 .

Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας

Οργανισμός Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας

Βασική Πηγή: World Health Organization, World Mental Health Day.

Της Σταύρης Ζήνωνος,
Νοσηλευτικής Λειτουργού 
Τομέας Ασφάλειας και Υγείας, ΥΑΔ

Ο Π.Ο.Υ., περιγράφει την Ψυχική Υγεία ως μια κατάσταση
συναισθηματικής ευεξίας, στην οποία το άτομο είναι ικανοποιημένο από
τα προσωπικά του επιτεύγματα, μπορεί να εργαστεί παραγωγικά και είναι σε θέση να προσφέρει στην κοινότητα .
Το θέμα της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας επικεντρώνεται στην κατάθλιψη, με σύνθημα “Κατάθλιψη. Μια Παγκόσμια Κρίση”. Η κατάθλιψη επηρεάζει περισσότερα από 350 εκατομμύρια άτομα, όλων των ηλικιών, σε όλο τον κόσμο. Προβλέπεται ότι μέχρι το τέλος του
2020, η κατάθλιψη, θα είναι η σοβαρότερη αιτία ασθένειας στον ανεπτυγμένο κόσμο.
Άλλες νοητικές δυσλειτουργίες είναι οι αγχώδεις διαταραχές, οι διαταραχές σκέψης και προσωπικότητας, όπως για παράδειγμα η σχιζοφρένια, οι γνωσιακές διαταραχές, όπως η νόσος
Alzheimer και οι διαταραχές κατάχρησης ουσιών.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ετήσιας Έκθεσης Ψυχικών Υπηρεσιών 2010, στην Κύπρο έγιναν συνολικά 1131 εισαγωγές/επαναεισαγωγές στις ψυχιατρικές κλινικές Γενικών Νοσοκομείων και στο Νοσοκομείο Αθαλάσσας.
Με την παγκόσμια οικονομική ύφεση, τα περιστατικά ψυχικών νοσημάτων φαίνονται να αυξάνονται. Ως παράγοντες κινδύνου κακής ψυχικής υγείας, θεωρούνται επίσης η απομόνωση και η αποξένωση, το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, οι κακές κοινωνικές συνθήκες, η ανεργία, ο πόλεμος, οι φυλετικές διακρίσεις και το εργασιακό στρες.
Η προαγωγή της ψυχικής υγείας και η πρόληψη της κακής ψυχικής υγείας επικεντρώνεται στο άτομο, στην οικογένεια και στην κοινωνία, με την ενίσχυση των προστατευτικών παραγόντων και τη μείωση των παραγόντων κινδύνου.
Η ολιστική σχολική προσέγγιση μπορεί να βελτιώσει την προσαρμοστικότητα, να μειώσει τον εκφοβισμό και τα συμπτώματα κατάθλιψης. Επιπλέον, στο εργασιακό περιβάλλον, οι παρεμβάσεις για τη βελτίωση της ατομικής ικανότητας και τη μείωση των παραγόντων
άγχους, αυξάνουν την υγεία και την οικονομική ανάπτυξη.
Η οικονομική και κάθε άλλου είδους υποστήριξη για την προώθηση της ψυχικής υγείας, πρέπει να αυξηθεί, ούτως ώστε να διατίθενται επαρκείς υπηρεσίες στα άτομα που τις χρειάζονται, αυξάνοντας τη δυνατότητά τους να συμμετέχουν ενεργά στη δημόσια ζωή της κοινότητάς τους.
Πηγές: Dewit, S.C. (2009) Παθολογική Χειρουργική Νοσηλευτική. Τόμος IΙ. Αθήνα: Ιατρικές Εκδόσεις Πασχαλίδη, Ετησία
Έκθεση Ψυχικών Υπηρεσιών 2010, Κύπρος, Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.
(2005)Πράσινο Βιβλίο. Βρυξέλλες. Ψυχική Υγεία: http://www.army.gr.