Οικονομία, η θελιά στον λαιμό του Ερντογάν

Του Αλέκου Παπαδόπουλου

Το αίσθημα της χαρμολύπης θέλει να καθιερώσει ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στον τουρκικό λαό, ή τουλάχιστον στη μεγάλη μερίδα του που πιστά τον ακολουθεί σχετικά με την επέτειο του αποτυχημένου στρατιωτικού πραξικοπήματος της 16ης Ιουνίου του 2016. Χαράς μεγάλης για τον ίδιο και τους οπαδούς του, επειδή απέτυχε. Και λύπης, για όσους έχρησε ήρωες, επειδή σκοτώθηκαν την ημέρα εκείνη όταν προέβαλαν αντίσταση κατά των κινηματιών.
Τα σκηνικά. Άλλα συνήθη και άλλα καινοτόμα έδωσαν στις εκδηλώσεις το χρώμα που ήθελε ο Ερντογάν , ο δε κόσμος, με τη συμμετοχή του, τον έπεισε για άλλη μια φορά ότι χαίρει της αγάπης και εμπιστοσύνης του..
Η αυλαία, όσον αφορά τις Προεδρικές και βουλευτικές εκλογές της 24ης Ιουνίου έπεσε προ ημερών και ο Ερντογάν ανέλαβε ήδη τα Προεδρικά του καθήκοντα στο πλαίσιο του νέου Συντάγματος. Αυτού που εκπονήθηκε στα μέτρα του και στο πλαίσιο των οδηγιών που έδιδε και διαμόρφωνε συνέχεια. Τηρήθηκαν δε χωρίς καμία παρέκκλιση. Τι και αν σνόμπαραν το γεγονός και απουσίασαν από την ορκωμοσία του οι μεγάλοι ηγέτες της Δύσης. Αρκέστηκε αναγκαστικά στην παρουσία του Ρώσου Πρωθυπουργού Μεντβέντεφ, του Πακιστανού Προέδρου, του Προέδρου της Βενεζουέλας Μαδούρο, του Πρόεδρου της πΓΔΜ, της Μολδαβίας, της Βοσνίας Ερζεγοβίνης, του Κοσσυφοπεδίου, του Κατάρ, της Κιργιζίας, του Σουδάν, της Γουϊνέας, της Σομαλίας, της Μαυριτανίας, του Γκαμπόν αλλά και του Τσαντ. Και του Τζιμπουτί!!! καθώς και ορισμένων άλλων που την ύπαρξη τους αμφιβάλλω αν γνωρίζουν καν οι περισσότεροι Τούρκοι.
Έτσι και αλλιώς όμως αυτοί είναι συνοπτικά οι ηγέτες των χωρών που παραμένουν στο πλευρό του Ερντογάν και εκφράζουν το θαυμασμό τους προς αυτόν, ενώ σύσσωμος ο πολιτισμένος κόσμος που δεν μπορούσε να φαντασθεί την εγκαθίδρυση στον αιώνα μας, σε χώρα που θεωρούσε και πίστευε εξελιγμένη , μιας μοναρχικής εξουσίας , παραμένει έκπληκτος από το αποτέλεσμα. Αμερική και Ευρώπη ήθελαν, τουλάχιστον να ελπίζουν, ότι και αν ακόμη επικρατήσει ο Ερντογάν στις εκλογές της 24ης Ιουνίου που τελικά επικράτησε και μάλιστα πανηγυρικά, την επομένη θα είχαν

α κάνουν με ένα διαφορετικό Τούρκο ηγέτη και όχι τον προεκλογικό, που ξιφουλκούσε καθημερινά εναντίον όποιων δεν αποδέχονταν τις ακραίες προτάσεις και τα πεισματώδη “θέλω” του.
Διαψεύσθηκαν όμως οι πάντες. Εσωτερικά και εξωτερικά Ο Ερντογάν από την επομένη. Ακόμη και προ της ορκωμοσίας του επιχείρησε να αποδείξει ότι είναι σθεναρά αποφασισμένος αλλά και αμετανόητος να θέσει πάση θυσία σε εφαρμογή όλα τα μεγαλεπήβολα σχέδια του.
Σαν πρώτο βήμα μείωσε τον αριθμό των υπουργείων της Κυβέρνησης του ενώνοντας δύο και τρία σε ένα ώστε να καταστεί ευχερέστερος ο έλεγχος και ο συντονισμός τους. Απομάκρυνε από το περιβάλλον του τον πρώην Βοηθό Πρωθυπουργό Μεχμέτ Σιμσέκ και τον πρώην Υπουργό Οικονομικών Νατζή Αγμπάλ που και οι δύο θεωρούσαν δεδομένη τη συμμετοχή τους στη νέα προεδρική κυβέρνηση, ίσως και επειδή ο δεύτερος κατά την πρόσφατο επίσκεψη του στο Λονδίνο, ως συνοδός του Ερντογάν, είχε υποσχεθεί στους Βρετανούς επιχειρηματίες ότι από την επομένη των εκλογών η τουρκική οικονομία θα εναρμονισθεί με τις διεθνείς οικονομικές αρχές. Εντυπωσιακό επίσης ότι άφησε εκτός Κυβέρνησης και τον Βεϊσέλ ‘Ερογλου, στενό του συνεργάτη από τότε που ήταν Δήμαρχος Κων/πόλεως, αλλά και υπουργός Δασών και Υδάτων στην τελευταία υπό τον Γλιντιρίμ Κυβέρνηση.
Πιστός όμως στους συγγενικούς δεσμούς του ανέθεσε το Υπουργείο Οικονομικών και Θησαυροφυλακίου στον γαμπρό του Μπεράτ Αλμπαϊράκ, στον οποίο μεταβίβασε και άλλες πρόσθετες εξουσίες καθιστώντας οικογενειακή πλέον υπόθεση την εθνική οικονομία, προφανώς πεπεισμένος, όπως επαναλάμβανε με κάθε αφορμή και προεκλογικά ότι είναι άχρηστοι όλοι οι δοκιμασμένοι οικονομολόγοι καθώς και οι θεωρίες τους και ότι ο ίδιος θα αναζωπυρώσει την τουρκική λίρα μόλις αναλάβει τα ηνία της χώρας. Άλλο αν το δολάριο συνεχίζει να υποτιμά καθημερινά τη λίρα σα να θέλει να αποδείξει πόσο ασύνδετα είναι στην οικονομία το “θέλω” η το “νομίζω” με το “είναι”. Έχρησε ακόμη Πρόεδρο της Βουλής τον έμπιστοτου πρώην Πρωθυπουργό Μπιναλή Γιλντιρίμ στον οποίο και θα απονείμει το πρώτο χρυσό μετάλλιο της Προεδρίας, ενώ απέκλεισε μάλλον οριστικά και αμετάκλητα από το περιβάλλον του άλλοτε στενούς του συνεργάτες όπως λ.χ. ήταν ό Γκιούλ, ο Νταβούτογλου, ο Αριντς και άλλοι, μολονότι όλοι αυτοί, στάθηκαν άλλοι ενεργά και άλλοι σιωπηρά στο πλευρό του για να εκλεγεί τελικά Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Εν ολίγοις και συμπερασματικά, ο Ερντογάν στελέχωσε την Κυβέρνηση του με πρόσωπα συγγενικά και φιλικά. Όχι όμως με τη γενικευμένη έννοια της φιλίας αλλά τα δικά του προσωπικά και εναλλασσόμενα κριτήρια. Γεγονός, που όπως αναμένονταν έσπευσαν ήδη να σχολιάσουν καυστικά τόσο οι αντιπολιτευόμενοι κύκλοι όσο και οι οικονομικοί αναλυτές, οι οποίοι με την άμεσο υποτίμηση της τουρκικής λίρας είδαν να δικαιώνονται πλήρως οι επιφυλάξεις και οι προβλέψεις τους.
Και ήταν μέγιστο κατ΄αυτούς το λάθος του Προέδρου Ερντογάν να διορίσει σε αυτήν την τόσο κρίσιμο φάση της τουρκικής οικονομίας , στο κυριότερο υπουργείο, τον γαμπρό του που θεωρούν άπειρο, άσχετο και πελαγωμένο. Ως υπουργό Ενέργειας που ήταν στην υπό τον Γιλντιρίμ Κυβέρνηση, άλλοι μεν θεωρούν τον Αλμπαϊράκ επιτυχημένο και άλλοι το αντίθετο, εφόσον η διαχείριση του είχε ελλειμματικό αποτέλεσμα.
Σήμερα, ατενίζει ως σωσίβιο το υπό ψήφιση νομοσχέδιο εξαγοράς της στρατιωτικής θητείας και πιστεύει ότι τα εξ αυτού του νόμου έσοδα θα τον διευκολύνουν τους επόμενους μήνες. Τα ίδια ευελπιστεί και από το νομοσχέδιο που θα φέρουν επειγόντως στη Βουλή για την νομιμοποίηση όλων των παράνομων κτισμάτων σε πολλές μεγαλουπόλεις, χωρίς να υπολογίζει όμως ότι η ενίσχυση των κρατικών ταμείων με παρεμφερείς νόμους θα αποξηράνει οικονομικά την αγορά, εφόσον ο λαός θα διαθέτει τα χρήματα του για την εξαγορά της στρατιωτικής θητείας και την νομιμοποίηση των παράνομων οικημάτων του.
Και γεννάται το ερώτημα ποιοί ξένοι με αυτές τις απωθητικές συνθήκες θα θελήσουν να επενδύσουν στην Τουρκία, όταν μάλιστα το συνάλλαγμα που εισήχθη στη χώρα το πρώτο εξάμηνο του 2018 υστερεί κατά 97,5 % σε σύγκριση με το αντίστοιχο του 2017.
Πολλές οι προεκλογικές δεσμεύσεις του Προέδρου Ερντογάν, ο οποίος όμως πέραν αυτών έχει να αντιμετωπίσει και ένα πλήθος άλλων προβλημάτων. Δύο τα μέτωπα σύρραξης στα σύνορα της χώρας, το Κουρδικό εντός και εκτός , το Κυπριακό, το Συριακό, το προσφυγικό, οι σχέσεις με την Ε.Ε. ενώ παράλληλα είναι υποχρεωμένος επιτέλους ο Τούρκος Πρόεδρος να ισορροπήσει μεταξύ Αμερικής και Ρωσίας, που αμφότερες δεν φαίνονται διατεθειμένες να ανεχθούν επ’ αόριστο τις ακροβασίες του.
Αντίστοιχες όμως των συγκεκριμένων δεσμεύσεων και υποχρεώσεων του είναι και οι προσδοκίες του τουρκικού λαού που ενώ μέχρι χθες άκουε σε καθημερινή βάση και πίστεψε ότι η Τουρκία θα ενταχθεί εντός της επικείμενης πενταετίας μεταξύ των 10 μεγάλων οικονομιών της υφηλίου, είναι πολλοί σήμερα αυτοί που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και δεν αποκλείουν να βρεθεί η χώρα αντιμέτωπη προβλημάτων παρεμφερών αυτών που αντιμετωπίζουν η Ινδονησία και η Βενεζουέλα και να ζητήσει βοήθεια από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο που πρόσφατα περιγελούσε λέγοντας ότι το IMF προσεχώς θα ζητήσει βοήθεια από την Τουρκία.
Τετριμμένη και γνωστή σε όλους η συνήθεια της γειτονικής χώρας να μεγαλοποιεί κατά κανόνα τα θετικά και να υποτιμά όσα αρνητικά την αφορούν και ενώ λογικά δεν θα έπρεπε να μας απασχολούν τα εσωτερικά προβλήματα της, επόμενο είναι να μας ανησυχεί και να μας προβληματίζει το ενδεχόμενο ο Τούρκος Πρόεδρος ο οποίος θεωρείται γενικά απρόβλεπτος, για να συσπειρώσει το λαό και να μειώσει τη δυσαρέσκεια και τις αντιδράσεις του όχι μόνο να διατηρήσει αλλά και να δημιουργήσει νέα πολεμικά μέτωπα, αδιάφορος εννοείται για τις όποιες συνέπειες, αρκεί να αποκτήσει ο ίδιος/ αν ένα πειστικό άλλοθι.