Οι τέσσερις δεκαετίες της «αθέατης» διπλωματίας του πρέσβη Αλέξανδρου Ν. Ζήνων

Σημαντική πηγή πληροφόρησης αναφορικά με διάφορες φάσεις της κυπριακής διπλωματίας εκτιμάται ότι θα αποτελέσει για τους νεοεισερχόμενους στο Υπουργείο Εξωτερικών το βιβλίο του πρώην Γενικού Διευθυντή Αλέξανδρου Ν. Ζήνων, με τίτλο: «Η αθέατη πλευρά: Τέσσερις Δεκαετίες Διπλωματίας (1979-2018).

Το βιβλίο του πρέσβυ Αλέξανδρου Ν. Ζήνων κυκλοφόρησε πρόσφατα  και έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και για όσους μελετούν την ιστορία του Κυπριακού. Με το βιβλίο ο συγγραφέας επιχειρεί , με τρόπο λιτό, να συμβάλει στην πληρέστερη κατανόηση γεγονότων, τα οποία έζησε ή των οποίων υπήρξε μάρτυρας. Καταθέτει τη δική του «αλήθεια» η οποία συμπληρώνει ή ερμηνεύει το ιστορικό «μωσαϊκό» των γεγονότων αυτών.  Από τον τίτλο του βιβλίου προκύπτει ότι ο Αλέξανδρος Ν. Ζήνων εισήλθε στο ΥΠΕΞ το 1979 και αφυπηρέτησε , με τον βαθμό του πρέσβεως, το 2018.

Ο Πρέσβυς Αλέξανδρος Ν. Ζήνων υπήρξε Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εξωτερικών μεταξύ 2006-2008 και 2013-2018.

Τον Μάιο 2022 διορίστηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο Γενικός Γραμματέας των Μηχανισμών Τριμερών Περιφερειακών Συνεργασιών.

Μεταξύ 2008-2013 ήταν ΄Υπατος Αρμοστής στο Ηνωμένο Βασίλειο, Μόνιμος Αντιπρόσωπος στον Διεθνή Οργανισμό Ναυτιλίας (ΙΜΟ) και Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου (Board of Governors) της Γραμματείας της Κοινοπολιτείας.

Ο κ. Ζήνων διορίσθηκε στο Υπουργείο Εξωτερικών το 1979 και υπηρέτησε στις διπλωματικές αποστολές της Κύπρου στη Ρώμη, στη Βιέννη-ΔΑΣΕ και στο Παρίσι, όπως επίσης και σε διάφορες θέσεις και διευθύνσεις του Υπουργείου Εξωτερικών.

Μεταξύ 1996-2000, υπηρέτησε ως Πρέσβυς στην Ολλανδία και ήταν παράλληλα Μόνιμος Αντιπρόσωπος στον Οργανισμό για την Απαγόρευση των Χημικών ΄Οπλων και Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Διαρκούς Δικαστηρίου Διαιτησίας.

Από το 2000 μέχρι το 2005 υπηρέτησε ως Πρέσβυς στην Ιταλία, με παράλληλη διαπίστευση στην Ελβετία, τη Μάλτα και τον ΄Αγιο Μαρίνο.

Μεταξύ 2005 και 2008 υπηρέτησε διαδοχικά στις θέσεις του Διευθυντή Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Αν. Γενικού Διευθυντή και Γενικού Διευθυντή.

΄Εχει εκπροσωπήσει την Κύπρο σε επιτροπές εμπειρογνωμόνων του Συμβουλίου της Ευρώπης και της ΟΥΝΕΣΚΟ, ενώ ανέλαβε αποστολές ως ειδικός απεσταλμένος του Προέδρου της Δημοκρατίας και του Υπουργού Εξωτερικών.

Ο κ. Ζήνων έχει σπουδάσει νομικά στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και έχει κάνει μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης στο Παρίσι σε θέματα ιστορίας, διεθνών σχέσεων και άμυνας. Έχει, επίσης, αποκτήσει δίπλωμα ευρωπαϊκών σπουδών από το Διεθνές Ινστιτούτο Δημοσίας Διοικήσεως στο Παρίσι και έχει παρακολουθήσει επιτυχώς σειρά μαθημάτων του Πανεπιστημίου Harvard με αντικείμενο την διαπραγμάτευση και τη διαχείριση κρίσεων.

Πέραν της ελληνικής, μιλά αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά.

Του έχουν απονεμηθεί οι ακόλουθες τιμητικές διακρίσεις:

-Μεγαλόσταυρος του Τάγματος της Τιμής της Ελληνικής Δημοκρατίας

-Μεγαλόσταυρος του Κυρίαρχου Τάγματος των Ιπποτών της Μάλτας

-Ανώτατο παράσημο της Δημοκρατίας, Μάλτα

-Ανώτερος Ταξιάρχης, Τάγμα της Αξίας, Ιταλία

-Ανώτερος Ταξιάρχης , Τάγμα της Αγίας Αγάθης, Άγιος Μαρίνος

-Ανώτερος Ταξιάρχης με Αστέρα, Τάγμα της Τιμής, Αυστρία

-Ταξιάρχης, Τάγμα της Αγίας Αγάθης, Άγιος Μαρίνος

-Ταξιάρχης, Τάγμα της Τιμής της Ελληνικής Δημοκρατίας

-Ταξιάρχης, Εθνικό Τάγμα της Αξίας, Γαλλία

-Μέλος του Εθνικού Τάγματος της Αξίας, Μάλτα

Ο κ. Ζήνων έχει δημοσιεύσει αριθμό μελετών, μεταξύ άλλων για την «Ιστορική εξέλιξη της Βρεταννικής Κοινοπολιτείας», την «Ιστορική εξέλιξη της Αθηναϊκής Βουλής», τις «Στρατιωτικές εγκαταστάσεις των Ηνωμένων Πολιτειών στην Τουρκία» και τις «Διακοινοτικές σχέσεις στην Κύπρο μεταξύ 1959-1964 και την απόπειρα τροποποίησης του Συντάγματος».

Είναι νυμφευμένος με την κα Αλίκη Πασχάλη. Έχει μία κόρη, την Όλγα-Μαρία, δικηγόρο.

Μερικά από τα θέματα, για τα οποία ο Αλέξανδρος Ζήνων καταθέτει τη δική του μαρτυρία είναι

*Πως προέκυψε ο όρος «διζωνική»,

*Πως οι S-300 θα στοίχιζαν παρ’ ολίγο στην Κύπρο την ένταξη στην ΕΕ,

*Η σημασία των βάσεων για το Ηνωμένο Βασίλειο,

*Τα αναπάντητα ερωτήματα για τα «13 σημεία» του Μακαρίου,

*Τι όφειλε η Thatcher στον Κυπριανού,

*Η πρόταση του Αναστασιάδη προς τον Τσαβούσογλου για λύση δύο κρατών.

Επίσης, καταθέτει τις εμπειρίες του από προσωπικότητες, όπως ο αείμνηστος Βασιλιάς της Ελλάδος Κωνσταντίνος, ο Francois Mitterrand, ο Giulio Andreotti, ο Mumtaz Soysal και ο Ανδρέας Παπανδρέου, που είχε την ευκαιρία να γνωρίσει.

 Στον πρόλογο του πονήματος  του ο συγγραφέας σημειώνει:«θα ήθελα μέσα από το βιβλίο αυτό να αναδειχθεί και το εν πολλοίς αφανές έργο που επιτελεί το Υπουργείο Εξωτερικών και οι άνθρωποί του· να φανεί η δουλειά που γίνεται, τις περισσότερες φορές αθόρυβα και σιωπηρά, για να επιτευχθούν αποτελέσματα, τα οποία οι μη γνωρίζοντες θεωρούν δεδομένα και αυτονόητα. Και όμως, τίποτε δεν είναι a priori δεδομένο».

Περιεχόμενα του βιβλίου

Πρόλογος

Εισαγωγή

1. Η Διζωνική Ομοσπονδία
2. «Να μη στεναχωρηθεί ο Λυσσαρίδης»
3. Η μονομερής ανακήρυξη ανεξαρτησίας: Andreotti και Παπανδρέου
4. Τι σχέση έχουν τα Falklands με την Κύπρο;

Κυπριανού και Thatcher

5. Giulio Andreotti
6. Mumtaz Soysal
7. Η απόφαση για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων
8. Francois Mitterrand: «Je suis le dernier des grands presidents»
9. Από τον Mitterrand στον Chirac
10. Οι S-300 και ο εκβιασμός Chirac
11. Η ευχή της Fontana di Trevi
12. Τι θα συμβεί μετά το «ΟΧΙ»
13. Τα μετά το δημοψήφισμα: Αλγερία, Ελβετία, Μάλτα
14. Η προετοιμασία της Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ
15. Η μεταστροφή των Γάλλων
16. Η κρίση του Λιβάνου (2006)
17. Διαχείριση κρίσεων
18. Η ένταξη στον Διεθνή Οργανισμό Γαλλοφωνίας (ΔΟΓ)
19. «Θα μείνουμε χωρίς Επίτροπο και χωρίς Υπουργό Εξωτερικών»
20. Βασιλεύς Κωνσταντίνος
21. «Madness, pure madness»: Ο Δούκας του Εδιμβούργου και η τραγωδία του Μαρί
22. Η ανησυχία του Cameron για την Ελλάδα
23. Όταν οι στρατιωτικοί αντιλαμβάνονται καλύτερα από τους διπλωμάτες: Η σχέση με το Λονδίνο
24. Περί BREXIT
25. Βρεταννία, ο απρόθυμος εγγυητής
26. Η δημιουργία του MED7 και των Τριμερών Μηχανισμών Περιφερειακής Συνεργασίας
27. Το στρατηγικό βάθος του Ισραήλ
28. Βερολίνο (Μάρτιος 2015): Ο Τσίπρας «and that other man»
29. «Ποιος θα μιλήσει στην Ελλάδα;»
30. Η δύσκολη σχέση με τον «Άνθρωπο του Putin»
31. “He risks his neck even before he gets back to Ankara”
32. Η εξωτερική πολιτική του Erdogan
33. Ιωάννης Κασουλίδης
34. Πενταμερής και «διεθνής παράγων»
35. Βρεταννικές βάσεις: γιατί είναι σημαντικές για το ΗΒ
36. Η μεταρρύθμιση του Υπουργείου Εξωτερικών: «Plus ca change, plus c’ est la meme chose»

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ

Α. The 10-Point Agreement of 19 May 1979

Β. High-Level Agreement of 12 February 1977

Γ. Resolution 541 (1983) Adopted by the Security Council on 18 November 1983

Δ. Resolution 550 (1984) of 11 May 1984

Ε. Resolution 186 (1964) Adopted by the Security Council at its 1098th meeting, unanimously, on 27 February 1964

ΣΤ. Copenhagen European Council, 12 and 13 December 2002. Presidency Conclusions

Ζ. Accession Criteria (Copenhagen Criteria)

Η. Πρωτόκολλο Αριθ. 10 για την Κύπρο

Θ. Lebanon Crisis – Lessons Learned

Ι. Συνέντευξη Α. Ζήνων στο περιοδικό «Σύγχρονη Άποψη» (τεύχος 2 – Μάιος 2008)

ΙΑ. Treaty Of Guarantee, Signed at Nicosia on 16 August 1960

ΙΒ. Statement of the EU Heads of State or Government, 07/03/2016

ΙΓ. Η Αμμόχωστος ως Παράμετρος του Κυπριακού Προβλήματος και τα Ψηφίσματα 550 (84) και 789 (92) του Συμβουλίου Ασφαλείας

ΙΔ. WikiLeaks 06Nicosia (05.04.2006)

ΙΕ. WikiLeaks 07Nicosia691 (24.08.2007)

ΙΣΤ. Περί «13 Σημείων»

Το βιβλίο παρουσιάστηκε στην Λευκωσία . Η εκδήλωση άρχισε με χαιρετισμό της  Ήρας Αιμιλιανίδου, Δικηγόρου, συντονίστριας Εκδόσεων Hippasus

Για το βιβλίο μίλησαν ο Ιωάννης Κασουλίδης, πρ. Υπουργός Εξωτερικών, ο οποίος χαρακτήρισε τον συγγραφέα ως διπλωμάτη “συνεπή και τυπικό” και επεσήμανε ιδιαίτερα το τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου για την ανάγκη μεταρρύθμισης του Υπουργείου Εξωτερικών.

Στην παρουσίαση του βιβλίου , την οποία συντόνισε ο Θεόδωρος Γκότσης, εκπρόσωπος Τύπου Υπουργείου Εξωτερικών, μίλησε και ο αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου,Πέτρος Παπαπολυβίου. Αναπληρωτής Καθηγητής του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου.

*Στον σύνδεσμο η ομιλία του πρέσβυ Αλέξανδρου Ν. Ζήνων στην παρουσίαση του βιβλίου

Αλέξανδρος Ν. Ζήνων : Δεν φιλοδοξώ να γράψω ιστορία by ARISTEIDIS VIKETOS on Scribd

Σημείωση: Τον πρέσβυ Αλέξανδρο Ν. Ζήνων , τον γνώρισα στην Αθήνα στα φοιτητικά του χρόνια . Στον πεζόδρομο της οδού της οδού Βαλαωρίτου στην Αθήνα, κοντά στο ελληνικό ΥΠΕΞ και στο τότε κτίριο της Γραμματείας Τύπου, ήταν το εργαστήριο του γνωστού και διακεκριμένου φωτορεπόρτερ , Ντίμη Αργυρόπουλου. Μιά μέρα ο Ντίμης με πήρε στο εργαστήριο και μου σύστησε ένα νέο  , ο οποίος  δούλευε στον σκοτεινό θάλαμο και βοηθούσε στην αρχειοθέτηση των φωτογραφιών. Στον θάλαμο , λόγω των φαρμάκων, φορούσε, όπως οι γιατροί  άσπρη μπλούζα και πλαστικά γάντια. Έτσι ήταν τότε, πριν από την ψηφιακή τεχνολογία,  στα φωτογραφεία.

Όταν ο Αλέξανδρος , τελοιόφητος της Νομικής, βγήκε από τον θάλαμο, ο Ντίμης μου είπε: “Ο Αλέκος από την Κύπρο”. Σε εκείνη την συνάντηση δεν πέρασε από το μυαλό μου ότι θα γινόταν διπλωμάτης. Τον συνάντησα και πάλι στην Λευκωσία στο ΥΠΕΞ. 

Α. ΒΙΚ