Οι τελευταίες μέρες της Πομπηίας και η τουρκική οικονομία

Του Αλέκου Παπαδόπουλου

Δεν μου ανήκει η παρομοίωση. Ανήκει σε Τούρκο οικονομολόγο και πολιτικό αναλυτή, ο οποίος κληθείς να απαντήσει στην ερώτηση δημοσιογράφου, “Πως τις μέρες της πρόσφατης θρησκευτικής γιορτής των θυσιών, Τούρκοι εκδρομείς ξεχύθηκαν στους δρόμους και εξόρμησαν ακόμη και στα απέναντι ελληνικά νησιά ανεπηρέαστοι από την οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρα”, δε δίστασε να παρομοιάσει την όλη κατάσταση, με τις τελευταίες ημέρες της Πομπηίας. Την έκρηξη του Βεζουβίου δηλαδή, που πριν περίπου 20 αιώνες, θραύσματα, αέρια και φωτιές του, κάλυψαν την πόλη και σκόρπισαν το θάνατο στους 2000 κατοίκους της. Υπερβολική βέβαια η παρομοίωση, μάλλον τερατώδης. Όσο σοβαρή και αν είναι η οικονομική κρίση της Τουρκίας. Έστω και αν η κρατούσα κατάσταση και οι προβλέψεις γενικά, επισκιάζουν σε κυριολεξία τα αισιόδοξα μηνύματα , που εκπέμπει καθημερινά ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ως να ζει σε άλλη χώρα, αμέτοχος στου λαού τα προβλήματα. Έστω και αν εμφανίσθηκε πάλι , προ ημερών, στον ΟΗΕ, με εκείνο το γνωστό αγέρωχο ύφος, τοποθετώντας τον εαυτό του υπεράνω όλων, δεν μπορεί για λόγους εντυπωσιασμού να παραβάλλεται η κατάσταση με τις τελευταίες ημέρες της Πομπηίας.
Ωστόσο, ενώ ο μεν μας θυμίζει το δράμα που έζησε η Πομπηία το 79 μ.Χ. και εξαφάνισε ότι υπήρχε πριν τις εκρήξεις , ο έτερος, απευθυνόμενος τούτη τη φορά στους εκπροσώπους των εκπαιδευτικών της χώρας έλεγε: ” Τι κρίση και μίση, τι δολάρια και μολάρια. Του λοιπού οι συναλλαγές μας θα γίνονται αποκλειστικά και μόνον με το εθνικό μας νόμισμα, με την τουρκική λίρα αντί του δολαρίου και του ευρώ. Όλα είναι στη φαντασία αυτών που προσπαθούν να χειραγωγήσουν την οικονομία της χώρας μας. Μην επηρεάζεστε από αυτά που ακούτε, μη δίνετε βάση στις διαδόσεις τους. Η οικονομία μας είναι πανίσχυρη. Όλα είναι ανυπόστατα και αποτελούν κακόβουλες φήμες. Η Τουρκία προοδεύει και θα συνεχίσει να προοδεύει. Και θα πραγματώσει οπωσδήποτε ότι έχει προγραμματίσει, με πρώτο στόχο της το 2023 και δεύτερο και οριστικό το έτος 2025″. Πως όμως να παραδεχθούν το αποτελούμενο από εκπαιδευτικούς ακροατήριο και γενικότερα όλοι οι Τούρκοι πολίτες, όσο συχνή και αν είναι η πλύση εγκεφάλου στην οποία υποβάλλονται, ότι δεν υφίσταται κρίση, όταν τους απελπίζει η καθημερινότητα; Τι και αν τύπος και τηλεόραση, σε πλήρη ομοφωνία και υποχρεωτικά προσπαθούν με ανάλογα δημοσιεύματα και τις εκπομπές τους να τους φορέσουν ροζ γυαλιά, ώστε να μη βλέπουν την πραγματικότητα και να υιοθετούν τις προεδρικές διαβεβαιώσεις.
Οι τιμές των καταναλωτικών αγαθών – παγκόσμιο το φαινόμενο – δεν υποτάσσονται, δεν δαμάζονται ούτε υπακούνε, ούτε φανατίζονται. Ούτε ποτέ και πουθενά οι καλλιεπείς λόγοι έχουν χορτάσει κανέναν.
Και επιβεβαιώνεται η κρισιμότητα της κατάστασης με την πρόσφατη ανάθεση, υπό τύπον μιας άτυπης τρόϊκα , παρεμφερούς αυτής που έχει απασχολήσει επί σειράν ετών την Ελλάδα, στη διεθνούς φήμης Αμερικανική Εταιρεία οικονομικών συμβούλων James Mc Kinsey & Company, η παρακολούθηση και πιστή εφαρμογή του μεσοπρόθεσμου οικονομικού προγράμματος της Τουρκίας, σε στενή συνεργασία με ομάδα εκπροσώπων 16 υπουργείων, που συγκροτήθηκε προς τούτο από τον αρμόδιο υπουργό και γαμπρό του Ρ. Τ. Ερντογάν, Μπεράτ Αλμπαϊράκ.

Ενέργεια που, όπως ήταν επόμενο, αναστάτωσε την αντιπολίτευση, η οποία και αποκάλυψε ότι μέχρι σήμερα έχουν διατεθεί τεράστια ποσά σε συμβουλάτορες, παρότι υπάρχουν και στη χώρα εταιρείες ικανές να προσφέρουν ανάλογες υπηρεσίες και να καθορίζουν και να παρακολουθούν τη στρατηγική ανάπτυξης της.
Υπάρχουν όμως και άλλες αντιθέσεις , όπως λ.χ. η πολυπληθής ακολουθία του Τούρκου Προέδρου στα πρόσφατα ταξίδια του στη Νέα Υόρκη και στο Βερολίνο. Η διαμονή του στα ακριβότερα ξενοδοχεία. Η πυρετώδης προετοιμασία για τις προσεχείς μετακινήσεις του, του πολυτελέστατου αεροπλάνου που του χάρισε(;) o Εμίρης του Κατάρ, Ταμίμ Μπιν Χαμάντ ας Σάνια, και για να γεμίσει το ρεζερβουάρ του, όπως ισχυρίσθηκε βουλευτής του “Καλού Κόμματος” απαιτούνται
280.000 !!! δολάρια. Το δε Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα επιμένει να επιστραφεί το δώρο στον εμίρη του Κατάρ, αλλά και άλλα πολλά και διάφορα, που αποδεικνύουν την ύπαρξη και εφαρμογή δύο μέτρων και δύο σταθμών. Ένα για τον απλό πολίτη, τον βιοπαλαιστή, τον εργάτη και τον άμοιρο άνεργο και ένα για τους έχοντες και κατέχοντες με πρώτον και καλύτερο τον πρόεδρο της Δημοκρατίας και το επιτελείο του.
Γεγονός είναι εξ άλλου ότι οι επαφές, που είχε ο πρόεδρος Ερντογάν τόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, όσο και στο Βερολίνο δεν είχαν τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, ούτε και επηρέασε έστω κατά τι, τον πρόεδρο Τραμπ, το ότι ο Ερντογάν εγκατέλειψε επιδεικτικά την αίθουσα μόλις άρχισε να ομιλεί εκείνος, ίσως επειδή κατά την προηγηθείσα συγκέντρωση τύπου ο Τραμπ είχε καλωσορίσει Κούρδο δημοσιογράφο, τόνισε μάλιστα δημοσίως ότι τρέφει αισθήματα αγάπης προς τους Κούρδους, που πολέμησαν μαζί με τους Αμερικανούς κατά του ISIS, στο Ιράκ και στη Συρία.
Όσον αφορά τη Γερμανίδα Καγκελάριο κ. Μέρκελ άφησε να γίνει κατανοητό ότι, εκτός κάποιας ενδεχόμενης οικονομικής συνεργασίας, δεν πρόκειται να ικανοποιηθούν τα άλλα αιτήματα της Άγκυρας, αν δεν αλλάξει τακτική και δεν εφαρμόσει τις αρχές που πρέπει να διέπουν τα δημοκρατικά καθεστώτα.
Και οι αυτονόητες αυτές θέσεις της Ευρωπαίας ηγέτιδας επισφραγίστηκαν επί τόπου, όταν ο Τούρκος πρόεδρος , αμετανόητος, δήλωνε κατηγορηματικά ότι δεν πρόκειται να μετάσχει στη συνέντευξη τύπου, αν δεν αποβληθεί από το χώρο ο Τούρκος δημοσιογράφος, άλλοτε διευθυντής της εφημερίδος “Τζουμχουριέτ”, Τζαν Ντουνντάρ, ο οποίος εδώ και χρόνια ζει και εργάζεται στη Γερμανία, έχει δε καταδικασθεί ερήμην στην πατρίδα του, σε φυλάκιση 5 ετών και 10 μηνών, επειδή το 2014 είχε φέρει στη δημοσιότητα στοιχεία μεταφοράς με τρία φορτηγά πολεμικού υλικού προς ενίσχυση του ΙSIS. Αποκάλυψη που δεν έλαβε μεγαλύτερη διάσταση, όταν δικαιολογήθηκε ως μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας της Τουρκίας προς τους Τουρκμένους της Συρίας και θάφτηκε το όλο θέμα.
Έξαλλος λοιπόν ο Ερντογάν δήλωνε στο Βερολίνο, ότι δεν πρόκειται να επιτρέψει σε έναν πράκτορα της πατρίδας, σε έναν άνθρωπο που αποκάλυψε κρατικά μυστικά να του υποβάλει ερωτήσεις, ο δε Ντουνντάρ εγκατέλειπε μόνος του την αίθουσα, προφανώς για να μην ηλεκτρίσει περισσότερο την ατμόσφαιρα.
Οι παραστάσεις, όπως ήταν προγραμματισμένα, ολοκληρώθηκαν στη Γερμανία . Ο Ερντογάν μίλησε στη Νέα Υόρκη και έκρινε και κατέκρινε από το βήμα του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών ότι ήθελε και όποιους ήθελε. Παρέλασε στα κεντρικά σημεία της με την πομπώδη ακολουθία του, που κατά γενική ομολογία επισκίασε αυτήν του προέδρου Τραμπ. Έκανε το σόου του στη Γερμανία, και εγκαινίασε στην Κολωνία το μεγαλύτερο στην Ευρώπη τέμενος παριστάνοντας τον ηγέτη του Ισλαμικού κόσμου.
Και ήδη επανέκαμψε στην Τουρκία!!!. Υποχρεωτική όμως η προσγείωση του στην πραγματικότητα. Στους αποκαρδιωτικούς αριθμούς του χρέους προς το εξωτερικό, που την 30ή Ιουνίου είχε φθάσει τα 457 δισεκατομμύρια δολάρια από τα οποία τα 180 πρέπει να καταβληθούν εντός του προσεχούς δωδεκάμηνου. Στις χρεοκοπίες και στα δεκάδες κονκορδάτα, που απηχούν το σήμα κινδύνου επιχειρήσεων με χιλιάδες εργαζόμενους και με προ ιστορία ακόμη και 80 χρόνων όπως λ.χ. η HOTİÇ. Ένας κολοσσός που κατασκευάζει παπούτσια και διαθέτει 150 υποκαταστήματα ανά τη χώρα, η Κεσκίνογλου που ασχολείται με την πτηνοτροφία και την παραγωγή αυγών, ιδρύθηκε το 1963, απασχολούσε μέχρι πρότινος 3000 άτομα και προ μηνός απέλυσε τα 1000 ή του ΜΑΚΡΟ με περσινό τζίρο το 1 δισεκατομμύριο 700 εκατομμύρια λίρες Τουρκίας και στα 253 καταστήματα της απασχολεί 6500 άτομα. Αυτά και άλλα πολλά στο φλέγον κεφάλαιο της οικονομίας, με παράλληλο πρωτεύον την ασυγκράτητη ακρίβεια, την καθημερινά διογκούμενη ανεργία, αλλά και την πληθώρα των εκκρεμοτήτων στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής και με τις δυνάμεις που διατηρεί στη Συρία, στο Κατάρ και αλλού.
Γεγονός ότι με την επιστροφή του βρήκε την Τουρκική λίρα κάπως να αναπνέει . Στον φωτεινό πίνακα των συναλλαγματικών ισοτιμιών επανεμφανίσθηκε στην ισοτιμία του δολαρίου το 6 ύστερα από 2 περίπου μήνες αντί του προσωρινού 7, ουδείς όμως πιστεύει ότι ενδέχεται να σταθεροποιηθεί. Αντικειμενικοί και όχι αντιπολιτευόμενοι αναλυτές και οικονομολόγοι, που ανήκαν πριν από το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουνίου του 2016 στα επιτελεία εφημερίδων και καναλιών, αναγκαστικά δε καθότι απολυμένοι εκπέμπουν πλέον μόνον από το youtube, επιμένουν ότι η …ηλιοφάνεια είναι πρόσκαιρη και δεν θα συνεχισθεί η κάμψη του δολαρίου έναντι της τουρκικής λίρας, δεδομένου ότι η όλη κατάσταση της οικονομίας της Τουρκίας δεν οφείλεται σε παροδική στενότητα, σε έλλειψη ρευστότητας, αλλά σε κυριολεκτική κρίση , οφειλόμενη σε κακή διαχείριση και επαναλαμβανόμενα λάθη, τα οποία μάλλον σκόπιμα προσποιείται ότι δεν βλέπει ο πρόεδρος Ερντογάν, επιρρίπτοντας την ευθύνη πότε στην Αμερική, πότε στη Γερμανία και πότε σε άλλους ξένους παράγοντες.