Οι λέξεις του ’22 γεννήθηκαν από τις κρίσεις

Το λεξικό της Οξφόρδης φέτος επέλεξε τη φράση «goblin mode»

Της ΗΛΙΑΝΑΣ ΜΑΓΡΑ*

«Είσαι σαν καλικάντζαρος. Ενα μη απολογητικό τελώνιο που είναι τρυφηλό, τεμπέλικο, ακατάστατο ή λαίμαργο». Αυτή την κατάσταση περιγράφει μεταφορικά η φράση «goblin mode», την οποία το αγγλικό λεξικό της Οξφόρδης ανακήρυξε ως τη λέξη του 2022. Δηλαδή, την κατάσταση του να ζεις με έναν τρόπο που απορρίπτει τις κοινωνικές νόρμες ή προσδοκίες, έναν τρόπο που πολλοί άνθρωποι παγκοσμίως ενστερνίστηκαν όταν, μετά το πέρας των αλλεπάλληλων περιόδων καραντίνας, αρνήθηκαν να επιστρέψουν στους τρόπους με τους οποίους βίωναν τη ζωή τους πριν από την πανδημία.

Για να εξηγήσουν την ιδέα που παρουσιάζει η έκφραση καλύτερα, δίνουν παραδείγματα χρήσης της – «goblin mode» είναι, μεταξύ άλλων, το να σηκώνεσαι στις 2 το πρωί, φορώντας μόνο ένα μακρύ μπλουζάκι και να πηγαίνεις στην κουζίνα για να φτιάξεις κάποιο περίεργο σνακ. «Είναι πραγματικά σημείο των καιρών», τόνισε κατά την ανακοίνωση της επιλογής του λεξικού ο Αμερικανός γλωσσολόγος και λεξικογράφος, Μπεν Ζίμερ.

Σημείο των καιρών είναι και οι επιλογές ως λέξεων της χρονιάς 2022 των λεξικών Collins και Merriam-Webster. Οσον αφορά το πρώτο, η λέξη που επιλέχθηκε ήταν το «permacrisis», η οποία βγαίνει από το permanent crisis, δίνοντας στο 2022 τη διάσταση μιας εκτεταμένης περιόδου αστάθειας και ανασφάλειας. Η πολιτική αστάθεια, ο πόλεμος στην Ουκρανία, η κλιματική αλλαγή και η κρίση της ακρίβειας είναι μόνο μερικές από τις κρίσεις που αντιμετωπίζουμε παγκοσμίως, αναφέρει το Collins Dictionary, η λίστα του οποίου καταρτίστηκε παρακολουθώντας τη βάση δεδομένων λέξεων Collins Corpus, καθώς και μια σειρά από πηγές μέσων, συμπεριλαμβανομένων των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Οσον αφορά το λεξικό Merriam-Webster, η επιλογή του για τη λέξη του 2022 είναι το «gaslighting», το οποίο ορίζει ως «την πράξη ή την πρακτική τού να παραπλανάς χυδαία κάποιον, ειδικά για ίδιον συμφέρον». Οπως τονίζουν από το λεξικό, το 2022 σημειώθηκε 1.740% αύξηση σε αναζητήσεις για τον συγκεκριμένο όρο, ο οποίος χρησιμοποιείται για να περιγράψει την επιτηδευμένη, ψυχολογική χειραγώγηση τόσο σε ατομικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο. Οι ρίζες του βρίσκονται στο θεατρικό έργο που έγραψε το 1938 ο Βρετανός Πάτρικ Χάμιλτον, το οποίο το 1944 έγινε ταινία με πρωταγωνίστρια την Ινγκριντ Μπέργκμαν. Στο «Gaslight», ένας άνδρας προσπαθεί να πείσει τη σύζυγό του ότι τρελαίνεται. Οταν εκείνη δηλώνει πως το φως από τις λάμπες υγραερίου του σπιτιού έχει χαμηλώσει, εκείνος επιμένει πως είναι το μυαλό της, το οποίο της λέει ότι δεν μπορεί να εμπιστεύεται.

Παρ’ όλο που οι λάμπες υγραερίου δεν χρησιμοποιούνται πλέον, η προσπάθεια χειραγώγησης, από ό,τι φαίνεται, είναι πιο επίκαιρη από ποτέ.

Πηγή: “Καθημερινή” Αθηνών/ΦΩΤΟ ΕΠΑΝΩ: Σε απόγνωση η Ινγκριντ Μπέργκμαν απειλεί τον αινιγματικό Τσαρλς Μπόγιερ, στην κινηματογραφική μεταφορά (1944) του μυθιστορήματος του Πάτρικ Χάμιλτον «Gaslight», που παραπέμπει σε φετινή λέξη της χρονιάς.