Ογδόντα χρόνια ιστορίας του Απεήτειου Γυμνασίου Αγρού

80 χρόνια ιστορίας, Απεήτειου Γυμνασίου Αγρού, Εκδήλωση -Αφιέρωμα, Ξενοδοχειακή Σχολή, Παρουσίαση Επετειακού Τόμου

Παρουσιάζεται απόψε στην Λευκωσία ο Επετειακός Τόμος «Από την Ανωτέρα Σχολή Αγρού στο Απεήτειο Γυμνάσιο Αγρού, 80 χρόνια ιστορία». -Στις 25 Απριλίου επετειακή εκδήλωση στον Αγρό.

Στο πλαίσιο των εορτασμών των ογδόντα (80) χρόνων ιστορίας του Απεήτειου Γυμνασίου Αγρού και των εικοσιπέντε (25) χρόνων λειτουργίας της Ξενοδοχειακής Σχολής στον Αγρό, το Απεήτειο Γυμνάσιο Αγρού και οι Εκδόσεις Ηλία Επιφανείου έχουν προγραμματίσει την επίσημη παρουσίαση του Επετειακού Τόμου «Από την Ανωτέρα Σχολή Αγρού στο Απεήτειο Γυμνάσιο Αγρού, 80 χρόνια ιστορία», η οποία θα πραγματοποιηθεί σήμερα Τρίτη, 16 Απριλίου 2024, και ώρα 19.00, στην αίθουσα εκδηλώσεων του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄ στη Λευκωσία. Η παρουσίαση θα γίνει από τον Δρα Κυπριανό Δ. Λούη, τέως Διευθυντή Μέσης Γενικής Εκπαίδευσης και τον Δρα Κωνσταντίνο Γεωργίου, ερευνητή του Αρχείου Ιστορίας της Ελληνικής Κυπριακής Εκπαίδευσης. Η εκδήλωση τελεί υπό την αιγίδα της Α.Μ. του Αρχιεπισκόπου Νέας Ιουστινιανής και πάσης Κύπρου , Γεώργιου.

Η συγκεκριμένη έκδοση αποτελεί το επιστέγασμα πολύμηνης έρευνας και λεπτομερούς μελέτης του αρχειακού υλικού του Σχολείου, μεγάλο μέρος του οποίου έχει ψηφιοποιηθεί από τον Φορέα Υλοποίησης του Αρχείου που είναι αφιερωμένο στην Ιστορία της Ελληνικής Κυπριακής Εκπαίδευσης, από το 1800 μέχρι σήμερα, του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών του Υ.Π.Α.Ν., καθώς και αναζήτησης προσωπικών μαρτυριών αποφοίτων, οι οποίες ενίσχυσαν την έρευνα και προβάλλουν άγνωστες, μέχρι τώρα, πτυχές.

Η ιστορική αναδρομή αφορά στην περίοδο 1943-1960, από την ίδρυση της Σχολής μέχρι την ανακήρυξη της Ανεξαρτησίας της Κύπρου, μέσα από πληροφορίες που προέρχονται από το «Βιβλίον Πρακτικών της Ανωτέρας Σχολής Αγρού» και το «Βιβλίον Συνεδριάσεων του Καθηγητικού Συλλόγου». Οι αναφορές σε αυτές τις πληροφορίες συμπληρώνονται από σχετικές γραπτές πηγές που βρέθηκαν στο αρχείο του Σχολείου.

Ξεχωριστό υποκεφάλαιο αποτελεί το σχετικό με τους πρώτους μαθητές και τις πρώτες μαθήτριες που φοίτησαν στην Ανωτέρα Σχολή Αγρού, το οποίο βασίστηκε στη μελέτη του «Μητρώου» και του «Μαθητολόγιου» και το οποίο συμπληρώνεται με προσωπικές μαρτυρίες αποφοίτων.

Η σχολική χρονιά 1946-1947 παρουσιάζεται μέσα από το υλικό που αντλήθηκε από το «Βιβλίον Ύλης» και τα «Πρακτικά του Διδακτικού Προσωπικού». Στο υλικό καταγράφονται αναλυτικά όλα τα μαθήματα και για τις τρεις (3) τάξεις που λειτούργησαν τη συγκεκριμένη σχολική χρονιά και οι αποφάσεις του Καθηγητικού Συλλόγου σχετικά με θέματα οργάνωσης και λειτουργίας της Σχολής.

Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην προσφορά της Απεητείου Ανωτέρας Σχολής στον Απελευθερωτικό Αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α. 1955-1959, η οποία αναδεικνύεται μέσα από προσωπικές μαρτυρίες αποφοίτων της Σχολής και πρώην εκπαιδευτικών καθώς και από τα Πρακτικά Συνεδριών του Καθηγητικού Συλλόγου.

Τέλος, παρουσιάζεται μια σύντομη αναδρομή στην ιστορία της Ξενοδοχειακής Σχολής, η οποία συμπληρώνει εικοσιπέντε (25) χρόνια λειτουργίας. Μέσα από αυτήν την αναδρομή προβάλλονται οι κυριότερες δράσεις, οι τιμητικές διακρίσεις των μαθητών και μαθητριών, το πρόγραμμα μαθημάτων και πρακτικής εξάσκησης και δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην προσφορά της Σχολής στο Σχολείο και την ευρύτερη περιοχή.

Η έκδοση ολοκληρώνεται με αναμνήσεις από τη φοίτηση στη Σχολή παλαιών αποφοίτων καθώς και με φωτογραφικό υλικό που παραχώρησαν απόφοιτοι και απόφοιτες του Σχολείου.

Εκδήλωση στον Αγρό

Το Απεήτειο Γυμνάσιο Αγρού διοργανώνει εκδήλωση-αφιέρωμα στα ογδόντα (80) χρόνια ιστορίας του Απεήτειου Γυμνασίου Αγρού και στα εικοσιπέντε (25) χρόνια λειτουργίας της Ξενοδοχειακής Σχολής στον Αγρό την Πέμπτη, 25 Απριλίου 2024 και ώρα 18:00, στην αίθουσα εκδηλώσεων του Απεήτειου Γυμνασίου Αγρού. Η εκδήλωση περιλαμβάνει σύντομη ιστορική αναδρομή από την ίδρυση της Ανωτέρας Σχολής Αγρού (1944) μέχρι την Ανακήρυξη της Ανεξαρτησίας της Κύπρου (1960), αναφορά στους πρώτους μαθητές και στις πρώτες μαθήτριες που φοίτησαν στη Σχολή, αναφορά στην προσφορά της Απεητείου Ανωτέρας Σχολής στον Απελευθερωτικό Αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α. 1955-1959 και αναδρομή στο έργο που επιτέλεσε η Ξενοδοχειακή Σχολή στα εικοσιπέντε χρόνια λειτουργίας της (1999-2024).

Η Ίδρυση της Ανωτέρας Σχολής Αγρού, αποφασίστηκε σε Γενική Συνέλευση στη Λευκωσία, στις 9 του Νοέμβρη το 1943. Ορίστηκε Προσωρινή Εξαμελής Επιτροπή που αποτελείτο από τους Ιωάννη Κληρίδη, Κυριάκο Απέητο, Φίλιππο Μ. Γρηγοριάδη, Ρένο Κληρίδη, Γεώργιο Συρίμη και Σταύρο Συρίμη. Επίσης, ορίστηκε υπεπιτροπή για τον Αγρό, αποτελούμενη από τους Στέλιο Σαββίδη, Βρασίδα Ειρήναρχο και διάκονο Χριστόδουλο Αυγουστή. Στις 18 Νοεμβρίου 1943 προστέθηκε στην Επιτροπή ως έβδομο μέλος ο δημοδιδάσκαλος Νέαρχος Κληρίδης, του οποίου ο ρόλος υπήρξε καθοριστικός στα πρώτα χρόνια λειτουργίας της Σχολής. Ο Νέαρχος Κληρίδης υπέβαλε εισηγητική έκθεση η οποία περιλάμβανε, τύπο Ανωτέρας Σχολής, ωρολόγιο πρόγραμμα, προϋπολογιζόμενη δαπάνη και εξεύρεση των αναγκαίων πόρων. Ως αιτιολογία ανέφερε χαρακτηριστικά «την αγάπη προς την Παιδεία και τα Γράμματα, χαρακτηριστικό του Έλληνος».

Στα πρακτικά της ιδρυτικής πράξης της 18ης Νοεμβρίου 1943, αναγράφεται ο τύπος της Σχολής: «Ο κύριος Νέαρχος Κληρίδης προτείνει όπως η Επιτροπεία προχωρήσει εις το έργον της ιδρύσεως της Σχολής, αφού πρώτον λάβει υπόψιν τας συνθήκας του τόπου• ως τοιαύται δε συνθήκαι θεωρούνται ο αναγκαστικός εκπατρισμός και αι ασχολίαι των κατοίκων εις την γεωργίαν. Ο τύπος, λοιπόν, της ιδρυθησομένης Σχολής πρέπει να είναι τοιούτος ώστε να εξυπηρετεί αμφοτέρας τας ανάγκας του τόπου. Επομένως, η Σχολή πρέπει να παρέχει Εμπορικήν και Γεωργικήν μόρφωσιν… Περαιτέρω αποφασίζεται όπως η ιδρυθησομένη Σχολή λειτουργήσει ως Τετρατάξιος Σχολή υπό τον τίτλον Πρακτική Σχολή Αγρού».

Στις 9 Σεπτεμβρίου 1944, το σχολείο εγγράφεται στο Μητρώο του Γραφείου Παιδείας, ως Ανωτέρα Σχολή και στεγάζεται σε κτήριο της εκκλησίας της Παναγίας Αγρού, όπου σήμερα στεγάζεται ο Αστυνομικός Σταθμός. Η Σχολή λειτουργούσε με γεωργικό πρόγραμμα και διδάσκονταν μαθήματα από ειδικό Γεωπόνο. Επίσης, διδάσκονταν και μαθήματα Οικοκυρικής. Τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του, το Σχολείο αριθμούσε τριμελές προσωπικό και εβδομήντα πρωτοετείς μαθητές ηλικίας δώδεκα μέχρι είκοσι δύο χρόνων. Από αυτούς, κατάφεραν να αποφοιτήσουν είκοσι επτά, τον Ιούνιο του 1948.

Την 1η Ιουνίου 1947, λύνεται οριστικά το πρόβλημα της στέγασης του σχολείου, ύστερα από την ανακοίνωση της απόφασης του Κυριάκου Απέητου, για «ίδρυση καλλιμάρμαρου κτηρίου, για τη στέγαση της Ανωτέρας Σχολής Αγρού» με δικά του έξοδα. Έτσι, σε χώρο που παραχώρησε η Εκκλησία άρχισε η ανέγερση του σχολικού κτηρίου. Το κόστος της δαπάνης ανήλθε στις 25 χιλιάδες λίρες. Ο θεμέλιος λίθος κατατέθηκε στις 26 Ιουλίου 1948. Τα εγκαίνια τέλεσε ο Μητροπολίτης Κιτίου Μακάριος, μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Κύπρου και πρώτος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, στην παρουσία του Έλληνα Πρόξενου στην Κύπρο.

Ο μεγάλος ευεργέτης του σχολείου Κυριάκος Απέητος ανέφερε σε ομιλία του, τους στόχους που θα υπηρετούσε η Σχολή: «Εφιλοδόξησα να εγκαταστήσω εις την παραμελημένην ταύτην περιοχήν έναν μικρόν φάρον, ο οποίος να σκορπίζει το φως του εις τα σκοτεινά από την αμάθειαν βουνά της Πιτσιλιάς και επραγματοποίησα την επιθυμίαν μου ταύτην. Επιθυμώ, όπως είπον, να χρησιμοποιηθεί από όλους τους κατοίκους της περιοχής, ίνα ούτως απλώνηται το φως του εις όλα τα χωριά. Επιθυμώ όπως κάθε χωριόν της Πιτσιλιάς αποκτήσει ιερείς, διδασκάλους, γραμματείς Συνεργατικών, παντοπώλας και λοιπούς ηγέτας του, όλους μορφωμένους εις την Σχολήν αυτήν και ούτω συντελέσουν εις την εν γένει πρόοδον του χωριού των. Και όχι μόνον τούτο, αλλά και επιστήμονας Θεολογίας και Γεωπονίας, διά να περιορισθώ εις τας δύο αυτά κατ’εξοχήν επιστήμας τας πρωτίστως ωφελίμους εις τα χωρία των».

Ο Κυριάκος Απέητος, ήταν έκτοτε, μέχρι το θάνατό του, ο προστάτης της Απεητείου Ανωτέρας Σχολής όπως ονομάστηκε. Ανάμεσα σε άλλα, εξοπλίζει το σχολείο, συμμετέχει στις εκδηλώσεις του, καθιερώνει βραβεία και υποτροφίες. Γεννήθηκε στον Αγρό στα τέλη του 19ου αιώνα. Ήταν γόνος φτωχής πολυμελούς οικογένειας, καθώς είχε άλλα τέσσερα αδέλφια. Εξαιτίας των δύσκολων καιρών, του αγώνα για επιβίωση, της φτώχειας, των στερήσεων και των ανησυχητικών διαστάσεων του Αγγλικού επεκτατισμού, ο Κυριάκος, σε ηλικία δώδεκα χρονών, αναζητεί μια καλύτερη τύχη στη «Χώρα», τη Λευκωσία. Με μοναδικά εφόδια την εργατικότητά του και τη βαθιά του πίστη, καταφέρνει να καταξιωθεί ως επιτυχημένος έμπορος, ύστερα από σαράντα χρόνια σκληρής δουλειάς και ταυτόχρονα λιτής ζωής. Εισάγει κλωστές για ύφανση, τις οποίες μετατρέπουν σε υπέροχα υφαντά οι γυναίκες της Πιτσιλιάς στους αργαλειούς τα οποία στη συνέχεια μεταπωλεί. Αυξάνεται συνεχώς το κέρδος του, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της Αγγλικής Κατοχής, καθώς είχε τεράστια αποθέματα υφασμάτων στις αποθήκες του, τα οποία διέθεσε σε συμφέρουσες τιμές. Ύστερα από παρότρυνση του Νέαρχου Κληρίδη και σε συνδυασμό με το όνειρό του για μόρφωση των κατοίκων της Πιτσιλιάς και τον μεγάλο του καημό, καθώς η φτώχεια στέρησε στον ίδιο τη μόρφωση, πρωτοστατεί ώστε να ιδρυθεί ανώτερο σχολείο στην περιοχή Πιτσιλιάς. Απεβίωσε στις 30 Οκτωβρίου 1976. Η κηδεία του τελέστηκε την επομένη μέρα στον Ιερό Ναό Παναγίας του Αγρού και τάφηκε στο κοιμητήριο του χωριού.

Η Απεήτειος Ανωτέρα Σχολή λειτούργησε ως τετρατάξια και στη συνέχεια, το 1949 – 1950 τροποποίησε το πρόγραμμά της σύμφωνα με εκείνο των Εμπορικών Σχολών και λειτούργησε ως πεντατάξια. Το 1951 αναγνωρίστηκε από την Ελληνική Κυβέρνηση ως ισότιμη με όλα τα Ελληνικά Γυμνάσια της Κύπρου. Το 1954 – 55, έχουμε τους πρώτους απόφοιτους εξαετούς φοίτησατις 22 Νοεμβρίου του 1962, αναγνωρίστηκε ως πλήρες εξατάξιο Οικονομικό και Κλασικό Γυμνάσιο.

Η Σχολική Εφορία, η οποία αποτελείτο από παράγοντες ολόκληρης της περιοχής Πιτσιλιάς, τέθηκε κάτω υπό την ηγεσία της Μητρόπολης Κιτίου, η οποία στήριξε τη Σχολή, κυρίως οικονομικά. Όμως, η ανάγκη λειτουργίας οικοτροφείου κατέστη επιτακτική, εξαιτίας της δυσκολίας μετακίνησης και μεταφοράς των μαθητών λόγω ανεπαρκούς οδικού δικτύου, της μορφολογίας του εδάφους και των καιρικών συνθηκών. Το οικοτροφείο λειτούργησε από τα πρώτα χρόνια της ίδρυσης του σχολείου συμβάλλοντας καθοριστικά στην καλλιέργεια στενών δεσμών φιλίας και αναπτύσσοντας το πνεύμα της συνεργασίας μεταξύ των μαθητών. Μεγάλη απόδειξη, η δεντροφύτευση, το χειμώνα του 1944, μέσα στα χιόνια, του μικρού δάσους δίπλα από το σχολείο, στα πλαίσια της προσπάθειας για εξωραϊσμό του σχολικού χώρου.

Το επιστέγασμα της κοινής προσπάθειας και της εθελοντικής προσφοράς αποτελεί η δημιουργία του σχολικού γηπέδου, κατά τη δεκαετία του’ 50. Το 1954 αρχίζει η κατασκευή του σχολικού κήπου. Παράλληλα με το οικοτροφείο, λειτουργούσε και βιβλιοθήκη με μεγάλο αριθμό βιβλίων και αίθουσα αναγνωστηρίου με ηλεκτρικό φως και θέρμανση. Μετά από το θάνατο του Κυριάκου Απέητου, η βιβλιοθήκη εμπλουτίστηκε με το αρχείο του ιδρυτή της Σχολής, σύμφωνα με την επιθυμία του, που διατυπώθηκε στη διαθήκη του.

Το 1962 αρχίζει η κτηριακή επέκταση, λόγω της αύξησης του αριθμού των μαθητών και των αναλυτικών προγραμμάτων που επιβάλλουν την κατασκευή εργαστηρίων (Φυσικής, Ξυλουργικής – Μεταλλοτεχνίας, Χημείας). Παράλληλα, κατασκευάζεται το υπόστεγο γυμναστικής, μετέπειτα κλειστή αίθουσα αθλοπαιδιών, η Βιβλιοθήκη, αίθουσα Δακτυλογραφίας, νέες αίθουσες διδασκαλίας. Επίσης, γίνεται επέκταση της κεντρικής θέρμανσης σε ολόκληρο το κτήριο και τοποθετούνται τζαμαρίες στους διαδρόμους. Μέχρι το 1978, συνεχίζονται οι προσπάθειες, ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες του σχολείου.

Δυστυχώς, παρ’ όλες τις επεκτάσεις και τη κτηριακή υποδομή, το σχολείο φτάνει σε κρίσιμο σημείο λειτουργίας τη δεκαετία του ’80, καθώς δεν τηρούνταν οι εκπαιδευτικές περιφέρειες, εξαιτίας της φοίτησης των περισσότερων παιδιών που κατάγονταν από την Κυπερούντα (με το μεγαλύτερο αριθμό κατοίκων στην περιοχή Πιτσιλιάς) στο Γυμνάσιο Σολέας. Αυτό δυσκόλευε σε μεγάλο βαθμό τη λειτουργία του σχολείου, καθώς ο πολύ μικρός αριθμός μαθητών δεν επέτρεπε τη σύσταση όλων των συνδυασμών στο τότε Λύκειο Επιλογής Μαθημάτων. Ύστερα από προσπάθειες του Συνδέσμου Γονέων και της Σχολικής Εφορίας, το Υπουργικό Συμβούλιο με την παρέμβαση του τότε Υπουργού Παιδείας κ. Ανδρέα Φιλίππου, επέβαλε τη χρονιά 1989 -1990, την εφαρμογή της εκπαιδευτικής περιφέρειας. Σήμερα, στο Απεήτειο Γυμνάσιο Αγρού φοιτούν μαθητές από Αγρό, Κυπερούντα, Πελέντρι, Ποταμίτισσα, Δύμες, Χανδριά, Αγρίδια, Άγιο Ιωάννη, Πολύστυπο, Πλατανιστάσα, Άλωνα, Κάτω Μύλο, Καλό Χωριό, Ζωοπηγή και Λουβαρά.

Από τη σχολική χρονιά 1999 – 2000 αρχίζει τη λειτουργία της η νεοιδρυθείσα Ξενοδοχειακή Σχολή που στεγάζεται στο Απεήτειο Γυμνάσιο, κάτω από την ίδια διεύθυνση με το Γυμνάσιο και το Λύκειο.

Έκτοτε, μέχρι σήμερα, το σχολείο εξελίσσεται, εναρμονίζεται με τις εκάστοτε συνθήκες, προοδεύει. Αποτελεί πηγή ζωής για την Πιτσιλιά και συμβάλλει τα μέγιστα στη μόρφωση και διαπαιδαγώγηση των μαθητών της υπαίθρου

Στην εκκδήλωση δήλωση συμμετέχουν με μουσικές παρεμβάσεις μαθητές/-τριες του Σχολείου και η Χορωδία Χριστιανικής Κίνησης Κυπερούντας. Μαθήτριες και καθηγήτριες του Απεήτειου Γυμνασίου Αγρού, απόφοιτες του Σχολείου, θα χορέψουν.

Στον χώρο του Σχολείου θα λειτουργεί έκθεση βασισμένη στο αρχειακό υλικό του Σχολείου (1943-1960), το οποίο θα είναι οργανωμένο στις ακόλουθες ενότητες:

Αλληλογραφία / Λογοδοσία / Ενημερωτικά φυλλάδια της Επιτροπείας Ανωτέρας Σχολής Αγρού, 1947-1957
Αλληλογραφία Επιτροπείας Ανωτέρας Σχολής Αγρού με την Ιερά Μητρόπολη Κιτίου και το Εκπαιδευτικόν Συμβούλιον Εθναρχίας Κύπρου, 1946 -1957
Διδακτικό προσωπικό: Αιτήσεις, Προσλήψεις, Διορισμοί, Μισθολόγιο Εγγραφές μαθητών / Εξετάσεις / Εισιτήρια (δίδακτρα) / Διαμονή (Οικοτροφείο)
Κείμενα Διευθυντών / Αποφάσεις Καθηγητικού Συλλόγου / Αλληλογραφία Ο.Ε.Λ.Μ.Ε.Κ. με Επιτροπεία Απεητείου Ανωτέρας Σχολής, 1954-1957

Αλληλογραφία Επιτροπείας Απεητείου Ανωτέρας Σχολής, 1949-1957
Αλληλογραφία Επιτροπείας Απεητείου Ανωτέρας Σχολής με Διευθυντές Δημοτικών Σχολείων και Γονείς / Απολυτήρια Δημοτικού, 1949-1950
Αλληλογραφία Επιτροπείας Απεητείου Ανωτέρας Σχολής με Γραφείο Διευθυντή Παιδείας, 1950-1957
Οικονομικά στοιχεία: Παραγγελίες, Αγορές, Τιμολόγια, Αποδείξεις Επιτροπείας Απεητείου Γυμνασίου Αγρού, 1950-1959
Το Γυμναστήριο του Απεήτειου Γυμνασίου Αγρού: Μια ιστορική ανασκόπηση (1953-2023)
Έκθεση Παλαιών Φωτογραφιών
Έκθεση Βιβλίων Συγγραφέων Αποφοίτων και Καθηγητών της Απεητείου Ανωτέρας Σχολής
Έκθεση Βιβλίων της Πρώτης Βιβλιοθήκης του Σχολείου
Έκθεση παλαιού σχολικού εξοπλισμού
Έκθεση σχετική με τον εορτασμό των Εθνικών Επετείων (Τα πρώτα τύμπανα της μπάντας / Παλαιοί δίσκοι βινιλίου)
Έκθεση προσωπικών αντικειμένων του Κυριάκου Γ. Απέητου και προβολή video από οικογενειακές φωτογραφίες (αρχείο Σχολείου)