Οδυνηρά συμπεράσματα για τη δημοσιογραφία στην Κύπρο

Του Γιώργου Φράγκου

Προέδρου

της Ένωσης Συντακτών Κύπρου*

Δόθηκαν πρόσφατα στη δημοσιότητα τα αποτελέσματα της πρώτης εσωτερικής έρευνας ανάμεσα σε επαγγελματίες δημοσιογράφους, η οποία διενεργήθηκε για λογαριασμό της Ένωσης Συντακτών με την εμπειρογνωμοσύνη της εταιρείας Cypronetwork και την υποστήριξη της Τράπεζας Κύπρου. Αντικείμενο της έρευνας ήταν ασφαλώς η κυπριακή δημοσιογραφία, το επίπεδο, οι προοπτικές τα τρωτά της σημεία και τα ατού εκεί που όπου υπάρχουν. Οι επαγγελματίες, γύρω στους 125 που προθυμοποιήθηκαν να απαντήσουν το ανώνυμο ερωτηματολόγιο, πιστεύω πως ήταν απόλυτα ειλικρινείς και έντιμοι με τον εαυτό τους, ως όφειλαν εξάλλου. Πολλά από τα ευρήματα της έρευνας αυτής δεν ακούγονται καθόλου ευχάριστα στ’ αυτιά κανενός. Διότι τα μηνύματα που εξέπεμψε η έρευνά ήταν μηνύματα αγωνίας και ανησυχίας για το μέλλον της ουσιαστικής, της διερευνητικής και κριτικής δημοσιογραφίας στον τόπο μας. Οι αποδέκτες των μηνυμάτων είναι πολλοί, είναι πρωτ’ απ’ όλα οι επαγγελματίες δημοσιογράφοι στο σύνολό τους, οι επιχειρηματίες ΜΜΕ και  εργοδότες μας, η Πολιτεία και τα συντεταγμένα όργανά της, τα κοινοβουλευτικά κόμματα, αλλά και σύσσωμη η κοινωνία των πολιτών.

Η πραγματικότητα στα δημοσιογραφικά πράγματα της πατρίδας μας είναι βαθιά ανησυχητική, οδυνηρή και δυσοίωνη. Αρχίζω από το γεγονός ότι περίπου το 65% των δημοσιογράφων βρήκαν τα πράγματα στον κλάδο χειρότερα απ’ όσο τα υπολόγιζαν προτού ενταχθούν σε αυτόν. Σχεδόν ένας στους δύο δημοσιογράφους, αναζητά καλύτερους όρους εργοδότησης, απολαβές και προοπτικές σε άλλους επαγγελματικούς τομείς. Πιο συγκεκριμένα, ενώ το 54% των ερωτηθέντων θέλουν να αφυπηρετήσουν ως δημοσιογράφοι, το υπόλοιπο 46% ψάχνει ευκαιρία να εγκαταλείψει τον κλάδο.

Τα δυσάρεστα μαντάτα δεν σταματούν εδώ. Το 61% αισθάνεται εργασιακή ανασφάλεια. Τα δε μέλη της ΕΣΚ βιώνουν αυτό το αρνητικό συναίσθημα σε αισθητά μεγαλύτερο βαθμό απ’ ότι τα μη μέλη της συντεχνίας. Εύλογα μπορεί να διερωτηθεί κανείς, μήπως στοχοποιούνται οι συνδικαλισμένοι δημοσιογράφοι;

Ως πρώτο πρόβλημα της κυπριακής δημοσιογραφίας, οι ερωτηθέντες κατατάσσουν την υποστελέχωση και ως δεύτερο τη βιωσιμότητα των ΜΜΕ. Ένας στους τρεις δημοσιογράφους ομολογεί ότι δέχθηκε πιέσεις ή απειλές σε σχέση με το περιεχόμενο ρεπορτάζ που εγραψε και δημοσιευσε. Ένας στους δύο δημοσιογράφους θεωρεί τη συμπεριφορά των εργοδοτών – επιχειρηματιών ΜΜΕ, κακή απέναντι στους επαγγελματίες δημοσιογράφους. Επίσης, οι μισοί δημοσιογράφοι θεωρούν την στήριξη της Πολιτείας προς τον κλάδο ανεπαρκή.

Ως Οργάνωση, ούτε στρουθοκαμηλίζουμε, ούτε βγάζουμε την ουρά μας απ’ έξω. Μόνο ένας στους τρεις δημοσιογράφους είναι ικανοποιημένος από τη δράση της ΕΣΚ. Το 52% παραδέχεται ότι η οργάνωση χρειάζεται ενίσχυση, το 39% ζητά εκσυγχρονισμό και ένα ποσοστό της τάξης του 16% θεωρεί τη δράση μας απογοητευτική. Η απάντηση στα ευρήματα της έρευνας που αφορούν την ΕΣΚ είναι μία: Πυκνώστε τις γραμμές μας για να γίνουμε καλύτεροι. Ενταχθείτε στην ΕΣΚ για να γίνουμε αποτελεσματικότεροι. Συμπαραταχθείτε μαζί μας για ν’ αποκτήσει ο λόγος μας την απαιτούμενη, από τις περιστάσεις και τους καιρούς, βαρύτητα.

Ο επιχειρηματικός κόσμος επίσης, οφείλει να ευαισθητοποιηθεί για τα όσα καταγράφονται στην έρευνά μας. Εκδότες, καναλάρχες, ραδιοφωνικοί σταθμάρχες και ιδιοκτήτες ενημερωτικών ιστοσελίδων οφείλουν να εγκύψουν με προσοχή και αίσθημα ευθύνης στα πορίσματα της εσωτερικής έρευνας της ΕΣΚ. Συλλογικά, υπεύθυνα, με όραμα, χωρίς περιχαράκωση και συγκρουσιακές λογικές, οφείλουμε να αναζητήσουμε λύσεις. Διότι το μέλλον της δημοσιογραφίας στον τόπο μας δεν μπορούν να είναι αυτοί που ασχολούνται μαζί της περιστασιακά ως διερχόμενοι  μέχρι να βρουν κάτι καλύτερο ή αυτοί που εργάζονται ως δημοσιογράφοι  αλλά με καθεστώς μερικής απασχόλησης και ταυτόχρονα είναι υποχρεωμένοι να κάνουν και κάτι άλλο προκειμένου να εξασφαλίζουν τα προς το ζην.

*Τα ενυπόγραφα κείμενα απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους