Ο μέγας Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρυσόστομος Β’, που δεν ενέδωσε στον Κωνσταντίνο Β’ Γλύξμπουργκ.

Ντοκουμέντα από το βιβλίο της  Ελένης (Λένας) Καπνιά Αραποστάθη «ΣΕ ΠΡΩΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ: ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ Β’ Ο ΧΑΤΖΗΣΤΑΥΡΟΥ»

Γράφει: Αριστείδης Χ. Βικέτος

Σίγουρα η συντριπτική πλειοψηφία της  σημερινής γενιάς των Ελλήνων δεν γνωρίζει τα δεινά, που προκάλεσαν στην Ελλάδα οι ξενόφερτοι βασιλείς Γλύξμπουργκ , περιλαμβανομένου και του έκπτωτου Κωνσταντίνου Β’, ο οποίος απεβίωσε πρόσφατα. Όμως, φαίνεται ότι και πολλοί από τους παλαιούς ότι έχουν ξεχάσει τα δεινά, που προκάλεσε , από τα οποία κορυφαία ήταν :

*Η  σύγκρουση του με τον δημοκρατικά εκλεγμένο πρωθυπουργό , Γεώργιο Παπανδρέου, που κατέληξε στην Αποστασία του 1965.

*Η προετοιμασία βασιλικού πραξικοπήματος, το οποίο όμως πρόλαβε ο Γεώργιος Παπαδόπουλος με την  κλίκα του και επέβαλαν την δικτατορία των Συνταγματαρχών.

* Το πραξικόπημα στην Εκκλησία Ελλάδος με την απομάκρυνση του αοιδίμου Αρχιεπισκόπου Αθηνών Χρυσοστόμου Β’

( Χατζησταύρου), ο οποίος ήταν σημαίνουσα εκκλησιαστική μορφή.

Το σημείωμα αυτό επικεντρώνεται στην ιταμή στάση του Κωνσταντίνου Β’ προς τον αοίδιμο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χρυσόστομο Β’ για να αναδείξει, με τις πλάτες της Χούντας, στον Αρχιεπισκοπικό Θρόνο τον πρωθιερέα των Ανακτόρων, Αρχιμανδρίτη και καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Ιερώνυμο (Κοτσώνη), δραστήριο στέλεχος της παρεκκλησιαστικής οργάνωσης «ΖΩΗ». Η Χούντα «έβαλε στον γύψο» την Ελλάδα και ο  Κωνσταντίνος Β’ Γλύξμπουργκ την Εκκλησία.

Όπως είναι γνωστό στην Εξόδιο Ακολουθία  του Γλύξμπουργκ χοροστάτησε ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος Β’, συμπαραστατούμενος από τα 12 μέλη της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας Ελλάδος. Αίσθηση προκάλεσε  η μνημόνευση : «του δούλου του Θεού Κωνσταντίνου, Βασιλέως ημών γενομένου».

Ο σημερινός Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος Β’ (κατά κόσμον Ιωάννης Λιάπης), έλαβε στην Θήβα τον πρώτο βαθμό της της ιεροσύνης,  δηλαδή του διακόνου , στις  τρεις Δεκεμβρίου 1967, από τον μακαριστό Μητροπολίτη Θηβών και Λεβαδείας Νικόδημο , ο οποίος τον ονόμασε Ιερώνυμο προς τιμήν του τότε Αρχιεπισκόπου Αθηνών Ιερωνύμου Α΄.( el.wikipedia.org). Αυτό δεν αναγράφεται στο βιογραφικό του νυν Αρχιεπισκόπου , που είναι δημοσιευμένο στην επίσημη ιστοσελίδα της Εκκλησίας Ελλάδος.

Επανερχόμαστε τώρα στο πραξικόπημα του Κωνσταντίνου Γλύξμπουργκ κατά του  αοιδίμου Αρχιεπισκόπου Αθηνών Χρυσοστόμου Β’ (Χατζησταύρου) και της Εκκλησίας της Ελλάδος.

 Το περασμένο καλοκαίρι κυκλοφόρησε στην Αθήνα το βιβλίο της Ελένης (Λένας) Καπνιά Αραποστάθη, με τίτλο «ΣΕ ΠΡΩΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ» και υπότιτλο: «ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ Β’ Ο ΧΑΤΖΗΣΤΑΥΡΟΥ»

( Εκδόσεις Τσουκάτου). Ένα από τα κεφάλαια του βιβλίου έχει τίτλο: «ΤΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑ». Στο κεφάλαιο αυτό δημοσιεύεται η ιστορική και γενναία  επιστολή του Χρυσοστόμου προς τον τότε άνακτα Κωνσταντίνο Β’ Γλύξμπουργκ, ο οποίος του ασκούσε ασφυκτικές πιέσεις για να παραιτηθεί. Ο αοίδιμος κυρός Χρυσόστομος , αν και σεβόταν τον θεσμό της Βασιλείας, δεν ενέδωσε.

Ήταν  Τρίτη, 9 Μαΐου 1967.  Αντί της επιστολής παραίτησης, που περίμεναν τα Ανάκτορα, ο Χρυσόστομος απάντησε στον Βασιλιά Κωνσταντίνο με ιδιόγραφη επιστολή με την οποία, παρότι βρισκόταν σε θέση αδυναμίας, αρνήθηκε να παραιτηθεί. Το γεγονός αυτό είναι χαρακτηριστικό της ψυχικής δύναμης που είχε πάντα επιδείξει στις πολλές κρίσιμες στιγμές της ζωή του και της αποφασιστικής του αντίστασης στην πίεση των Ανακτόρων. Στην επιστολή,  επικαλείται την κανονικότητα –κατά τους κανόνες της Εκκλησίας– και τη νομιμότητα –κατά τους νόμους της Πολιτείας– της θέσης του, καθώς και την μετά από επίκληση του Αγίου Πνεύματος  απόκτηση της θέσεως αυτής.

Παρατίθεται αυτούσια η επιστολή του Χρυσοστόμου, όπως είναι δημοσιευμένη στο βιβλίο:

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ by ARISTEIDIS VIKETOS on Scribd

* ( ΣΗΜ: Αντίγραφο της επιστολής αρνήσεως παραίτησης, το οποίο παρέλαβαν από τον ίδιο τον Αρχιεπίσκοπο, είχαν καταθέσει σε θυρίδα της Εθνικής Τραπέζης ο Μητροπολίτης Πειραιώς Χρυσόστομος Ταβλαδωράκης και ο Καθηγητής Εκκλησιαστικής Ιστορίας Γεράσιμος Κονιδάρης. Την επιστολή δημοσίευσε ο τότε Μητροπολίτης Κορίνθου Παντελεήμων Καρανικόλας.

  Γ. Ανδρουτσόπουλος, Το όριο ηλικίας των Αρχιερέων στην Εκκλησία της Ελλάδος: Μια νομοκανονική θεώρηση. Γράφει: Η διαποίμανση μιας Επισκοπής ανατίθεται με επιφοίτηση του Αγ. Πνεύματος. Η παραίτηση από Επισκοπικό Θρόνο απαγορεύεται όταν δεν υπαγορεύεται από αδιαμφισβήτητη ανικανότητα (16ος Κανόνας Πρωτοδευτέρας Συνόδου).

Οι βασιλικές επιστολές παραίτησης

ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΒΑΣΙΛΙΑ by ARISTEIDIS VIKETOS on Scribd

Την Μεγάλη Παρασκευή του 1967) , ο πατήρ Ηλίας Δροσινός,    παπαδάκι τότε στην Μητρόπολη Αθηνών, θυμάται με συγκίνηση τον Χρυσόστομο Β΄:  «Να κινείται μέσα στον ναό ραντίζοντας γύρω από την εξέδρα του Επιταφίου όσο ακουγόταν το ¨Έραναν τον τάφον¨. Να ψάλλει σε άψογο βυζαντινό τρόπο τα ¨ευλογητάρια¨ . Να διασχίζει, μετά από πολύωρη ορθοστασία, τρεις φορές μπρος πίσω ολόκληρο τον Ναό θυμιάζοντας το εκκλησίασμα με βαρύ ασημένιο θυμιατό, όπως προβλέπεται από το τυπικό της ημέρας, πριν την έξοδο του Επιταφίου. Και στη συνέχεια, με ατμόσφαιρα βαριά από τη βροχή, που είχε προηγηθεί αλλά και από τις πρόσφατες πολιτικές εξελίξεις, να ανεβαίνει την ανηφόρα της οδού Όθωνος κόντρα σε δυνατό αντίθετο ρεύμα αέρα, φορώντας τη μίτρα και ντυμένος με άμφια που ζυγίζουν πολλά κιλά…  Χρειάζεται άραγε να έχει κάποιος υποστεί καρδιακό ή εγκεφαλικό επεισόδιο για να νιώσει κακοδιαθεσία στο τέλος μιας τέτοιας ημέρας;». 

ΦΩΤΟ: Αρχείο Επισκόπου Βερενίκης Χρυσοστόμου (Ξυνού). Ο Επίσκοπος Βερενίκης ως διάκονος του αοιδίμου Αρχιεπσικόπου διακρίνεται δίπλα του στα δεξιά της φωτογραφίας.

Ο 87χρονος Αρχιεπίσκοπος, μετά από ένα πρωινό χοροστασίας στον Μητροπολιτικό Ναό και μετά την αποκαθήλωση, αναχώρησε για το Α΄ Νεκροταφείο για την  κηδεία στενής συγγενούς του Πατριάρχη Αθηναγόρα. Επανήλθε στον Ναό για την απογευματινή ακολουθία.  Ήταν ευδιάθετος και ο αναγνώστης της Μητρόπολης, Κώστας Σκλάβος, διηγείται ότι, καθώς τον βοηθούσε βιαστικά να στερεώσει τα επινίκια στα άμφιά του, πριν ξεκινήσει για την περιφορά του Επιταφίου, αστειεύτηκε λέγοντας: «Πιο σιγά, να τα έχουμε και του χρόνου!». Επρόκειτο για τα επινίκια του Χρυσοστόμου Σμύρνης, ένα πολύτιμο για τον Αρχιεπίσκοπο κειμήλιο, που το χρησιμοποιούσε μόνο τη Μεγάλη Παρασκευή, τιμώντας τον υψηλό συμβολισμό της ημέρας.

Ενώ ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος βρισκόταν έγκλειστος στον Ερυθρό Σταυρό, νοσηλευόμενος χωρίς να είναι άρρωστος, με τον ισχυρισμό ότι είχε υποστεί καρδιακή προσβολή καθώς ανέβαινε με τα πόδια την ανηφόρα της οδού Όθωνος ακολουθώντας την πομπή του Επιταφίου, δέχτηκε ποικίλες πιέσεις προκειμένου να παραιτηθεί. Μεταξύ αυτών που τον επισκέφθηκαν ήταν άνθρωποι των ανακτόρων και άλλοι παράγοντες, όπως ο τότε υπουργός Παιδείας Κ. Καλαμποκιάς, ο γενικός επιθεωρητής Θρησκευμάτων του Υπουργείου Παιδείας καθηγητής Μ. Σιώτης και ο ίδιος ο προωθούμενος για τον θρόνο Αρχιμανδρίτης Ιερώνυμος Κοτσώνης. Μετά και από την τελευταία αυτή επίσκεψη οι πιέσεις για παραίτηση έγιναν απροκάλυπτες.

Δευτέρα 1 Μαΐου 1967: Την επομένη του Πάσχα ο Χρυσόστομος δέχτηκε επίσκεψη του κ. Ιερώνυμου Κοτσώνη.

Τρίτη 2 Μαΐου: Από άνθρωπο των Ανακτόρων του έγινε η πρώτη νύξη ότι πρέπει να φροντίζει την υγεία του και για τον λόγο αυτό δεν πρέπει να υποβάλλεται στους κόπους άσκησης των καθηκόντων του. Αρνήθηκε βίαια την πιθανότητα παραίτησης. Οι οργισμένες φωνές του, κατά τη μαρτυρία της ανιψιάς του Ασπασίας Τεχριτζόγλου, ακούστηκαν στους διαδρόμους του Νοσοκομείου.

Πέμπτη 4 Μαΐου: Οι συστάσεις επανελήφθησαν εντονότερα. Στις συστάσεις αυτές ο Χρυσόστομος απαντούσε: «Αφήστε με να σκεφτώ το πράγμα. Δεν είναι άλλωστε προσωπική μου υπόθεση. Εγώ είμαι ο κανονικώς εκλεγείς Αρχιεπίσκοπος υπό της Ιεραρχίας και εις αυτήν έχω χρέος να απευθυνθώ και να λογοδοτήσω».

Σάββατο 6 Μαΐου: Αξιωματούχος της Αυλής επισκέφθηκε τον Αρχιεπίσκοπο και άφησε στο κομοδίνο του έναν γαλάζιο φάκελο έξω από τον οποίο ήταν γραμμένο: «Προς την Αυτού Μεγαλειότητα τον Βασιλέα». Στο κάτω δεξιά μέρος του φακέλου υπήρχε το στέμμα και κάτω από τη φράση «ο Αυλάρχης» η σχετική υπογραφή. Στο επάνω μέρος του έγραφε: «Εξαιρετικά επείγον. Άκρως απόρρητον». Ο φάκελος περιείχε δύο επιστολές. Ο εκπρόσωπος των Ανακτόρων διαβίβασε στον Αρχιεπίσκοπο την παράκληση να υπογράψει τη μία από αυτές και να τις στείλει με έμπιστό του πρόσωπο στην Α.Μ. Βασιλέα Κωνσταντίνο…  Ο Αρχιεπίσκοπος δεν έδωσε απάντηση στον αυλικό, ο οποίος έκρινε σκόπιμο να αποχωρήσει.

Τα ανάκτοτα , με την συνεργασία της Χούντας που διατυμπάνιζε “Ελλάς-Ελλήνων Χριστιανών”, δεν σεβάστηκαν την ημέρα της Μεγάλης Παρασκευής  και , χωρίς αιδώ προχώρησαν , στο δεύτερο μέσα σε μια εβδομάδα πραξικόπημα, το εκκλησιαστικό. Ένα πραξικόπημα, που εξυφάνθηκε για την αντικατάσταση του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου Β΄ (Χατζησταύρου) από τον ανακτορικό και φίλα προσκείμενο προς τους συνταγματάρχες αρχιμανδρίτη Ιερώνυμο Κοτσώνη. Μια σκευωρία που στηρίχθηκε σε ένα ψέμα.

Η κυρία Ελένη (Λένα) Καπνιά Αραποστάθη , μεταξύ άλλων , σημειώνει:

 “Τα περί δήθεν αιφνίδιας ασθένειας του Αρχιεπισκόπου, κατάλληλα προωθημένα από τους ενδιαφερομένους, δεν αληθεύουν και πρέπει να απαλειφθούν από τη βιβλιογραφία στην οποία βασίζονται καλόπιστοι ερευνητές. Ο ισχυρισμός ότι ο Χρυσόστομος υπέστη καρδιακή προσβολή ή κατ’ άλλους βαρύ εγκεφαλικό κατά την περιφορά του Επιταφίου, απετέλεσε το πρόσχημα για την απομόνωση του στον Ερυθρό Σταυρό, όσο απαιτούσε η υλοποίηση του βασιλικού σχεδίου. Τίποτα δεν ήταν περισσότερο ψευδές! Μοναδική αδιαθεσία του ιεράρχη υπήρξε μια στομαχική ενόχληση, για την οποία είχε ζητήσει να πιει σόδα, πριν ξεκινήσει η πομπή.

” ΄Οταν ο Επιτάφιος της Μητροπόλεως, τον οποίο ο Αρχιεπίσκοπος συνόδευσε πεζή όπως κάθε χρόνο, έφθασε στο ύψος του Αγνωστού Στρατιώτη, κάποιοι άγνωστοι τον υποχρέωσαν να επιβιβαστεί σε αυτοκίνητο που τον μετέφερε στο σπίτι του στον Βύρωνα. Φυσιολογικά κουρασμένος, αλλά εντελώς υγιής, ο Χρυσόστομος ανέβηκε στον όροφο του σπιτιού, έβγαλε τα ιερατικά άμφια και επέστρεψε στο ισόγειο όπου συζήτησε με την αδελφή του το παράξενο γεγονός.

Λίγο αργότερα, άγνωστοι, που ισχυρίστηκαν ότι ήταν γιατροί, συνοδευόμενοι από νοσοκόμες και αστυνομικούς, τους επισκέφθηκαν απαιτώντας από τον Αρχιεπίσκοπο να εισαχθεί στο νοσοκομείο,  διότι τάχα είχε υποστεί καρδιακή προσβολή! Παρά την αντίθετη διαβεβαίωση του προσωπικού του γιατρού, του πατέρα μου Δ. Καπνιά, που εκλήθη από τον Αρχιεπίσκοπο και τη σθεναρή άρνηση του ιδίου, επέμειναν μέχρι να τον εξαναγκάσουν να τους ακολουθήσει, τις πρώτες πρωινές ώρες. Στον Ερυθρό Σταυρό κρατήθηκε επί έναν περίπου μήνα μέχρι να υλοποιηθούν τα σε βάρος του σχέδια.

Βύρωνας 1970: Αποκαλυπτύρια ανδριάντος αοιδίμου Αρχιεπσικόπου Χρυσοστόμου Β’ (Χατζησταύρου). ΦΩΤΟ: Αρχείο Επισκόπου Βερενίκης Χρυσοστόμου

Ο  μαρμάρινος ανδριάντας του αοιδίμου Αρχιεπισκόπου Αθηνών Χρυσοστόμου Β’ (Χατζησταύρου) στην πλατεία Σμύρνης στον Βύρωνα. Είναι έργο (1970)  του γλύπτη Νικόλα.

Στη βάση του ανδριάντα αναγράφεται :

 …ΑΠΟ ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ-ΣΑΡΔΕΩΝ…

…ΘΥΑΤΕΙΡΩΝ-ΛΑΟΔΙΚΕΙΑΣ-ΕΦΕΣΟΥ…

…ΦΙΛΙΠΠΩΝ- ΚΑΙ ΝΕΑΠΟΛΕΩΣ…

…ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΘΗΝΩΝ…

…ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ…

…1880 -1968…

…«Ο νικών ποιήσω αυτόν στύλον…

Παρά τις πανταχόθεν πιέσεις, ο Χρυσόστομος αρνήθηκε σθεναρά να υπογράψει μια από τις δύο επιστολές παραίτησης υπέρ του Ι. Κοτσώνη, που είχαν συντάξει τα ανάκτορα, στην προσπάθειά τους, κατά τον Κωνσταντίνο, «…να τον βοηθήσουν να παραιτηθεί αξιοπρεπώς!».

Ακολούθησε εσπευσμένη αλλαγή του νόμου, ο οποίος εξαιρούσε τον Αρχιεπίσκοπο από το όριο ηλικίας των 80 χρόνων, που ίσχυε για τους Μητροπολίτες.

Συνεκλήθη αριστίνδην Σύνοδος Ιεραρχών επιλεγμένων από τα ανάκτορα για την εκλογή του Ιερωνύμου. Ακολούθησε η ορκωμοσία του νέου Αρχιεπισκόπου και η …«ίαση» του Χρυσοστόμου, στον οποίο επετράπη να βγει από το Νοσοκομείο!

Η ανάρρηση του αρχιμανδρίτη Ι. Κοτσώνη στο αρχιεπισκοπικό αξίωμα επιδιώχθηκε, λόγω των προσωπικών δεσμών του με τα ανάκτορα,  αλλά και “για την προώθηση της Ένωσης των Εκκλησιών, στην οποία ο Χρυσόστομος ήταν αντίθετος κατά τη συγκεκριμένη συγκυρία”. Όμως, η προσωπικότητα του Χρυσοστόμου δεν άφηνε περιθώρια γα την απομάκρυνσή του. Ως μοναδικό πρόσχημα θα μπορούσε να προβληθεί η μεγάλη του ηλικία, κάτι που στα απομνημονεύματά του, ο Κωνσταντίνος προσπαθεί άκομψα να αναδείξει σε «πρόβλημα» προκειμένου να μειωθεί η αξιοπιστία του Αρχιεπίσκοπου.

Αναφερόμενος στην ορκωμοσία των συνταγματαρχών ισχυρίζεται ότι ο ίδιος εμπόδισε τον Χρυσόστομο, που τάχα δεν είχε αντιληφθεί περί ποίων επρόκειτο, να τους συγχαρεί. Δεν ξέρω σε ποια παρεξηγημένη κίνηση του ιεράρχη αναφέρεται. Είμαι όμως σε θέση να ξέρω πόσο προβληματίστηκε ο Αρχιεπίσκοπος προκειμένου να δεχθεί τη συγκεκριμένη βασιλική πρόσκληση.

Αξίζει μάλιστα να αναφερθεί ότι είχε ήδη προηγηθεί ορκωμοσία των πρωτεργατών του πραξικοπήματος από τον Ι. Κοτσώνη. (Εκκλησία και Ελληνισμός: Πρίντζηπα-Καραγιάννη).

Στα ίδια απομνημονεύματα, ανάμεσα στις σελίδες που αναφέρονται στον Χρυσόστομο, παρεμβάλλεται η χωρίς λόγο αφήγηση δύο γεγονότων που αφορούν άλλον ιεράρχη και τον στρατιωτικό αδελφό του (σ. 77-79). Αυτό μάλιστα γίνεται, ελπίζω εκ παραδρομής, με τρόπο που ο κάθε βιαστικός αναγνώστης κινδυνεύει να τα αποδώσει στον Αρχιεπίσκοπο!

Μετά το πραξικόπημα

Ο Χρυσόστομος δεν παραιτήθηκε ποτέ, γεγονός που αργότερα δημιούργησε πολλαπλά προβλήματα σχετικά με τη νομιμότητα της διαδοχής του. Ιδιώτευσε, εντελώς υγιής, ώς το τέλος της ζωής του, στο σπίτι του στον Βύρωνα.

Εκεί τον επισκέπτονταν κατά καιρούς σημαντικές πνευματικές προσωπικότητες και έγινε συχνά αντικείμενο συγκινητικών λαϊκών εκδηλώσεων. Εκεί τον επισκεπτόταν συχνά και ο Ι. Κοτσώνης για να ζητήσει τις συμβουλές του σχετικά με τη λειτουργία της Αρχιεπισκοπής, κάτι που δεν του αρνήθηκε ποτέ.

Το σπίτι του Χρυσοστόμου Β’ στην οδό Χρυσοστόμου Σμύρνης στον Βύρωνα

Εκοιμήθη  έναν χρόνο αργότερα,  στις 9 Ιουνίου1968, Κυριακή της Πεντηκοστής, από έλκος στομάχου, έπειτα από ολιγοήμερη ασθένεια, κλείνοντας έναν κύκλο μακρόχρονης ηρωικής προσφοράς στην Ιστορία του τόπου μας”.

Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου

“Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρυσόστομος Β’ (Χατζησταύρου) και άνθρωποι με τους οποίους συμπορεύθηκε στη μακρά πολυκύμαντη πορεία του αποκαλύπτουν, μέσα από αναμνήσεις και προσωπικά βιώματα, μια σειρά από ανθρώπινες πτυχές της Ιστορίας:

Το Αϊδίνι στο τέλος του 19ου αιώνα, τον τόπο, την κοινωνία, την οικογένεια του Χρυσοστόμου. Την κατανυκτική ατμόσφαιρα της Χάλκης. Την αγριότητα των Βουλγάρων κομιτατζήδων στην τουρκοκρατούμενη Μακεδονία του 1900 και την αντίδραση των Μακεδονομάχων.

Τη Μικρασία των Νεοτούρκων και την απάνθρωπη καταπίεση των Χριστιανών στην αρχή του Πρώτου Παγκοσμίου πολέμου. Σε μια εποχή που οι δραστηριότητες ενός Ιεράρχη εκτείνονταν πέρα από τα εκκλησιαστικά του καθήκοντα και τη στήριξη σκληρά δοκιμαζομένων ανθρώπινων ομάδων, σε ρόλους διπλωμάτη, φορέα παιδείας, ακόμα και οργανωτή ένοπλης αντίστασης.

Την Καταστροφή, όπως καταγράφηκε από κάποιον που, μέσα από τη φλεγόμενη Σμύρνη, οδήγησε προς τη σωτηρία χιλιάδες ανυπεράσπιστων ανθρώπων. Την προσφυγιά, από τη σκοπιά του πρόσφυγα και του ταυτόχρονα προστάτη των προσφύγων.

Καθοριστικές στιγμές από την Αρχιεπισκοπία του Χρυσοστόμου και, τέλος, το Εκκλησιαστικό Πραξικόπημα του 1967 όπως εξελίχθηκε από την πομπή του Επιταφίου, στο σπίτι του Βύρωνα και την, χωρίς λόγο, νοσηλεία στον Ερυθρό Σταυρό.

Μία εκ των έσω ματιά στην Ιστορία”.

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΣΕ ΠΡΩΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ

ΑΡΧΙΖΟΝΤΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΤΕΛΟΣ

ΤΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑ

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΤΑ “ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΑ” ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ Β’

ΕΠΙΣΤΡΕΦΟΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ

ΟΤΑΝ Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΗΤΑΝ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ ΧΑΤΖΗΣΤΑΥΡΟΥ

ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ ΣΕ ΠΡΩΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ: ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ Β’

ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ: ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ Β’

ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΠΟΥ ΣΥΜΠΟΡΕΥΘΗΚΑΝ ΜΕ ΤΟΝ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ

ΜΕΤΑ ΤΗ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ

ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Ο ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ, Ο ΓΡΑΠΤΟΣ ΛΟΓΟΣ ΚΑΙ Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

ΣΤΕΝΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΓΡΑΠΤΟ ΛΟΓΟ ΚΑΙ ΤΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

Η συγγραφέας 

H Ελένη Καπνιά-Αραποστάθη γεννήθηκε στην Αθήνα από Σμυρνιούς γονείς. Είναι στενή συγγενής του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου Β΄( Χατζησταύρου), εγγονή της αδελφής του, κόρη του προσωπικού του γιατρού και στο βιβλίο καταθέτει την  προσωπική μαρτυρία της.

Σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και έκανε µεταπτυχιακές σπουδές Πληροφορικής στη Γαλλία.

∆ίδαξε στο Ε. Μ. Πολυτεχνείο, όπου ήταν επίσης υπεύθυνη για την οργάνωση και λειτουργία του υπολογιστικού κέντρου της  Σχολής Τοπογράφων, στο Αρσάκειο και τη Λεόντειο, απ’ όπου εργάστηκε εντατικά για την εισαγωγή της πληροφορικής στο

Δημοτικό Σχολείο.

Έγραψε και εικονογράφησε δύο βιβλία διδασκαλίας προγραµµατισµού για παιδιά: *Μαθαίνω τη γλώσσα Basic και

*Μαθαίνω τη γλώσσα Logo (εκδ. Gutemberg).

Επίσης, έχει γράψει δύο

µυθιστορήματα: «∆ίπλα στην ίδια θάλασσα» και «Το ροµπότ των βράχων (εκδ. Κέδρος), που κυκλοφόρησαν σε επανειληµµένες εκδόσεις.

Έγραψε εκπαιδευτικό λογισµικό, διδακτικά βοηθήµατα, άρθρα  για επιστηµονικές ηµερίδες, εφηµερίδες και περιοδικά, και συνέταξε το αρχικό άρθρο της Wikipedia για τον Αρχιεπίσκοπο  Αθηνών Χρυσόστοµο Β΄, ο οποίος ήταν και στενός της συγγενής.

Στα πλαίσια της τελευταίας αυτής έρευνας ανακάλυψε  ενδιαφέρουσες διαδικτυακές δημοσιεύσεις για τη ζωή και το έργο του Χρυσοστόμου, αλλά εντόπισε και καθοριστικά λάθη.

Αυτό συνετέλεσε στη δύσκολη απόφαση να γράψει ένα βιβλίο  µε σκοπό να διασώσει όσα πολύτιμα στοιχεία διέθετε για τη ζωή του.

ΥΓ: Αρκετά από αυτά που αναφέρονται στο βιβλίο τα είχα ακούσει από τον παππού μου Θωμά Βούλτσο, τον πατέρα της μητέρας μου, ο οποίος ήταν ο πιστός καβάφης του Ιερομάρτυρα Μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσοστόμου. Ο παππούς διατηρούσε άριστες φιλικές σχέσεις με τον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο Β’ (Χατζησταύρου) και την αδελφή του, Κλειώ.