Ο φόβος της θνησιγενούς Ευρώπης
Του Παναγιώτη Καπαρή*
Άραγε ο Εμανουέλ Μακρόν ζήλεψε τη δόξα των δικών μας προφητολόγων, οι οποίοι εδώ και πολλά χρόνια μιλούν για την επικείμενη διάλυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για τη μεγάλη φτώχεια, η οποία πλησιάζει και για τον νέο παγκόσμιο πόλεμο, ο οποίος θα αλλάξει και πάλι τα σύνορα της Ευρώπης; Ο ισχυρότερος ίσως ηγέτης της Γηραιάς Ηπείρου, πριν από μερικές ημέρες, μιλώντας στο ξακουστό πανεπιστήμιο της Σορβόννης, ενώπιον ξένων πρεσβευτών, μελών της κυβέρνησης και φοιτητών, προκάλεσε φόβο και τρόμο, σε όλους τους υγιώς σκεπτόμενους Ευρωπαίους πολίτες. Ο Μακρόν ανέφερε: «Πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι για το γεγονός ότι η Ευρώπη μας σήμερα είναι θνησιγενής. Μπορεί να πεθάνει. Μπορεί να πεθάνει και αυτό εξαρτάται αποκλειστικά από τις επιλογές μας, αλλά αυτές οι επιλογές πρέπει να γίνουν τώρα. […] Πέρασαν οι μέρες που η Ευρώπη αγόραζε ενέργεια και λιπάσματα από τη Ρωσία, ανέθετε την παραγωγή της στην Κίνα και ανέθετε την ασφάλειά της στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής…».
Στην ιστορική του ομιλία ο Μακρόν, η οποία κράτησε 108 λεπτά, όπως έγραψαν σοβαρές εφημερίδες, ανέφερε ακόμη ότι: «Το ευρωπαϊκό μοντέλο κινδυνεύει από την αντιπαλότητα ΗΠΑ-Κίνας και η επόμενη δεκαετία θα είναι καθοριστική για την επιβίωσή του. […] Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να ενωθεί και να διατηρήσει την κυριαρχία της. […] Το μπλοκ των 27 χωρών πρέπει να επανεξετάσει επειγόντως τα αμυντικά και οικονομικά του μοντέλα για να μη μείνει πίσω από τους αντιπάλους του. […] Οι κανόνες του παιχνιδιού έχουν αλλάξει σε διάφορα μέτωπα, συμπεριλαμβανομένης της γεωπολιτικής, της οικονομίας και του εμπορίου και του πολιτισμού. […] Το σημερινό οικονομικό μας μοντέλο δεν είναι πλέον βιώσιμο. Για να επιβιώσουν οι ευρωπαϊκές βιομηχανίες στον ανταγωνισμό από τους αμερικανικούς και κινεζικούς κολοσσούς που έχουν επωφεληθεί από τεράστια προγράμματα επιδοτήσεων, απαιτείται μια απλούστευση των κανόνων ή απορρύθμιση».
Όταν πριν από αρκετές δεκαετίες, όλη η Κύπρος, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, ξυπνούσαν και κοιμούνταν με το όνειρο της ένταξης στην τότε ΕΟΚ και ακολούθως στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ο αείμνηστος Αντρέας Χριστοφίδης, ο σπουδαίος πολιτικός, ο ξεχωριστός αναλυτής, ο βραβευμένος ποιητής, ο πρωτοποριακός συγγραφέας και ο χαρισματικός εκπαιδευτικός, μας προσγείωνε απότομα, λέγοντάς μας ότι η πραγματική αιτία δημιουργίας της ΕΟΚ ήταν η τότε τεχνολογική υπεροχή της Ιαπωνίας, η οποία απειλούσε τη βιωσιμότητα των γερμανικών και γαλλικών βιομηχανιών. Απλώς οι καταναλωτές προτιμούσαν τα ιαπωνικά αυτοκίνητα, τα οποία ήταν καλύτερα και πιο φθηνά, και γύριζαν την πλάτη στα ακριβά και όχι τόσο αξιόπιστα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα. Κατ’ ανάλογο τρόπο, οι καταναλωτές επέλεγαν προϊόντα από την ασιατική βιομηχανικά. Οι τότε Ευρωπαίοι ηγέτες επινόησαν την Τελωνειακή Ένωση, η οποία απλώς δημιουργούσε μια συμμαχία κρατών, τα οποία επέβαλαν ψηλούς φόρους στα προϊόντα εκτός ΕΟΚ, με επιλεγμένες εξαιρέσεις, ώστε οι καταναλωτές να προτιμούν υποχρεωτικά ευρωπαϊκά προϊόντα. Τα χρόνια περνούσαν, οι ευρωπαϊκές βιομηχανίες ανθούσαν και όλοι ήταν χαρούμενοι.
Στη ζωή τίποτα δεν είναι στατικό, παρόλο που η ιστορία κάνει κύκλους. Η Ρωσία, μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, επανήλθε σε πρωτοφανή επίπεδα ανάπτυξης και προχωρεί ακόμη και σε πολέμους. Η Κίνα προχώρησε σε τρομερές μεταρρυθμίσεις, οι οποίες τις επέτρεψαν να κάνει τεράστιες επενδύσεις σε όλο τον κόσμο. Η Αμερική παρέμεινε στα ίδια επίπεδα, παρακολουθώντας κυρίως τις εξελίξεις, φλερτάροντας την αυτο-απομόνωση, όπως συνέβαινε πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ξυπνώντας από ένα όνειρο θερινής νυκτός, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και τα «αυτοκτονικά» μέτρα κατά της Μόσχας, αναζητεί σήμερα τον δικό της ρόλο, παραπαίοντας μεταξύ του φόβου της οικονομικής ύφεσης και της διαπίστωσης ότι δεν έχει δικά της ερείσματα για να επιβιώσει στον παγκοσμιοποιημένο πλέον κόσμο.
Σε όλα αυτά ήλθε και το περίφημο «BRICS» ένας διεθνής πολιτικός οργανισμός, μια οικονομική συνεργασία μεταξύ Βραζιλίας, Ρωσίας, Ινδίας, Κίνας και Νότιας Αφρικής. Κύριο χαρακτηριστικό της συμμαχίας αυτής είναι οι συναλλαγές εκτός δολαρίου, δηλαδή της «μηχανής η οποία κόβει χρήματα» για τους Αμερικανούς. Ήδη οι συναλλαγές μεταξύ των χωρών του BRICS είναι περισσότερες από τις συναλλαγές, οι οποίες γίνονται διεθνώς με το δολάριο. Συνέπεια αυτών των εξελίξεων είναι το γεγονός ότι χρεοκόπησαν ιστορικές και μεγάλες αμερικανικές τράπεζες, και για πρώτη φορά η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγκάστηκε να συνάψει δάνειο από τις περίφημες αγορές. Με άλλα λόγια, φθάνουμε σιγά-σιγά στον ιστορικό κανόνα ο οποίος λέει ότι αυτοκρατορίες, τα κράτη, ακόμη και οικογένειες διαλύονται, όταν δεν μπορούν να θρέψουν, να ικανοποιήσουν τις ανάγκες των υπηκόων τους και των μελών τους. Και ο Θεός να βάλει το χέρι του.