Ο εκκλησιασμός στην περίοδο της πανδημίας του COVID 19

Του Α. Βικέτου

Με δύο διατάγματα , το ένα στις 20 Αυγούστου και το άλλο στις 29 Νοεμβρίου 2020, προβλέπονται σαφώς τα μέτρα, που πρέπει να τηρούνται κατά τον εκκλησιασμό στην περίοδο της πανδημίας COVID 19.

Ειδικά το τελευταίο διάταγμα , που τέθηκε σε ισχύ από τις 30 Νοεμβρίου καθορίζει τα έκτακτα μέτρα σε όλες τις Επαρχίες , που θα ισχύσουν μέχρι τις  13 Δεκεμβρίου 2020.

Αναφορικά με την προσέλευση των πιστών στους ναούς δεν υπάρχουν αλλαγές από το προηγούμενο διάταγμα. Συγκεκριμένα ορίζεται:

• Ο εκκλησιασμός και άλλες μορφές θρησκευτικής λατρείας σε θρησκευτικούς χώρους, καθώς και οι θρησκευτικές τελετές τελούνται με μέγιστο αριθμό τα 75 πρόσωπα και τηρουμένων των κατευθυντήριων οδηγιών του Υπουργείου Υγείας.
• Επιτρέπονται οι θρησκευτικές τελετές (γάμοι, βαπτίσεις, κηδείες) με

μέγιστο αριθμό τα 10 πρόσωπα.

Βασικές κατευθυντήριες οδηγίες του Υπουργείου Υγείας για τον εκκλησιασμό είναι η αυστηρή τήρηση μεταξύ των παρισταμένων  των αποστάσεων εντός του ναού, η υποχρεωτική χρήση μάσκας και η απολύμανση χεριών και κυρίως των  ιερών εικόνων , εφόσον θέλουν να τις ασπαστούν οι πιστοί.

Έχω διαπιστώσει, εκτός σπάνιων εξαιρέσεων ότι οι προσερχόμενοι στις εκκλησίες τηρούν με ευλάβεια τα μέτρα. Ωστόσο, υπάρχει μια χαλαρότητα από την πλευρά των Επισκόπων, των κληρικών και των ιεροψαλτών.

Δεν αντιλαμβάνομαι , αφού η χρήση μάσκας είναι υποχρεωτική, γιατί δεν την χρησιμοποιεί ο κλήρος ακόμη και κατά την τέλεση της Θείας Λειτουργίας. Θα μπορούν να την αφαιρούν μόνο κατά την στιγμή του καθαγιασμού των τιμίων δώρων και της μετάληψης από το Κοινό Ποτήριο.

Επίσης, θεωρώ ότι ο Επίσκοπος, ο ιερέας ή ο διάκονος , όταν μεταλαμβάνουν τους πιστούς πρέπει ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΩΣ να φέρουν προστατευτική μάσκα. Επιπρόσθετα, εφόσον με βάση τα μέτρα για την αναχαίτιση του ιού δεν επιτρέπονται δεν επιτρέπονται οι χειραψίες και οι ασπασμοί, δεν πρέπει να προτείνουν να δέχονται το χειροφίλημα.

Πλήρης αδιαφορία και μη τήρηση των μέτρων διαπιστώνεται και στους χορούς των ιεροψαλτών. Οι ιεροψάλτες όχι μόνο δεν φέρουν μάσκα , αλλά σε ορισμένους ναούς συνωστίζονται στα αναλόγια , λες και η Θεία Λειτουργία θα έχει μικρότερη αξία χωρίς χορωδίες.

Η χρήση  μάσκας είναι απαραίτητη , γιατί οι  αναπνευστικοί ιοί, όπως ο νέος κορονοϊός SARS-CoV-2, μπορούν να μεταδοθούν με σταγονίδια,  που εκτοξεύονται από το στόμα μας κατά την ομιλία, τον βήχα ή το φτέρνισμα. Η χρήση μάσκας συγκρατεί τα σταγονίδια και αποτελεί βασικό μέτρο περιορισμού της διασποράς της λοίμωξης στην κοινότητα. Κύριος στόχος της χρήσης της μάσκας είναι η προστασία των ανθρώπων  γύρω μας ,   εάν έχουμε μολυνθεί,  καθώς και να δική μας προστασία  από συνανθρώπους μας που μπορεί να έχουν μολυνθεί. Αυτό , κατά την γνώμη μου, υπαγορεύει και η ύψιστη Ευαγγελική αρχή της αγάπης προς τον πλησίον.

Από τον περασμένο Μάρτιο ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος , θίγοντας το λεπτό θέμα της πίστης και της τήρησης των μέτρων για τον ιό, υπογράμμισε: «Αυτό που κινδυνεύει δεν είναι η πίστη, αλλά οι πιστοί, δεν είναι ο Χριστός, αλλά οι Χριστιανοί μας, δεν είναι ο Θεάνθρωπος,  αλλά εμείς οι άνθρωποι. Η πίστη μας είναι βαθιά θεμελιωμένη στις ρίζες του πολιτισμού μας. Η πίστη μας είναι ζωντανή και καμία έκτακτη κατάσταση δεν μπορεί να την περιορίσει».

Στην Ρωσία και στην Σερβία βρέθηκαν θετικοί στον ιό κληρικοί και Επίσκοποι και αρκετοί έχασαν την ζωή τους Μεταξύ αυτών και ο μακαριστός  Πατριάρχης Σερβίας  Ειρηναίος.

Από τον κορονοϊό νόσησαν , αλλά ευτυχώς ξεπέρασαν το πρόβλημα οι Αρχιεπίσκοποι Αλβανίας Αναστάσιος και Αθηνών Ιερώνυμος. Αμφότεροι πήραν εξιτήριο από το νοσοκομείο.  

Ο κ. Ιερώνυμος , ο οποίος νοσηλεύτηκε  για 12 ημέρες, δήλωσε : «Θέλω όλοι να ξέρουν ότι προσεύχομαι για όλους κάθε στιγμή, για όλους ανεξαιρέτως, γιατί, πέρα και έξω από το τι είναι ο καθένας μας και σε τι πιστεύει και εάν πιστεύει, είμαστε όλοι άνθρωποι, δυνατοί και αδύναμοι συνάμα, πλάσματα όμως όλοι του Δημιουργού».

ΦΩΤΟ: Χρ. Μπόνης

Ο κ. Ιερώνυμος τόνισε  ότι ανάβει ένα κερί για όλους όσους μάχονται με αυτόν τον επικίνδυνο και ύπουλο εχθρό. «Έναν εχθρό, τον οποίο θα υπερνικήσουμε με την βοήθεια του Θεού και της Επιστήμης». Λόγια συνετά και παρηγορητικά.  Επίσης, ο κ. Ιερώνυμος κάλεσε τον   ελληνικό λαό  να φοράει μάσκες και να τηρεί τα μέτρα. «Σας παρακαλώ θερμά όλους για μία ακόμη φορά: τηρήστε ευλαβικά τους κανόνες και τα μέτρα των αρμοδίων υγειονομικών αρχών της Πολιτείας. Αυτοπεριοριστείτε, πειθαρχήστε και προστατεύστε, με την στάση σας και με την συμπεριφορά σας, την υγεία και την ζωή την δική σας  και των αγαπημένων σας ανθρώπων και όλων των συνανθρώπων μας. Ενωμένοι ως Λαός, να είστε βέβαιοι ότι δεν θα μας εγκαταλείψει ποτέ ο Θεός», υπογράμμισε.

Δυστυχώς, η Εκκλησία της Ελλάδος θρήνησε την απώλεια ενός Ιεράρχη , του Μητροπολίτη  Λαγκαδά κυρού Ιωάννου. Στο σημείωμα αυτό  αξίζει να αναφέρουμε και την περίπτωση ενός άλλου Μητροπολίτη της Εκκλησίας Ελλάδος, του Ιερισσού, Αγίου Όρους και Αρδαμερίου Θεοκλήτου.  Μετά από την περιπέτεια της υγείας του και την ασθένεια του κορονοϊού επέστρεψε στα διοικητικά του καθήκοντα στο Επισκοπείο και τους συνεργάτες του. Σημαντική και διδακτική είναι η ανακοίνωση του, στην οποία , με θάρρος κάνει την αυτοκριτική του. “Ἄν κανείς δέν πληγῆ ἀπό τό θηρίο τοῦ Κορωναΐοῦ, δυστυχῶς, δέν μπορεῖ νά πιστέψη στήν ὕπαρξη αὐτῆς τῆς πληγῆς καί κυρίως νά κατανοήση τί κινδύνους κρύβει. Ἔτσι εἶναι, τό ἐπαναλαμβάνω, δυστυχῶς! Δέν πέρασες Covid-19, τότε δέν ξέρεις τί θά πῆ Κορωναϊός! Τό ὁμολογῶ εὐθαρσῶς, μέ ὅ,τι αὐτό συνεπάγεται!

Κάλεσε όλο το πλήρωμα της Εκκλησίας να φορά τις μάσκες που ορίζουν οι ειδικοί σε κάθε δραστηριότητα “Αὐτό σημαίνει: Μάσκα παντοῦ, ἐντός καί ἐκτός τῶν Ἱερῶν Ναῶν καί σέ κάθε μας δραστηριότητα. Πλήρης συμμόρφωση μέ τίς ὑποδείξεις τῶν Λοιμωξιολόγων καί τῆς Πολιτείας πού ὑπεύθυνα ἀντιμετωπίζει τό πρόβλημα καί τήν ὁποία στηρίζουμε πλήρως….Ναί στίς μάσκες! Ναί στίς ἀποστάσεις καί προφυλάξεις. Ὄχι στόν συνωστισμό».

Πολύ ορθά επεσήμανε την διαφορά  μεταξύ του συνωστισμού και της Θείας Κοινωνίας, λέγοντας πως «η μόνη αρμόδια να μιλήσει για την Θεία Κοινωνία είναι η Εκκλησία,  που έχει την ζωντανή εμπειρία χιλιάδων ετών».

Στην Κύπρο μόνο ένας Επίσκοπος, ο Κιτίου Νεκτάριος,  και ορισμένοι ιερείς προσβλήθηκαν από τον ιό , αλλά ευτυχώς η υγεία τους αποκαταστάθηκε.

Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας Κύπρου, με εξαίρεση την διαφωνία του Μητροπολίτη Μόρφου Νεόφυτου, πολύ ορθά αποφάσισε να συστήσει στους πιστούς να εμβολιαστούν , εφόσον το εμβόλιο για τον Covid-19 συστήσουν οι Ιατρικές Υπηρεσίες Υγείας του Κράτους. Επίσης , στην απόφαση τονίζεται ότι η Ιερά Σύνοδος δεν ασπάζεται την συνωμοσιολογία για το θέμα του εμβολίου.

Επίσης , στο σχετικό ανακοινωθέν τονίζονται και τα εξής: 

*Στο θέμα της Θείας Μεταλήψεως η θέση της Εκκλησίας είναι σταθερή και ξεκάθαρη. Το σώμα και το αίμα τού Χριστού δεν μεταδίδουν καμιάν ασθένεια. Είναι τούτο αποδεδειγμένο από την μακραίωνη ζωή και πράξη της Εκκλησίας. Θα εξακολουθήσει να μεταδίδεται με τον ίδιο παραδοσιακό τρόπο πού γίνεται και σήμερα, τηρουμένων όλων των διατάξεων των υγειονομικών αρχών για τίς μεταξύ αλλήλων αποστάσεις και τις προσωπικές προφυλάξεις

*Ασφαλώς κανείς δεν θα εξαναγκαστεί να εμβολιασθεί, θα πρέπει όμως και όσοι αποφασίσουν να εμβολιασθούν να μην επιβαρύνουν τη συνείδησή τους με ανεδαφικές και αντεπιστημονικές προλήψεις.

*Μέσα σ’ αυτά τα πλαίσια της δικής μας προσπάθειας και της αναπλήρωσης από τον Θεό εκείνων που ο άνθρωπος δεν μπορεί να πετύχει, εντάσσεται και το καθήκον όλων μας για τήρηση όσων το υπεύθυνο Κράτος και οι Υπηρεσίες Υγείας ορίζουν για την προστασία όλων. Η Εκκλησία συστήνει τούτο ανεπιφύλακτα. Περιορίζουμε την ελευθερία και τα δικαιώματά μας, ακόμα και στο θέμα του εκκλησιασμού, αυτοβούλως, για να μπορέσουμε να προστατεύσουμε τόσο τους εαυτούς μας όσο και τους συνανθρώπους μας και να μπορέσουμε να εξέλθουμε από τους περιορισμούς όσον το δυνατό συντομότερα. Στόχος όλων μας θα πρέπει να είναι να μη θρηνήσουμε άλλα θύματα και να αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά όσο το δυνατό πιο σύντομα η πανδημία.

Μένει να διαφανεί κατά πόσο οι Μητροπολίτες και η Ιερά Σύνοδος θα τηρήσουν τα πιο πάνω ως “κόρη οφθαλμού”. Ελπίζουμε ότι θα το πράξουν.