O Διοκλείας Κάλλιστος και ο ρόλος του στην μετάφραση της Φιλοκαλίας στα αγγλικά

Συνομιλία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Διοκλείας,  Κάλλιστου ( Ware ) με τον π. Ιωσία Τρέναμ και  θέμα την Φιλοκαλία (video)

Ο Μητροπολίτης Διοκλείας Κάλλιστος Ware, μεταφραστής στα αγγλικά μαζί με τον μακαριστό Ph. Sherrard του μνημειώδους έργου “Φιλοκαλία” , είναι από τις σημαντικότερες εκκλησιαστικές και θεολογικές φυσιογνωμίες του καιρού μας. Γεννήθηκε στo Μπαθ της Αγγλίας το 1934 με το όνομα Timothy Ware. Σπούδασε αρχαία ελληνικά, λατινικά, φιλοσοφία και θεολογία στην Οξφόρδη. Αγγλικανός από γέννηση και ανατροφή, ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με την Ορθοδοξία το 1952, γοητευμένος από την ορθόδοξη Θεία Λειτουργία και την παράδοση της  θεολογίας.
Έγινε δεκτός στην Ορθόδοξη Εκκλησία το Πάσχα του 1958, ενώ το 1965 χειροτονήθηκε διάκονος• τον ίδιο χρόνο εκάρη μοναχός στην Μονή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου στην Πάτμο.

Επιστρέφοντας στην Οξφόρδη αναλαμβάνει καθήκοντα εφημερίου στην ελληνική ορθόδοξη ενορία, ενώ παράλληλα εκλέγεται Λέκτωρ στον κλάδο των Ορθόδοξων Ανατολικών Σπουδών Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Το 1970 γίνεται μέλος του Κολλεγίου Pebroke της ίδιας πόλης.
Το 1982 εκλέγεται επίσκοπος Διοκλείας από την Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου , ο πρώτος Βρετανός που αναδεικνύεται επίσκοπος της Ορθόδοξης Εκκλησίας από την εποχή του σχίσματος!

Η αγγλική “Φιλοκαλία”, βεβαιώνει ο Επίσκοπος Κάλλιστος από τις επιστολές που λαμβάνει έχει κάνει μεγάλη εντύπωση, όχι μόνο στους Ορθοδόξους, αλλά και στους μη-Ορθοδόξους, όχι μόνο στους Χριστιανούς, αλλά και σε πολλούς ανθρώπους άλλων θρησκευμάτων ή και αθρήσκων. Αυτή η τεράστια και διεισδυτική επιρροή σε όλο τον αγγλόφωνο κόσμο μπορεί να αναχθεί σε μία μόνο πηγή: στην επίσκεψη του Τζέραλντ Πάλμερ στο Άγιον Όρος τον Μάιο του 1948 και την σχεδιασμένη από τη θεία Πρόνοια συνάντηση του με τον Νίκωνα.

Η “Φιλοκαλία” (από το  φιλοκαλείν) είναι μια συλλογή κειμένων πατέρων της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, ησυχαστικής παράδοσης, που γράφτηκαν από τον τέταρτο έως τον δέκατο πέμπτο αιώνα περί της χριστιανικής προσευχής και της ζωής αφιερωμένης στον Θεό. 

Το έργο επιμελήθηκαν οι Άγιοι Νικόδημος ο Αγιορείτης και Μακάριος Νοταράς.
Στην εισαγωγή της μετάφρασης της συλλογής στην αγγλική των Palmer, , η φιλοκαλία ορίζεται ως “αγάπη προς το κάλλος, το εξυψωμένο, το θαυμάσιο, αντιληπτό ως υπερβατική πηγή της ζωής και αποκάλυψη της αληθείας”. Οι συγγραφείς των κειμένων ήταν κυρίως μοναχοί, ο αγώνας των οποίων για νοητικό εξαγνισμό και πνευματική τελείωση επαναλαμβάνεται ως θέμα στη “Φιλοκαλία”.
Αν και τα έργα ήταν ευρέως γνωστά πριν την αρχική τους έκδοση στην ελληνική γλώσσα το 1782, από τότε επανεκδόθηκαν σε πολλές γλώσσες, ανάμεσα στις οποίες περιλαμβάνεται και επτάτομη έκδοση στη Ρωσική (Dobrotolyubie) από τον Αγ. Θεοφάνη τον Ερημίτη κατά τον 19ο αιώνα. Πέραν της Βίβλου, και ορισμένων κειμένων των πρώτων χριστιανών πατέρων, η “Φιλοκαλία” είναι ένα έργο, που ασκεί σημαντικές επιδράσεις και αποτελεί θαυμαστό παράδειγμα της ευλάβειας της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Στην συνομιλία (2013) με τον π. Ιωσία Τρέναμ ο Επίσκοπος Κάλλιστος μιλά  για τη μαρτυρία και το θεολογικό εύρος της σημαντικότερης ίσως νηπτικής ανθολογίας του Χριστιανισμού.

*Ευχαριστούμε θερμά τον δρα Δημήτριο Δ. Τριανταφυλλόπουλο, ο οποίος μας έστειλε το video της συνομιλίας. 

Ο Δημήτριος Δ. Τριανταφυλλόπουλος από  το 1993 έως το 2008 εξελέγη παμψηφεί και εδίδαξε ως αναπληρωτής και τακτικός καθηγητής τη Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή Αρχαιολογία και Τέχνη στο  Πανεπιστήμιο Κύπρου. Ο δρ. Τριανταφυλλόπουλος, ο οποίος γεννήθηκε στην Χαλκίδα , εξελέγη  Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής (2002) του Πανεπιστημίου Κύπρου, παραιτηθείς σύντομα λόγω διαφωνίας του για την καταπάτηση της ακαδημαϊκής δεοντολογίας. Είναι μέλος πολλών ελληνικών, κυπριακών και ξένων επιστημονικών εταιρειών και έχει λάβει μέρος με ανακοινώσεις σε πολλά διεθνή και τοπικά συνέδρια.